Yeni normal: VUCA

Gelecek bilimcilere göre, belirsizliğin ve geçiciliğin egemen olduğu 10 yıllık dönemin içindeyiz. VUCA (volatility, uncertainty, complexity and ambiguity) kayganlık, kararsızlık, karmaşıklık ve belirsizlik zamanı. Tek net olan şey, hiçbir şeyin net olmaması. Böyle bir dönemde ayakta kalabilmek için değişen şartlara esneklik göstermek, birbirimize yardım etmek ve birbirimize karşı anlayışlı olmak şart.

Dünya aynı ölümcül virüsün etkilerini farklı şekillerde yaşıyor. Öncelikle hangi ülkede yaşadığınız, çalıştığınız, o ülkenin virüse karşı uyguladığı politikalar, hangi sektörde çalıştığınız, o sektörün virüsten ne kadar etkilendiği, sizi ve ailenizi o kadar etkiliyor. Bir kısmımız kendimizi eve kapamış bir şekilde her şeyden sakınarak korunarak yaşarken, diğer bir kısmımız yaptığımız iş gereği hep hizmet halinde, insanlarla sürekli etkileşimde olabiliyoruz.

Herkesin, her ülkenin, her sektörün normali kendine...

Zamanında ünlü 19. Yüzyıl filozofu İngiliz John Stuart Mill’in özgürlüğün sınırını kendini korumak ve başkalarına zarar vermemek ile çizmişti. Bir diğer deyişle, birinin özgürlüğünün başladığı yerde, diğerinin tutsaklığı başlamakta. Bu özgürlük tanımının virüsle beraber günlük hayata uygulamasını her an görüyoruz. Öyle ki maske takmak, nerede olduğuyla ilgili kişisel bilgilerini paylaşmak ve de karantinaya girmek, farklı ülkelerde farklı şekillerde özgürlük ve özgürlük ihlali olarak değerlendirilmekte. Şu an Singapur’da bir otel odasından yazımı yazıyorum. Zorunlu bir sebeple gittiğimiz Avrupa seyahati dönüşü ben, eşim ve oğlum önümüzdeki 14 günü otel odasında karantinada geçireceğiz. Test olmak dışında, hiçbir nedenle ayrılmayacağımıza dair Singapur hükûmetine taahhütte bulunduk. Zaman zaman kapımız çalınıyor, odada olup olmadığımız ve hasta olup olmadığımız göçmenlik görevlileri tarafından kontrol ediliyor.

Zorunlu seyahatler dışında seyahat yasağı uygulanmakta ve zorunlu seyahatlerin dönüşünde de, bazı seyahat koridoru yapılan ve güvenli kabul edilen Asya Pasifik ülkeleri dışında, otelde karantina mecburi. Singapur Covid ile mücadelede kararlı adımlarla ilerlemekte, son günlerde vaka sayısı: 0 ile 14 arasında değişmekte. Ülke içinde sosyal mesafe, ev dışında her yerde sürekli maske kullanımı ve gidilen her yere check-in yaparak kaydolma yöntemiyle, ada-ülkede izleme ve takip yoluyla vakalar kontrol altında tutulmakta.

Diğer yandan da, geçtiğimiz hafta bulunduğumuz Avrupa ülkelerine bakıyoruz, karantina yok, sosyal mesafe ve maske kullanımı bazı ülkelerde zorunlu hale getirilmesine rağmen, uygulama ve takip zayıf. Vakaların ikinci dalgalarla son sürat artmasına karşın, hayat normale yakın devam ediyor. Maske takmanın, kişilerin özgürlüğüne bir darbe olarak görüldüğü Avrupa’da, negatif Covid test istemenin dışında, az sayıda ülke Covid vaka sayılarının belli seviyelerin üzerinde olduğu ülkelerden gelenlere karantina uygulamakta.

Yaşadığınız ülkenin yanı sıra, VUCA’nin sizi profesyonel açıdan ne kadar etkilediği hangi sektörde olduğunuzla yakından ilgili. Turizm, havayolları, event organizasyon veya restoran işindeyseniz başka, teknoloji firmasındaysanız bambaşka... Birçok köklü firmanın yıllar içinde kurduğu güvenilir gelir kaynakları yok olmakta. İş modelleri değişmekte, hastalığın yayılmasını engellemek için sanal, uzaktan, video ve mobil bazlı çözümlere geçilmekte. Diğer yandan, Covid öncesi birçok devlet tarafından ütopik görülen yardımlar, ödenekler vatandaşları ve şirketleri bu zorlu dönemde ayakta tutmak için planlı bir şekilde devreye sokulmakta.

