Tarihin en hızlı aşıları yıl bitmeden dağıtımda

2020 yılının başında ortaya çıkan COVID-19 salgınında, virüse karşı bağışıklık geliştiren ve tarihe “en hızlı geliştirilen aşılar” olarak geçen COVID-19 aşıları da yıl bitmeden dağıtılmaya başlıyor.

İngiltere dün, Rusya ve Çin’in ardından bir aday aşıya acil durum kullanım onayı veren ilk Batı ülkesi oldu. ABD ve Avrupa Birliği’nden önce harekete geçen İngiltere, Pfizer-BioNTech aşısına acil durum kullanım onayı verdi. Şirketlerden yapılan açıklamada dağıtımın hükümetlerin ilaç otoritelerinin onayından itibaren hemen başlayabileceği bilgisi verildi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson onaya ilişkin açıklamasında “Harika bir gelişme. Aşı gelecek haftadan itibaren İngiltere’nin genelinde erişilebilir olmaya başlayacak. Hayatlarımıza geri dönmemizi ve ekonomiyi tekrar harekete geçirmemizi sağlayacak olan şey aşının sağlayacağı koruma” diye konuştu.

Soğuk taşıma kutularında gidecek

Türk bilim insanları Prof. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci tarafından kurulan şirketin CFO’su Sean Marett şimdiye kadar ondan fazla ülkeyle anlaşma yaptıklarını ve birçok ülkeyle de görüşmelerin devam ettiğini söyledi. - 70 derece ısıda taşınması gereken BioNTech-Pfizer aşısı Marett’in verdiği bilgiye göre sıcaklık derecesi kontrollü aşı kutularında İngiltere’ye feribot veya uçak ile gönderilecek.

ABD yıl bitmeden 20 milyonu aşılayacak

ABD’de de Federal Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) Pfizer-BioNTech ve Moderna aşılarına Aralık ayı içinde onay vermesi bekleniyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) yıl bitmeden ülke genelinde yaklaşık 20 milyon kişinin aşılanmasını planlıyor. Hükümetten önceki gün yapılan açıklamaya göre ocaktan itibaren ayda 60 ila 70 milyon doz COVID-19 aşısı dağıtımı gerçekleşecek.

Avrupa’da aşılama 2021’de başlayacak

27 üyeli Avrupa Birliği’nde ise aşının dağıtımı ülkeden ülkeye değişiklik gösterecek. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) aday aşılara ilişkin toplantılarını 22 Aralık’tan ileri bir tarihe öteledi. Kuruluş Pfizer-BioNTech aday aşısı için 29 Aralık’ta, Moderna aşısı için 12 Ocak’ta acil durum kullanım onayı başvurularını değerlendirmek için toplanıyor. ABD ve İngiltere’nin aksine AB’nin bürokratik olarak geç davranması, Financial Times’da yer alan bir habere göre kıta genelinde aşılamanın 2021’den önce başlamasını imkansız hale getiriyor.

Almanya’da aşı merkezleri ve mobil aşı ekipleri

BioNTech ile 300 milyon doz anlaşması olan Almanya ise ülke genelinde aşı merkezleri kurulacağını açıklamasına rağmen henüz aşılama için bir tarih vermedi. Sağlık Bakanı Jens Spahns, bir Alman radyosuna verdiği demeçte aşıya aralık ortasında onay verilebileceğini belirtti. Ülkede aşı merkezleri aralık ortasında hazır olacak ve nüfusun kırılgan kesimlere mobil ekipler aşılama yapacak. Almanya’da otoriteler aşının dağıtımında yaşlılar ve ölüm riski altında olanlar, sağlık çalışanları ve toplumsal hayatı sürdürmek için gerekli mesleklerde çalışanların öncelikli olacağını açıklamıştı.

“Aşı olan daha fazla özgürlük hakediyor”

Aralarında IATA gibi sivil havacılık otoriteleri ve Qantas Havayolları’nın da olduğu bazı kuruluşların da şimdiden sinyalini verdiği yaygın bir görüş var: Aşı olan daha fazla özgürlük elde edecek. Financial Times’ın kıdemli yazarlarından John Gapper da “Aşı olan daha fazla özgürlük hakediyor” başlıklı makalesinde, geçmişte de toplum sağlığı için aşı şartı arandığı örneklere de atıfta bulunarak, New York’ta hala bazı okulların belirli aşıları olmayan çocukları kabul etmediğine dikkat çekerek, havayolu, iş yeri, otel ve tiyatroların bile aşı bilgisi sorabileceğini, COVID-19 aşısı olmak istemeyen bireylere de belirli kısıtlamalar getirilmesinin makul olduğunu yazdı. Gapper, aşıyı zorunlu yapmayan hükümetlerin, üstü kapalı şekilde şirket ve kurumlardan zorunlu yapmasını bekleyeceğini belirtiyor.

Çin ve Rusya’da zaten başlamıştı

Çin’de ise yaklaşık 1 milyon insana acil durum kullanım onayı verilen üç aday aşının uygulandığı belirtiliyor. Çin’de onay verilen aşıların üçüncü aşama deneylerinin sonuçlarının henüz yayınlanmamış olması ise Batılı uzmanlarca eleştirilen bir nokta. Dünyada otoritesi ilk aşı onayını veren Rusya’da ise geçen cuma 400 bin askeri görevliye aşılama yapılmaya başlandı. Japonya dün COVID-19 aşısının ücretsiz olmasını öngören yasayı onaylarken, Hindistan’da Başbakan Narendra Modi ülkedeki üç farklı aşı geliştiricisiyle sanal toplantılar yaptı. Hindistan Serum Enstitüsü, Modi’nin ziyaretinin ardından üreticilerden birinin iki hafta içinde acil durum onayı başvurusu yapacağını söyledi.