Yapay zekanın yarattığı yeni iş alanları

Ela Erozan Gürsel - Datassist Bordro Servisi/İnovasyon Araştırmacısı

Geçtiğimiz hafta ChatGPT'yi geliştiren OpenAI’nin CEO’su Sam Altman Capitol Hill’de ifade verdi ve senatörlerin yapay zeka teknolojisiyle ilgili sorularını yanıtladı. Duruşmanın amacı, yapay zekanın geleceği ve teknolojinin nasıl regüle edileceğine dair çalışmalara start vermekti. Gizlilik alanında Senato Adalet Alt Komitesi Başkanı Richard Blumenthal daha sonra yapay zeka tarafından yazıldığını belirttiği açılış konuşmasıyla teknolojinin endişe verici risklerinin altını çizdi. Tahmin edilmesi güç tehlikeler, teknolojinin ilerleme hızı ve yalan yanlış yanıltıcı bilgilerin yayılmasından ileri gelen tehditler konuşuldu.

Son dönemde kanun adamlarının gelişen teknolojileri regüle etmede geri kaldıkları ortada. Bu Senato oturumunda, Senatörler gecikmenin daha da büyük tehlikeler oluşturduğunun farkında olduklarına ve bundan sonrası için benzer hataları tekrar etmek istemediklerine vurgu yaptılar. Ancak yapay zeka diğer teknolojik gelişmelere kıyasla çok daha hızla değişmekte ve kanun insanlarının regülasyon oluşturmaları için tüm yapay zeka modellerinin transparan olmaları yani yapay zekaların kimin tarafından eğitildiğini, hangi data kaynalarının kullanıldığını görebilmeleri gerekecek. Bu sözü edilen açıklık da ticari sırlarını açığa çıkaracağından yapay zeka firmalarının işine gelmeyecek bir durum. Duruşma sırasında, Altman’ın önerisi, yapay zekadan sorumlu yeni bir hükümet kurumunun oluşturulması ve bu kurumun büyük yapay zeka modellerini lisanslamaktan, güvenlik standartlarını oluşturmaktan ve bağımsız denetimler yapmaktan sorumlu olması.

Rutin İşler ve Analizler Yapay Zeka’ya

Bir yandan yapay zeka regülasyonlarının temelleri atılırken, diğer yandan yapay zekanın hangi meslekleri yok edeceği, hangi işlerin yapay zeka tarafından tamamıyla insanın yerini alacağı tartışmaları yükseliyor. Ben de yapay zekanın kendine, ChatGPT’ye soruyorum bu soruyu: Hangi işler yapay zekayla yok olacak? Tek cümleyle; genel hatlarıyla otomasyona tabi işler cevabını alıyorum.

• Manuel işler - fabrika, üretim ve lojistik alanlarında kendini tekrar eden rutin isler.

• Veri girişi ve idari işler - NLP (natural language processing) ve makina öğrenme ile, yapay zeka sistemleri veri girişi ve belge işleme gibi bir takım administratif işler

• Müşteri temsilciliği - yapay zeka kontrolünde chatbot ve sanal asistanlar

• Sağlık alanında teşhis: yapay zeka algoritmaları medikal görüntü verilerini inceleme ve medikal tanı konulması. Doktor ve araştırmacılara yardımcı rollerde kullanılmakta.

• Muhasebe: veri analizi, finansal raporlama ve temel muhasebe işlevleri.

• Hisse alım-satımı ve finansal analiz: Yapay zeka yüksek frekanslı alım-satımda ve finansal analizlerde kullanılmakta. Bu da borsacı ve analist pozisyonlarına ihtiyacı azaltmakta.

Bu listeden de görüldüğü gibi, yapay zeka birçok işteki belli görevleri otomasyona dönüştürüp kuruma zaman ve etkinlik kazandırmakta. Yapay zekanın etkileri üzerine Goldman Sachs’ın 26 Mart 2023’te yayınladığı rapora göre, eğer jeneratif yapay zeka vaat ettiği yapabilirlikleri yerine getirebilirse, 300 milyon işin yok olacağı yönünde. Yani, insanların yaptığı işler kökünden değişecek. Üretim yapay zeka ile artacak ve insanlar farklı işler yapmak üzere kendilerini geliştirecekler ve yapay zeka teknolojinin doğurduğu yeni işler ile uğraşmak üzere yeni uzmanlıklar doğacak.

