Bordro: Yapay zekâ ile yeniden

Ayşe Nazmiye UÇA / Datassist Bordro Servisi Yönetim Kurulu Başkanı

Large Language (Büyük Dil) Modelleri ve Üretken Yapay Zeka (Generative AI) konusundaki gelişmelere kayıtsız kalmış yöneticiler varsa önümüzdeki iki yıl içinde emekli olacaklarını söyleyebiliriz, veda paketi konusunda garanti vermek ise zor.

Şimdilik sadece gündelik sohbet seviyesinde olan bu sistemler kimilerine göre çok yakın kimilerine göre de on yıl içinde mantık yürütme noktasında olacaklar. Eğer mantık yürütme ve planlama noktasına gelirlerse insan zekasını alt etmeleri yakındır. Yapay Zeka araştırmacılarının Yapay Genel Zeka (Artificial General Intelligence) olarak adlandırdıkları insan zekası seviyesindeki biliş gücüne ulaşmak için ChatBot’ların ve sanal asistanların işlerini yapmasını sağlayıp, sonuçları ve ondan sonraki aksiyonları tahmin etmeye başladıklarında bu gerçekleşecek. Şu anda birçok hata yapıyor olsalar bile bu hatalardan hızlı bir şekilde öğrenmeye devam ediyorlar. Biz insanlar ise bir şekilde haklı olduğumuzu düşünerek hatalarımızdan öğrenmemekte direniriz.

Üretken Yapay Zeka, bordroya ilişkin işleri hem olumlu hem de olumsuz birçok şekilde, ama önemli ölçüde etkileyecektir. Bir kere artık bordro çalışanları zamanlarının çoğunu eşlerinden çok Yapay Zeka asistanlarla konuşarak geçirecekler.

Şimdi değilse bile çok yakın bir gelecekte; Yapay zekanın bordroya entegre edilmesi, bordro personeli için işe alım yaparken aradığımız beceri ve yeterlilik setini değiştirecek. Geleneksel bordro ve mevzuat bilgisi yerine öğrenme yeteneği ve analitik beceriler daha da öne çıkacak.

İş arayanların bordro konusuna sıcak bakmamalarının bir nedeni olan rutin görevler içeriyor olması durumu da elbette değişmiş olacak. Üretken Yapay Zeka’nın hayatımıza daha fazla girmesi sonucunda, birçok meslekte olduğu gibi bordro rolleri dönüşecektir ve daha yüksek seviyeli stratejik işlevlere odaklanmayı ve teknoloji ve analitik becerilere daha fazla vurgu yapılacaktır.

İş dünyası Yapay Zeka konusuna odaklanmış durumda ve Yapay Zeka konusunda yaşanacaklar bizi geri dönülmez bir biçimde değiştireceğe benziyor. Son 5 yıldır şirketlerin Chief Artificial İntelligence Officer (CAIO) rolü açma eğiliminin üçe katlandığı söyleniyor, bu eğilim geometrik bir biçimde artacak. Buradaki konu Yapay Zeka konusundaki araştırmalardan çok; legal, değişim yönetimi, etik ve güvenlik riskleri konularına odaklı bir görev olduğu söyleniyor. Geçtiğimiz yıl CAIO’ların toplantıları bile yapılmış. Görünen o ki başka gelişmelerin yanı sıra, bordro sisteminde yeni bir alt departman açılacak.

Gelecek şimdi ve yapay zeka tarafından şekilleniyor, hazır mısınız?

▶Robotik Proses (Tekrarlayan Görevler) Otomasyonu: Üretken Yapay Zeka destekli RPA araçlarının; veri girişi, bordro hesaplamaları ve rapor oluşturma gibi tekrarlayan ve zaman alıcı görevleri otomatikleştireceği bir gerçek ki özellikle RPA, 2017’den beri oldukça gelişim gösteren bir alan. Bu otomatizasyonu sağlamak için yazılım yapmaya dahi gerek yok, iyi bir bordro analisti tekrarlayan görevleri otomatize edebiliyor. Bu iş araçlarına bir de Üretken Yapay Zeka eklentileri geldiğinde, birincil rolleri zaman içinde spesifik bazı mevzuat bilgilerini verilere uygulamaya sıkışmış olan geleneksel bordro uzmanlarına olan talebin azalmasına yol açacaktır.

▶Geliştirilmiş Doğruluk ve Hata Tespiti: Gelişmiş Yapay Zeka modelleri, büyük miktarda veriyi hızlı ve doğru bir şekilde analiz edebilir ve bu da bordro işlemedeki insan hatalarını azaltabilir. Günümüzde kontrol süreçleri bordro uzmanlarının zamanını harcadığı en önemli konu. Bir şekilde insan zekası ve makuliyet gerektiren en can alıcı alan. Ancak büyük verinin çok kolayca işlenmesi ve veri analiz kapasitesinin artması bordro doğruluğunu çok yükseltebilir. Örneğin OT veya ücret tutarsızlıkları, trendlerin doğru analizi bordronun temel işlevindeki doğruluk oranını %100’e yakın bir noktaya getirebilir. Bu durumda bordro uzmanları sadece istisnai işlemleri kontrol etmekten sorumlu olacak, bu da bordro rolünde önemli bir dönüşüme yol açacaktır.

▶Gelişmiş Analitik Yetenekler: Gelişmiş veri analizi yetenekleriyle Üretken Yapay Zeka, bordro verileriyle ilgili öngörüler sağlayabilir. Bu da bordro analitiği yazılımlarını ve bu konuda harcanan çabaları rafa kaldırabilir. Analitik kapasite doğrudan bordro outsource sistemleri içine entegre olabilir. Bu da bordro profesyonellerine daha stratejik roller yükleyerek bordroyla ilgili konuların kararlarında veya bordro ile performans yönetimi veya bordro ile devir, müşteri tutundurma konusundaki izleri takip etmeye olanak verip bordro ekiplerinin görevlerini değiştirebilir.

▶Uyumluluk ve Risk Yönetimi: Bordro şirketlerinin varlığını sorgulatacak bir gelişme tabii ki, Üretken Yapay Zeka sistemler risk ve uyum konusunda değişiklikleri sürekli izleyerek ve uyarılar üreterek iş kanunlarına ve yönetmeliklerine uyumu sağlamaya yardımcı olacaktır. Ancak şirketler bunu yine bordro uzmanlarına ya da bordro şirketlerine bırakacak ve uyumluluk konusundaki gelişmiş araçların yine bordro uzmanları tarafından kullanılarak uyumluluk stratejileri konusunda daha spesifik ve derinlikli danışmanlık stratejilerine dönüşecektir. Uyumluluk konusunda araçlar olsa bile bu toolları etkin kullanmayı öğrenmek için zaman harcanacaktır.