Savaş, Avrupa sanayisini ve Euro’yu vuruyor

Hilal Sarı

NE OLDU?

ABD Merkez Bankası’ndan (Fed) gelen açıklamaların her gün daha da şahinleştiği bir dönemde, Euro Bölgesi’nde sanayi üretiminin savaş nedeniyle daralmaya devam etmesi, euro/dolar paritesinde sert düşüşler getiriyor. Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışlarını Yamal boru hattına yaptırım uygulayarak kısmen kesmesi de paritede ters rüzgarları kuvvetlendiriyor. Dolar endeksi cuma günü Fed Başkanı Jerome Powell’in ‘enflasyon en önemli sorun’ vurgulu konuşması sonrası 105 düzeyini de aşarken, paritede 1 ,034 düzeylerine kadar gerileme görüldü. Savaş riskinin devam etmesi ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) sıkılaşmada vites yükseltmemesi durumunda paritede kısa vadede düşüşlerin devam etmesi bekleniyor.

NE DEDİLER?

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, fiyat istikrarını ekonominin "temeli" olarak nitelendirerek, faiz artırımlarının etkileri hissedildikçe enflasyonla mücadelenin "sancı" yaratacağını, ancak fiyatların artmaya devam etmesinin daha kötü bir netice olacağını ifade etti. Powell, Marketplace radyo programı ile gerçekleştirdiği söyleşide, verilerin beklentiler dışında gelmesi durumunda ise "daha fazlasını yapmaya da hazırız" dedi. "Fiyat istikrarı olmadan ekonomide hiçbir şey yolunda gitmez, ekonominin kimseye faydası olmaz" diyen Powell, "Tarihimizde enflasyonun oldukça yüksek olduğu dönemler yaşadık... Enflasyonu %2'ye düşürme süreci sancılı olacak, ancak en kötü netice enflasyonla mücadelede başarısız olmamız ve yüksek seyretmeye devam etmesi olurdu. Bunun nasıl bir şey olduğunu biliyoruz. Bu, insanların maaşlarında değer kaybı anlamına gelir" açıklamalarında bulundu.

OANDA kıdemli piyasa analisti Jeffrey Halley, şu anda doların ve ABD tahvillerinin yatırımcıları dünyadaki gelişmelerden koruyan varlıklar olarak görüldüğünü, bu durumun dolardaki güçlü seyri koruyacağını söylüyor.

Rusya’nın doğalgaz tekeli Gazprom, Polonya üzerinden Avrupa’ya Rus gazını taşıyan Yamal boru hattındaki akışı durdururken, Almanya’nın enerji güvenliği için kayyum atadığı Gazprom Germania’ya da gaz akışı perşembe itibariyle durdu. NATO’ya başvuru yapması beklenen ve Türkiye’nin şimdilik veto etme sinyali verdiği Finlandiya da Rus gazının kesilmesine hazırlanıyor. Tüm bu gelişmeler Avrupa’da enerji maliyetlerini yükselterek birliğin ekonomik büyümesine de olumsuz bir etki yapıyor.

Eurostat’tan yapılan açıklamada birliğin sanayi üretiminin mart ayında önceki aya göre yüzde 1,8 daraldığı, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,8 daraldığı duyuruldu. Daralma beklentilerin altında olsa da (aylık daralma beklentisi yüzde 2, yıllık daralma beklentisi yüzde 1’di) enerji krizi, gıda fiyatlarındaki artış ve tedarik darboğazları, Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarının bulunduğu Euro Bölgesi’ni ve para birimi Euro’yu vurmaya devam ediyor.

NE OLACAK?

“Euro paritenin altına düşebilir”

ABD merkezli finans kuruluşu Barclays, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa’ya tüm gaz akışını kesmesi durumunda Euro Bölgesi GSYH’sinde yüzde 5’lik kayıp olacağını ve Euro’nun dolar karşısında paritenin de altına inebileceğini öngörüyor. Bankanın cuma günü yayınlanan müşteri notunda “Eğer Rusya Avrupa’ya gaz vanalarını kaparsa euro/dolar’ın parite altına düşmesini bekliyoruz” ifadeleri yer aldı. Son üç ayda yüzde 8 düşen parite TSİ 16:57 itibariyle 1,0368 düzeyinden işlem gördü. Paritenin 1,034’ün de altına inmesi halinde euro, dolar karşısında Ocak 2003’ten bu yana (19 yılın) en düşük düzeyini görmüş olacak. MUFG da savaş riski azalmadıkça paritede yükselişin zor olacağı görüşünde.