PC Mag dergisinin 6 Nisan’da yayınlanan makalesine göre, yapay zeka teknolojisinin yarattığı henüz pek duymadığımız işleri arasında Prompt Mühendisi, Yapay Zeka Eğitmeni, Yapay Zeka Denetimcisi, Yapay Zeka Etik Uzmanı, Makina Müdürleri var…

Ne anlama geliyor bu görevler hemen bakalım…

Prompt mühendisi büyük dil modellerinin promptlarını tasarlayan mühendis. Prompt LLM’e ne yapması gerektiğini söyleyen talimatlar. Örneğin, promptlar metin üretmek, çeviri yapmak, farklı türlerde veya biçimlerde yaratıcı içerik oluşturmak veya sorulara cevap vermek olabilir. Prompt mühendisleri LLM’in nasıl çalıştığını çok iyi anlamalı ve yaratıcı düşünerek LLM’lerin kullanımını genişletmeli, inovatif yollarla yeni kullanımlar geliştirmeli. Prompt Mühendisliği yeni gelişen bir alan olmakla beraber, önümüzdeki senelerde sadece teknoloji şirketlerinde değil, hukuk firmalarından, müşteri temsilcisi hizmeti veren firmalara birçok alanda iş imkanı sağlayacağı öngörülmekte. Çok iyi kazandıran bu iş alanında çalışmak için ille de bilgisayar mühendisi olmak gerekmemekte.

Yapay zeka eğitmeni yapay zekaya işin nasıl yapılması gerektiğini öğreten kişi. Yapay zekanın yaptığı işi bir insan nasıl yapıyordu, o işin gerekleri neler, işin cinsi nedir, müşteriler kimlerdir, normlar nelerdir gibi soruları cevaplayan ve yapay zekanın insanı en iyi şekilde taklit etmesini sağlayan eğitmenlerden oluşmakta yapay zeka eğitmenleri. Örneğin, bir sigorta şirketi için çalışan bir yapay zeka platformunun sektörün ve şirketin kurallarını öğrenmesi ve uygulaması gerekli. Yani, yapay zeka eğitmeni yapay zekanın müşterilerle telefon görüşmesi yapmasını kontrol edecek, yapay zekanın çözüm ürettiğine, doğru üslup kullandığına emin olacak, gerektiğinde uyarı ve düzeltmeler yapacak. Sonuç olarak, yapay zekanın insana yakın bir davranış göstermesi için gerekli geri bildirimlerde bulunacak.

Yapay zeka denetmeni ise, yapay zekanın doğru, objektif ve yanlı görüşlerden uzak olmasını sağlayacak olan kişi. Yapay zeka kullanımlarında zaman zaman doğruluğu tartışılır olan, belli önyargıları barındıran yapay zeka söylemlerine rastlıyoruz. Bu önyargıların giderilmesinden sorumlu kişi, yapay zeka denetmeni yapay zekanın oluşturduğu içeriklerin doğruluğunu ve etikliğini kontrol edecek, doğru ve etik olmayan içerikleri saptayıp düzeltmeler yapacak.

Yapay zeka etik uzmanı ise, yapay zeka kullanımına daha büyük resimden bakmakta ve yapay zekanın güvenli ve etik amaçlar için kullanıldığından emin olmayı hedeflemekte.

Makina müdürleri ise, makinaların yapay zeka talimatlarıyla çalışmasını sağlayan kilit bir uzmanlık alanı. Genellikle gelişmiş üretim sanayisinde görülmeye başlanan bu iş ilanları sofistike gerekliliklerinden dolayı, yapay zeka deneyi olan bilgisayar mühendislerini işe almakta.

Yapay zeka alanında çalışmak isteyen gençler için herhangi bir yerden başlama zamanı. Sektör çok yeni, hangi işin kalıcı, hangi işin birkaç seneye kaybolacağı belli değil. Ancak bu yepyeni teknolojide deneyim sahibi olmak bir lisansüstü eğitim almaktan daha da değerli.