Covid-19 kabusu: Araştırma ortaya koydu, 3 yıl sonra bile yeni hastalıklara sebep olabiliyor
Bir dönemin kabusu olan ve dünyayı pandemiye sürükleyen Covid-19'la ilgili yapılan bir araştırma, hastalığa yakalanan ve hastalığı hafif geçirmiş bir kişinin, enfeksiyondan üç yıl sonra dahi bununla bağlantılı başka sağlık sorunları yaşayabildiğini ortaya koydu.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) artık büyük oranda günlük hayatın bir parçası olmasa da yapılan bir araştırma, geçmiş yıllarda hafif de olsa Covid-19’a yakalanmış olmanın ilerleyen yıllarda, virüsle bağlantısız olduğu düşünülebilecek bazı sağlık sorunlarına yol açabildiğini ortaya koydu. ‘Nature Medicine’ dergisinde yayınlanan araştırma, Covid-19 enfeksiyonunun beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının üç yıl sonra bile ortaya çıkabileceğini gösterdi.
Beyin ve akciğerde rahatsızlık
The Wall Street Journal (WSJ) gazetesinin aktardığına göre, araştırmada, enfeksiyondan üç yıl sonra, bağırsak, beyin ve akciğerlerde bazı rahatsızlıklar olabileceği, bu rahatsızlıklar arasında huzursuz bağırsak sendromu, ‘mini felçler’ ve akciğerde lekelerin (skar) bulunduğu ifade edildi. Araştırmaya göre, bu, pek çok insanın ‘uzun Covid’ olduğunu düşündüğü durumdan farklı bir durum teşkil ediyor.
Araştırmaya göre, Covid-19 ile enfekte olmuş olmak, yıllar sonra dahi çoğu insanın Covid-19 ile bağlantılı olduğunu düşünmeyeceği biz dizi sağlık durumu riskini beraberinde getiriyor. Yapılan bu araştırma, daha sonra ortaya çıkan Covid-19 bağlantılı bu rahatsızlıkların sebebini henüz tespit edemese de bilim insanlarına göre bunun birden fazla sebebi olabilir.
Demans ve nörolojik hastalıklara yol açma ihtimali
Doktorlara göre, bu durumun ilk olası sebebi iltihap ya da enflamasyon. Enfeksiyonlar, vücudun hastalıklarla savaşmak için geliştirdiği doğal bir tepki olarak enflamasyon oluşmasını tetikliyor. Bazı durumlarda bu enflamasyon azalmıyor ve kronik bir hal alıyor, sonrasında ise demans ve nörolojik hastalıklar gibi durumlara yol açabilen sorunları beraberinde getiriyor.
Araştırmacılar, söz konusu çalışma için, ABD Gazi İşleri sağlık sisteminden alınan ve pandeminin ilk yılına ait olan milyonlarca kaydı analiz etti. Bu dönem, henüz Covid-19 aşılarının olmadığı aylardı. Araştırmacılar, ardından Covid-19’a yakalanan ancak hastalığı hafif seyreden 114 binden fazla kişinin verilerini, Covid-19’a yakalanmamış 5 milyonun üzerinde kişinin yer aldığı kontrol grubunun verileriyle karşılaştırdı.
Nörolojik sorun ihtimali daha yüksek
Sonuçlara göre, Covid-19 geçirmiş olanların, üç yıl sonra sindirim sistemi ile ilgili sorun yaşama ihtimali, kontrol grubundaki kişilerden yüzde 8 daha yüksekti. Covid-19’u hafif geçirmiş bu kişilerin nörolojik sorunlar yaşama ihtimali de hiç Covid-19 geçirmemiş kontrol grubundaki kişilerden yüzde 10 daha fazlaydı. Akciğer hastalıkları için ise bu oran yüzde 22 oldu.
Araştırmanın baş yazarı Ziyad Al-Aly, konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Covid-19 ile birlikte öğrendiğimiz şey, akut enfeksiyonların ilk bir ya da iki yıl içinde ortaya çıkmak zorunda olmayan uzun vadeli etkilerinin olabileceği” ifadelerini kullandı. Al-Ally, üç yıl sonra artan riskin herhangi bir kişi için nispeten küçük olduğunu, söz konusu hastalıkların ilk yılda ortaya çıkması ihtimalinden ise çok daha düşük olduğunu ifade etti.
Yüzde 57 daha yüksek çıktı
Araştırma, 2020 yılında Covid-19 sebebiyle hastaneye yatırılmak durumunda kalan 20 binin üzerinde gazinin verilerini de ele aldı. Sonuçlara göre, hastalığı ağır geçirenlerin, hafif geçirenlere göre ilerleyen zamanlarda sağlık sorunları yaşama olasılığı daha yüksekti. Buna göre, enfeksiyondan üç yıl sonra, sindirim sistemi sorunu yaşama olasılığı yüzde 52, nörolojik bir rahatsızlık yaşama olasılığı yüzde 21, akciğer rahatsızlığı yaşama olasılığı ise yüzde 57 daha yüksek çıktı.
Diğer varyantların farklı etkileri olabilir
Öte yandan, yapılan araştırma, sadece Covid-19’un 2020 yılında ilk varyantına yakalanan kişilerin verilerini inceledi. Al-Ally, virüsün ilerleyen zamanlarda evrildiğine işaret ederek diğer varyantların farklı etkilerinin olabileceğine dikkat çekti. Araştırma ayrıca bazı sağlık problemi riskinin üçüncü yılın ardından azaldığını ortaya koydu. Örneğin, Tip 2 diyabet ve belirli otoimmun rahatsızlıkların yaşanma riski, üç yıl sonra hem Covid-19 geçirenler için hem de kontrol grubu için hemen hemen aynıydı.