Post-Covid Teknolojik Trendler

Kısa dönemde hangi teknolojilerin önünün açılacağını tahmin etmek için fütürist olmaya pek de gerek yok. Covid’in doğurduğu yeni ihtiyaçlar önümüzdeki günlerde hangi teknolojilerin rağbet göreceğini tayin edecek gibi görünüyor. Belirsizlik egemen olduğunda birçok şirket politikasını en yakın geleceğe mercek tutarak belirliyor. Forbes makalesinin öne çıkardığı teknolojik trendler virüsün yarattığı akut problemleri etkili bir şekilde çözmeye odaklı teknolojiler.

Dokunmatik ekrandan temassız teknolojilere geçiş virüsün yayılmasını önlemek için belirleyici. Ne kadar uzaktan temas o kadar minimum virüs tehlikesi. Uzaktan teması, temassız kartlar ile kısıtlamamak lazım, online alışverişten sosyal medyaya, ödeme yapmadan, kimlik tanımlamaya, ses veya görüntü ile aktive olan teknolojilerin kullanımı yaygınlaşacak.              

Dijital altyapı her alanda güçlenecek. Evden çalışma, evden öğrenme, hatta sosyalleşme pandeminin doğal bir sonucu haline geldi. Seyahat etmek, toplantı yapmak, yabancı dil veya müzik enstrümanı dersi almak hep dijital ortamdan gerçekleştirilebilir hale geldi. Hem maliyetleri düşüren hem de iş yapmayı, yeni şeyler öğrenmeyi pratikleştiren bu durum dijital teknolojilere daha da çok yatırım yapılarak ilerleyecek.

Data ve IoT etkileşimi Covid ile daha da anlam ve değer kazandı. Pandeminin yayılmasını başarıyla önleyen Doğu Asya ülkelerinde, kişilerin bilgilerini kaydetmenin ve analizinin, lokasyon bazlı teknolojilerle birleşince, pandemiyi monitör etmede ne kadar büyük bir silah olduğunu gördük.

Teletıp nihayet hastalar tarafından dikkate alınır hale geldi. Bir takım klinik ve doktorlar semptomlarınızı paylaştığınız ilk konsültasyonlarını uzaktan yapmaya başladı. Hastalarını Covid’den uzak tutmak için hastane ve muayenehanelere getirmek istemeyen doktorlar, video konferans yoluyla hastalarına internet üzerinden bağlanmakta.         

AI ilaç geliştirmede önemli bir rolde. Yapay zeka henüz süper akıllı kendi kendine düşünebilen potansiyele ulaşmadı ancak dar kapsamlı kullanımında bile, saklı kalan ve insanlar tarafından komputasyonlarda sezgisel olmayan büyük data paternlerini kısa sürelerde keşfetme ve anlamlandırma gücüne sahip. İlaç ve biyomedikal sektörlerinde, sağlık datalarının taranması, son dönemde yükselen terapi ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu alanlardaki moleküllerin keşfi AI yardımıyla çok daha etkili bir hale gelmiş durumda. Birçok AI teknolojisi girişimi büyük ilaç firmaları ile yeni molekül keşfi, biyomedikal, klinik ve hasta verilerinin analizi ve de belli hastalıkların tedavisi için formüle edilen moleküllerin tasarla- yap-test et modelleri içinde geliştirilmesinde beraber çalışmaktalar.

Virüs sonrası dünya daha dijital, daha teknolojik, daha izole. Hayatımızı sürdürmek için adapte olmak kaçınılmaz. Ancak, kimi zaman insan-insana etkileşimin minimuma indiği zamanlarda, pozitif kalabilmek kolay olmayan bir durum olacak.

Evet, dijitalleşme sayesinde uzaktan çalışabileceğimiz için, doktorumuzu internet üzerinden görebildiğimiz ve evden alışveriş ettiğimiz için teknolojiye her gün şükredebiliriz ancak teknoloji yazarı Gerd Leonhard’ın Forbes’ta yazdığı gibi, Zoom konuşmaları harika olabilir ancak insanın sevdiklerine sarılabilmesi çok daha harika!