Kalış görüşmeleri IN, çıkış görüşmeleri OUT

Ela Erozan Gürsel - Datassist Bordro Servisi/İnovasyon Araştırmacısı

Özellikle kurumsal firmalarda çalışanlar çıkış görüşmelerine aşinadırlar. Çoğu zaman İK ile bürokratik bir sürecin içine yerleştirilmiş son bir görüşme niteliğindedir. Maalesef belli çekincelerden ötürü bu görüşmelerde çok az sayıda çalışan samimi bir şekilde ayrılma nedenini dile getirir. Ya söyleyeceklerinin daha sonra kendisine zarar vereceğini öngörür ya da geride kalan iş arkadaşlarına herhangi bir fayda sağlamayacağını düşünerek basmakalıp cevaplarla çıkış görüşmesinde sorulan soruları geçiştirir. Verilen cevaplar samimi ve iş ortamına ışık tutacak nitelikte bile olsalar, çıkış görüşmeleri IK’nın ayrılma kararı almış çalışanı dinlemesini sağlar. Yani, iş işten geçmiştir, artık o çalışanın şirkette memnun bir şekilde çalışması için çok geçtir.

Bugün özellikle pandemiyle beraber, büyük istifa gibi çalışan lehine dinamiklerle, çalışan memnuniyetini arttırmak ve işyerinde uzun soluklu verimliliği korumak için, Amerikan şirketlerinin yeni bir İK yönetimini uygulamaya koyduğunu görmekteyiz. Bu yöntemin adı `işe devam` veya `kalış görüşmeleri’ (stay interviews). Kalış görüşmeleri IK departmanının çalışanlarla bire birde başlattığı informal diyaloglardan oluşmakta. Amaç, çalışanı tanımak, memnuniyet ve motivasyon düzeyini anlamak, nasıl daha motive olacağına dair kimi zaman kişiye özel geliştirilebilecek yöntemlerle kişiye göre doğru stratejiyi geliştirmek. Motivasyon kimine göre daha çok maaş almakta, kimine göre esnek saatlarda çalışmakta.

Doğrudan sormak en etkili yöntem

İK yöneticilerinin uzaktan bunu tahmin etmeye çalışmaları veya her departmanın yöneticileri üzerinden anlamaya çalışmaları yerine, çok daha pratik bir uygulama yapılabilir. Kişiye doğrudan sormak. Bu basit görünen ‘sorma yöntemi’ kalış görüşmeleri kapsamında şirketlerin şirketiçi doğrudan iletişimlerini güçlendiren bir iç diyaloga dönüşebilir. Hem IK kanalından hem de yöneticiler tarafından çalışan ile yönetimin açık bir iletişim kurma prensibine dayanır.

Çalışan işinden memnun mu? Ne gibi sıkıntıları var? Hedefl eri ve ilgi alanları neler? Şirket içinde kişinin büyümesi için ne gibi imkanlar var? Çalışanları şirkette tutma stratejileri içinde, kalış görüşmelerinin başarısı basit ve kişisel olmalarında. İnformal konuşmalar olması çalışanların yönetime daha rahat açılmalarına olanak vermekte. Kişisel ilişkilerin kurulması ise, çalışanın kendini doğal olarak ifade etmesine, şirket yönetimi gözünden nerede görüldüğünü anlaması için önemli.

Bu ikili sohbetler ile, çalışan şirketin her zaman yanında olduğunu hissediyor, sadece problemler olduğunda veya başarılı bir sonuç alındığında değil. Yönetimin çalışanın önceliklerini ve değerlerini çalışanın ağzından dinlemesi şirket kültürünü şekillendirmesi açısından da oldukça önemli bilgiler barındırıyor.

Kalış görüşmeleri uzun soluklu stratejiye entegre edilmeli

Kalış görüşmeleri yönetimin çalışanlarıyla kurduğu iletişimin bir parçası olarak uzun soluklu bir IK politikasının içine oturtulmalıdır. Hatta sadece IK stratejisi değil, iş stratejisi olarak. Şöyle ki, şirket için aday arama, işe alım, yeni çalışanların oryantasyonu gibi süreçler hem zaman hem de para kaybı. IK’nın işe alımdan işten ayrılmaya kadarki süreçte, belki performans görüşmesinden performans görüşmesine devreye girmesi pek de sürekliliği olan bir diyalog sayılmaz.

Kalış görüşmeleriyle çalışanlarla doğrudan temasta olmak, ayrılma riski taşıyan çalışanların ihtiyaçlarını anlamak ve performanslarına etki edecek düzenlemeleri hayata geçirmek kişiye özel çözümlerin devreye girmesine imkan vermekte. Kalış görüşmeleri yetenek ve genel iş stratejilerinin parçası olarak konumlandığında, şirket üst yönetimin değer verdiği, çalışanların yönetime seslerini duyurduğu diyaloglar haline gelebilirler. Çalışanlar duyulmak, takdir edilmek ve desteklenmek isterler ve emeklerinin karşılığında bunu hak ederler.

Ekonomik koşulların Türkiye konjonktüründe kötüye gittiği son günlerde, yönetimin çalışanları dinlediği, takdir ettiği ve desteklediği bir ortam yaratması uzun soluklu bir çalışan memnuniyeti ve verimliği arttırma stratejisi olarak kendini gösterecek ve şirketleri çalışanlarıyla beraber daha iyi günlere taşıyacaktır.

■ Tipik kalış görüşme soruları

• Her gün işe geldiğinizde nelerin olmasını istiyorsunuz?
• Burda çalışmakla ilgili en çok sevdiğiniz ve en az sevdiğiniz şey nedir?
• Sizi işe ne bağlıyor?
• İşinizle ilgili birşey değiştirecek olsaydınız, bu ne olurdu?
• Ne işinizi daha tatmin edici yapardı?
• Nasıl takdir edilmek istersiniz?
• Mevcut işinizde hangi yeteneklerinizin kullanılmadığını düşünüyorsunuz?
• Ne öğrenmek istersiniz?
• Sizi ne motive eder? Ya da motivasyonunuzu kırar?
• Sizi nasıl destekleyebiliriz?
• İşten ayrılmanıza ne sebep olabilir?