Sputnik V Türkiye'de de üretilecek

Dünya genelinde ulusal ilaç otoritelerinden ilk onayı alan Rusya’nın COVID-19 aşısı Sputnik V’nin Türkiye’de de üretilmesinin planlandığı duyuruldu. Rus haber ajansı TASS, iki ülke sağlık bakanlıklarının dünkü görüşmede konuyu ele aldıklarını yazdı. Haberde, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın, Rus mevkidaşı Mikhail Murashko ile görüşmesinde, yüzde 92 etkinliği olduğu açıklanan Sputnik V aşısını Türkiye’deki tesislerde üretmekle ilgilendiklerini söylediğini yazdı. Habere göre yerel denetimlere tabi toksikoloji çalışmalarının ardından taraflar önümüzdeki günlerde anlaşmaları uygulamaya başlamak üzere mutabık kaldı. Diğer yandan dünyada toplam 9 aday aşının 3. aşama klinik deneyleri sürerken, uzmanlar zengin ülkelerin bağımsız şekilde yaptığı aşı tedarik anlaşmalarının Dünya Sağlık Örgütü’nün başlattığı aşı koalisyonu COVAX’ın aşı havuzunu boşalttığına dikkat çekiyor. Vaka sayılarının 51 milyona koştuğu ve 1,26 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiği COVID-19 pandemisinde çalışmaları devam eden 180’den fazla aday aşı olsa da, 3. Aşama klinik deneyleri yapılan aday aşıların sayısı iki elin parmaklarını geçmiyor. Sevindirici haber ise Türkiye’nin Rusya’da ilaç otoritesinden onay alan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “Kızıma da yaptırdım” dediği Sputnik V aşısını üretmek için Rus otoritelerle iletişime geçmiş olması. Rusya 11 Ağustos’ta dünyada aday bir COVID-19 aşısına ilk onayı veren ülke olmuştu. Pfizer ve BioNTech’in aday aşısının yüzde 90’ın üzerinde etkili olduğunu duyurmasının ardından dün Rus yetkililer Gamaleya Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen Sputnik V aşısının yüzde 92 etkili olduğunu duyurdu.

Tass haber ajansı, Rusya Sağlık Bakanlığı’na dayandırdığı haberinde dün iki ülkenin sağlık bakanlarının Sputnik V isimli COVID-19 aşısının Türkiye’deki ilaç üreticileri tarafından üretilebilmesi için görüştüğünü yazdı. Rusya Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada

“Taraflar COVID-19 enfeksiyonlarındaki artışı ve özellikle de yayılımı engellemek için geliştirilen aşıları görüştü. Türk Sağlık Bakanı (Fahrettin Koca), Sputnik V aşısının ürtimini yerel otoriteler tarafından denetlenecek toksikolojik çalışmalar yapıldıktan sonra Türk ilaç üreticilerinin tesisinde başlatmak istediklerini belirtti” ifadeleri er aldı.

Rus Sağlık Bakanı Mikhail Murashko’nun Koca’ya Rusya’nın yetkili bir laboratuvarda toksikoloji çalışmalarına başlamaya hazır olduğunu belirtirken, toplantıda “tarafların önümüzdeki günlerde anlaşmaları uygulamaya başlamak konusunda mutabık kaldıkları” belirtildi.

Çin’de de üretilecek

Çinli ilaç şirketi Tibet Rhodiola Pharma da dün yaptığı açıklamada Rusya’nın Sputnik V aşısıın münhasır olmayan geliştirme, üretim, ithalat ve satış hakkını aldığını duyurdu. Anlaşma Çin, Hong Kong, Tayvan ve Makao’yu kapsıyor.

3'ü kısmen onaylı 9 aşı 3. aşamada

Sputnik V’nin de aralarında olduğu ve ilaç otoritelerinin kısmi kullanımına onay verdiği 3 aday aşı bulunurken, toplam dokuz aday aşıda 3. aşama klinik deneyleri devam ediyor.

1. Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen ve yüzde 90’ın üzerinde etkili olduğu duyurulan mRNA COVID-19 aşısı bu ay içinde ABD İlaç ve Gıda İdaresi (FDA) onayına başvurabilir. Bu yıl 50 milyon doz, 2021 boyunca 1,3 milyar doz üretilebilmesi öngörülüyor. Aşının -70 derece soğuk zincirlerde taşınması gerekiyor.
2. Çin merkezli CanSino Biologics adlı ilaç firması Biyoloji Enstitüsü ile ortaklaşa bir çalışma yürüterek geliştirdiği aşı için, henüz 3'üncü faz denemeleri tamamlanmadan Çin Ordusu'ndan 25 Haziran'da onay aldı. Firma askerler için aşının zorunlu olup olmayacağı bilgisini paylaşmadı. New York Times'da yer alan habere göre aşının 3'üncü faz klinik denemeleri ağustos ayında Suudi Arabistan, Pakistan ve Rusya'nın da aralarında olduğu bir kaç ülkede başlandı.
3. Rusya'da Gamaleya Araştırma Enstitüsü'nün ürettiği ve tanıtımını Rus lider Vladimir Putin'in yaptığı Sputnik V adlı aşının onay alması uluslararası tartışma yaratmıştı. Aşının son testlerinin Rusya'nın yanı sıra Belarus, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela gibi ülkelerdeki gönüllüler üzerinde yapıldığı belirtiliyor.
4. Yine Rusya'da, Vector Enstitüsü adlı kurumda faz 1 ve 3 klinik deneyleri tamamlanan EpiVacCorona adlı aşı da 14 Ekim'de onay aldı ve onayı Rus lider Putin duyurdu. Aşının faz 3 deneyleri önümüzdeki haftalarda başlayacak. Putin, Rusya’da 3’üncü bir aşının daha çok yakında onaylanacağını duyurdu.
5. COVID-19’un ilk görüldüğü kent Wuhan'daki Biyolojik Ürünler Enstitüsü'nün geliştirdiği, deneme aşamalarını ise Sinophram adlı firmanın yönettiği aşı Çin'in yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri'nden de sağlık görevlilerine verilmek üzere kısmen onay aldı. Sinopharm ayrıca, Pekin Biyolojik Ürünler Enstitüsü'nün geliştirdiği aşı adayınında klinik denemelerini üstlendi. Arjantin ve BAE'deki faz 3 deneylerinin ardından diğer aşı gibi, sınırlı sayıdaki kişilere verilmek üzere Çin ve BAE'de onaylandı.
6. Çin merkezli diğer bir firma, Sinovac Biotech'in ürettiği CoronaVac adlı aşının son klinik deneyleri Türkiye, Brezilya ve Endonezya'da yapılırken, Çin'de kısıtlı olarak kullanılmak üzere onaylandı.
7. Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca tarafından geliştirilen aday COVID-19 aşısında İngiltere’de bir gönüllünün hayatını kaybetmesiyle ara verilen 3. Aşama klinik deneyler devam ediyor.
8. Moderna Inc. tarafından geliştirmekte olan diğer bir mRNA COVID-19 aşısının da 3. aşama deneyleri sürüyor.
9. Johnson & Johnson da adenovirüs temelli bir aşı üzerinde çalışıyor ve bu aşı da 3. aşama klinik deney safhasında.