Başkanlar ve ‘first lady’lerin kıyafet masrafları nasıl karşılanıyor?

İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy’nin, Başbakan Keir Starmer ve eşi Victoria'nın, ülkeyi temsil ederken en iyi şekilde görünmek için kıyafet bağışlarını kabul ettiklerini söylemesi yeni bir tartışma başlattı.

Lammy, Başbakan’ın eşi için İşçi Partisi’nin bağışçılarından Lord Waheed Alli’nin karşıladığı kıyafetleri beyan etmemesiyle, parlamenter kuralların ihlal edildiğine yönelik haberlere dair açıklaması gündem oldu.

Dışişleri Bakanı Lammy, kıyafet bağışlarına yönelik sorulara, diğer ülkelerin liderlerinin kıyafetleri için cömert bütçeleri olduğunu söyledi.

BBC'de Laura Kuenssberg’in programında konuşan Lammy, "ABD başkanları ve first lady'lerin, ABD halkı adına en iyi şekilde görünmeleri için vergi mükellefleri tarafından finanse edilen büyük bütçeleri var" derken, ABD’de first lady için bir kıyafet bütçesi olmadığı görüldü.

Kıyafet bütçesine başkan sahip

Bazı ülkelerde, vergi mükellefleri liderlerin masraflarını karşılarken, kıyafetleri de içerebilen bütçeler bulunuyor.

ABD’de başkanlar, yıllık 400 bin dolar maaş alırken, kıyafet ve diğer öğeler için de 50 bin dolarlık ek bir harcama bütçesi bulunuyor. Ancak, bu bütçe başkanının eşi olan first lady’i içermezken, ABD first lady'lerinin moda tercihleri ilgi çekiyor.

Dikkat çeken örnekler arasında, Melania Trump bulunurken, Michelle Obama'nın eski Çin Devlet Başkanı Hu Jintao ile görüşürken giydiği dikkat çekici kırmızı Alexander McQueen elbisesi ise ikonlar arasında yer alıyor.

Michelle Obama'nın sekreteri Joanna Rosholm, 2014'te CNBC'ye "Obama, kıyafetlerinin parasını kendisi ödüyor" açıklamasını yapmıştı.

Bazı first lady'ler, kıyafetlerinin parasını kendilerinin ödemesi gerektiğini düşünürken, George W. Bush'un eşi Laura Bush, 2010 yılında anılarını yazdığı kitapta, "First lady olarak moda beklentilerini karşılamak için almam gereken tasarımcı kıyafetlerinin sayısından hayrete düştüm. Beyaz Saray'daki ilk yılımızdan sonra muhasebecimiz 'Başkan olmak pahalıya mal oluyor' dedi ve bunu söylerken aslında benim kıyafetlerimden bahsediyordu" sözleriyle giyim maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çekmişti.

ABD first lady'leri, kıyafetleri hediye olarak kabul edebiliyor. Bazı tasarımcılar, first lady'lerin kıyafetlerini giymelerinden memnun olurken, tasarım kıyafetlerin etiketleri de on binlerce dolar olabiliyor.

Michelle Obama'nın sekreteri Joanna Rosholm, tarihi ya da kamusal önemi olan resmi etkinliklerde first lady'nin kıyafetlerinin bir tasarımcı tarafından hediye olarak verilebileceğini, bunun ABD hükümeti adına kabul edilebildiğini söylemişti.

Mevcut first lady Jill Biden, Joe Biden'ın 2021 yılındaki yemin töreninde Alexandria O'Neil tarafından 'first lady Jill Biden onuruna' bağışlanan bir kıyafet giymişti.

Birleşik Krallık'ta, eski Başbakan Gordon Brown'un eşi Sarah Brown, daha önce hediye kıyafet almanın zorluklarından bahsetmişti.

2011 tarihli “Behind the Black Door” kitabında bu konudan bahseden Brown, "Size bedava kıyafet teklif edecek çok sayıda tasarımcı ve perakendeci var. Ancak, milletvekillerinin (ve eşlerinin) ücretsiz hediyelerle ne yapabileceklerini yöneten birçok kural var. Bedava şeyler toplamanız için pozisyonunuzu kullanmanın ahlaki boyutunu söylemiyorum bile" diyor.

Fransa’da moda devlerinden ödünç kıyafetler

Fransa'da first lady’nin devlet tarafından finanse edilen bir kıyafet bütçesi yok. Ancak, Louis Vuitton gibi Paris'in lüks moda devleri tarafından ödünç kıyafetler verildiği düşünülüyor. 2019 tarihli “Madame La Présidente” kitabına göre, ofisi, Brigitte Macron'a hangi kıyafetlerin bağışlandığının ve hangilerinin kendisine ait olduğunun kaydını tutuyor.

Başkan Emmanuel Macron da daha önce, aşırı harcamaları nedeniyle eleştirilmişti. Bu yıl bir gazete, iki takım elbisesini taşımak için Paris'ten Brezilya'ya yapılan bir uçuşta yaklaşık 4.000 euro maliyetle bir ekonomi sınıfı koltuğu ayırttığını ortaya çıkardı.

Almanya'da ise bakanlar, 2023'ün ilk altı ayında kuaför, makyaj sanatçıları ve fotoğrafçılar için 450 bin euro harcamaları nedeniyle eleştirildi. Ancak bakanların kıyafet için özel bir fon bulunmuyor.