Kuş gribi kabusu geri dönüyor: Sektör tedirgin, uzmanlar uyarıyor!
Türkiye’de kuş gribi vakaları yeniden gündemde. Son olarak Rusya, Konya'dan kümes hayvanı eti ve yenilebilir yumurta ithalatına geçici kısıtlamalar getirdi. Veteriner Hekimler Derneği Genel Başkanı Dr. Gülay Ertürk, gerekli tedbirler ve biyogüvenlik önlemleri alınmadığı takdirde kuş gribinin büyük bir salgına dönüşebileceği uyarısında bulundu.
Konya ve Eskişehir'deki kuş gribi (Avian Influenza H5N1) vakası vakaları endişe yarattı. Konya'nın Meram ilçesindeki bir yumurta üretim tesisinde 2 Kasım’da kuş gribi tespit edilmesinin ardından Tarım ve Orman Bakanlığı, vakayı ‘münferit’ olarak nitelendirerek, risk taşıyan hayvanlar, yumurtalar ve yemlerin imha edilmesi talimatı verdi. Kısa süre sonra Eskişehir’deki bir tavuk çiftliğinde de aynı virüs tespit edilince, 5 mahalle karantina altına alındı.
Son zamanlarda vakalarda artış görüldü
Söz konusu çiftliğe kuş gribi vakası görülen Konya'dan tavuk getirildiği belirlendi. Kuş gribi vakaları art arda gelirken Rusya, Konya'dan kümes hayvanı eti ve yumurta ithalatıyla ilgili dikkat çeken bir karar aldı. Konya ilinden Rusya’ya canlı kümes hayvanları, kuluçkalık ve yenilebilir yumurtalar, kümes hayvanları eti, kümes hayvanlarından elde edilen hazır et ürünleri ve her türlü kümes hayvanı ürünlerinin ithalatı kısıtlandı. Geçici kısıtlamanın nedeni ise kuş gribi vakalarındaki artışın kötüleşmesi. Son zamanlarda farklı bölgelerde kuş gribi vakalarının ortaya çıkmasıyla beraber “Kuş gribi nasıl bulaşır, bir salgına neden olur mu, gıda güvenliği konusunda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir” sorularının yanıtları önem taşıyor. Veteriner Hekimler Derneği Genel Başkanı Dr. Gülay Ertürk, kuş gribiyle ilgili tüm merak edilenleri Sputnik'ten Gizay Çelik'e anlattı.
Kuş gribi nedir ve nasıl bulaşır?
Kuş gribi influenza ailesinden gelen H5N1 virüsü nedeniyle ortaya çıkan ve kanatlı hayvanlarda ve kuşlarda seyreden bir hastalıktır. Hasta kuşlarla temas eden insanlara da geçebilen bir hastalık olarak tanımlanır ancak bunun için hasta kuşlarla yoğun temas gerekir. Ayrıca iyi pişirilmemiş et ve tavuk ürünlerinin gıda olarak tüketilmesi ile insana geçen bir hastalıktır diye bilinse de şimdiye kadar dünya literatüründe gıda yoluyla insana geçmiş bir vaka yok.
Kuş gribi bir salgına neden olur mu?
Gerekli tedbirler ve biyogüvenlik önlemleri alınmadığı takdirde, elbette büyük bir salgına sebep olabilir. Bu kanatlı sektörünü ve ekonomiyi etkilediği gibi, yeterli sağlıklı ve güvenli gıdaya erişimi yakından etkiler.
Kuş gribinin Türkiye'deki hayvancılık sektörü üzerindeki etkileri nelerdir?
Türkiye’de hayvansal üretimin yüzde 60’ından fazlası beyaz et ve yumurtadan ibarettir. 2006 yılında tavukçuluk sektörü kuş gribi vakalarının görülmesinin ardından çok büyük maddi zarara uğramıştır. Ekonomik anlamda zarar dışında bu durum ülkemize gelen turist sayısını bile azaltmıştır. Kuş gribi çıktığında doğal olarak tüketici üzerindeki psikolojik etki nedeniyle başlangıçta piyasadaki fiyatlar düşer. Çünkü arz olduğu halde talep azalmıştır. Ancak süreç içerisinde buna bağlı olarak üretim de azalınca bu kez fiyatlar yükselir. Türkiye beyaz et ve yumurta açısından ihracatçı bir ülke. Böyle bir hastalıkta ihracatın azalması ekonomimiz açısından da tehlike yaratır.
Kuş gribi hayvanlardan insanlara geçer mi ve bulaşma riski yüksek midir?
Kuş gribinin geçmesi için hasta kuş direkt temas gereklidir. Hasta hayvanın etinin iyi (en az 70°’de ) pişirilmeden tüketilmesi ve hastalık etkenlerinin iyice pişirilerek yok edilmediği et ve ürünlerinin gıda olarak tüketilmesi ile insana bulaştığına ilişkin bilgiler yazılıp çizilmesine rağmen dediğim gibi şimdiye kadar gıdadan insana geçmiş bir vaka yok. Ancak yine de bu anlamda güvenli gıdaya erişim önemli.
Kuş gribine karşı alınması gereken önlemler nelerdir?
Hastalık kontrol merkezleri ile, hastalığın görüldüğü bölgelerin karantinaya alınması ile hastalık kontrol altına alınmalıdır. Şu anda karantinaya alınmış bölge var. Karantina tedbirleri sonrasında en az 21 gün yeni bir vaka görülmediği taktirde karantina kaldırılır.
Kuş gribi vakalarının arttığı dönemlerde enfekte kuşlar nasıl kontrol altına alınır?
Kuş gribinin çıktığı işletme karantinaya alınır. Hayvansal ürün çıkışları engellenir. Kuş gribi olan hasta hayvanlar itlaf edilir. Ölü hayvanlar imha edilir. Bölge en az üç hafta süreyle karantinaya alınır. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın karantina prosedürü uygulanır. Karantina kaldırıldıktan sonra da yine en az üç ay süreyle hastalıkla ilgili tedbirler sürdürülür.
Kuş gribinin arttığı dönemlerde gıda güvenliği konusunda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Gıda güvenliği açısından laboratuvar analizleri gıda güvenliği ile ilgili mevzuata uygun şekilde yapılarak tüketime sunulmalıdır. Alınan numuneler gıda kontrol laboratuvarlarında muayeneleri analiz edilir. Ambalajlı olmayan ürünler merdiven altı ürünlerden uzak durmak gerekir. İşletme yeri, markası belli, doğru koşullarda üretilmiş, üretim tarihi belli ürünleri tüketmek gerekir.
