Küresel ticarette ‘dost-düşman’ devri

Ukrayna Savaşı ile tırmanan jeopolitik gerilimler küresel ticarette ‘dost-düşman’ ülke devri başlattı. Moskova’nın bu bağlamda son hamlesi Fransız yoğurt üreticisi Danone’nin ve Danimarkalı bira üreticisi Carlsberg’in varlıklarına ‘geçici olarak’ el koymak oldu. Pazar günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzaladığı bir başkanlık kararnamesiyle alınan karar Danone Russia ve Baltika Breweries şirketlerinin ‘geçici yönetiminin’ hükümetin mülk yönetimi kurumu Rosimuschestvo’ya devredilmesini öngörüyor. Nisan ayında da Alman enerji şirketi Uniper ve Finlandiya’nın enerji şirketi Fortum Rus otoritelerce kayyuma devredilmişti.

Carlsberg’den pazar günü geç saatlerde yapılan açıklamada “Rus otoritelerin Baltika Breweries’e ilişkin herhangi bir kararına ilişkin kendilerine resmi bir bilgi gelmediği” belirtilmiş, şirketin Rusya’daki faaliyetlerinin geleceğinin çok belirsiz olduğu vurgulanmıştı. Danimarkalı şirket haziranda Rusya’daki varlıklarını satmak için bir anlaşma imzalamıştı ve anlaşmaya resmi otoritelerden onay bekleniyordu. Danone’den yapılan açıklamada ise “şirketin konuyu araştırdığı, Kremlin’in kararının 2023 finansal sonuçlarına bir etkisi olmayacağı” bildirildi. Şirket Ekim 2022’de Rusya’daki süt ürünleri şirketi için bir alıcı aradığını açıklamış, olası bir anlaşmanın şirkete 1 milyar euro kayba neden olacağı belirtilmişti.

‘Dost’ Hindistan’a yatırım akmaya devam ediyor

Küresel ekonominin en kalabalık demokrasisi Hindistan ise Rusya yaptırımlarına aktif olarak katılmadığı halde, özellikle ABD nezdinde bir dost ülke olarak değerlendiriliyor ve ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, G20 için gittiği Gujarat’ta yaptığı açıklamalarda “ABD’nin sermaye maliyetlerini düşürmek ve Hindistan’ın enerji geçişini hızlandıracak özel yatırımları artırmak için Hindistan’la birlikte çalıştığını” söyledi. Apple gibi ABD’li teknoloji devleri tedarik zincirlerini Çin’den farklılaştırmak için üretimlerini Hindistan’a kaydırıyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) verilerine göre Asya’daki gelişmekte olan ülkelere 2022 yılında 662 milyar dolar yatırım girdi. Bu yatırımın yüzde 80’i Hindistan’ın da aralarında olduğu Çin (ve Hong Kong), Singapur ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne gitti.

Küresel asgari vergide anlaşmaya yakınlar

Hint Maliye Bakanı ile de G20 sırasında ikili bir görüşme yapan Yellen, iki ülkenin küresel asgari vergi sistemi üzerinde de anlaşmaya yakın olduğunu söyledi. 2021 yılında ABD’nin öncülüğünde 140 ülkenin katıldığı tarihi anlaşma büyük küresel şirketlere yüzde 15 minimum vergi getirilmesini, ayrıca ‘aşırı kârlara’ yüzde 25 ilave vergi getirilmesini öngörüyor.

İtalyan şirketler ruble ile ithalat yapmak istiyor

Ayrıca İtalya’da şirketlerin Rusya’ya ödemeleri ruble ile yapmak istediği öne sürülüyor. İtalyan- Rus Ticaret Odası (ITRP) başkanı Ferdinando Pelazzo, İtalyan-Rus Ticaret Odası'nın (ITRP) Rus şirketlerinin Rusya Federasyonu'na ithal edilmesine izin verilen İtalyan mallarını satın almasına izin verecek bir sistem oluşturmak istediğini söyledi. Habere göre üzerinde anlaşmaya varması birkaç ay sürecek bu sistemde ruble cinsinden ödeme öngörülüyor. Rus gazete RIA Novosti ile yaptığı bir röportajda Pelazzo, yaptırımlara tabi olmayan mallar için bile İtalya ile Rusya arasındaki mal alışverişinde zorluklar olduğunu söyledi. Tüm sürecin birkaç ay süreceğini belirten Ferdinando Pelazzo, bankalarla müzakere etmek, üçüncü bir ülke bulmak ve onun merkez bankasıyla ilişki kurmak gerekiyor. Haziran ayının sonunda Avrupa Birliği, daha önce uygulanan kısıtlamaları aşmayı amaçlayan Rusya'ya karşı 11’inci yaptırım paketini uygulamaya koydu. Bu pakette üçüncü ülkeler üzerinden Rusya’ya satılan mallara ve şirketlere yaptırım öngörülüyor.

TALEPLERİ DİNLENMEDİ, TAHIL KORİDORUNU SONLANDIRDI

Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye’nin arabuluculuk çabaları sayesinde birkaç kez uzatılan Karadeniz tahıl koridoru anlaşması, Rusya’nın 17 Temmuz’da süresi dolan anlaşmayı askıya almasıyla resmen sonlandı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Rusya'nın Türkiye, Ukrayna ve BM’e Karadeniz tahıl koridoru anlaşmasının uzatılmasına karşı olduğunu resmen bildirdiğini açıkladı. Kremlin, Rusya'nın anlaşmanın uzatılması için ortaya koyduğu şartların aylardır karşılanmadığını belirtirken, anlaşmanın sona ermesinin Kırım Köprüsü'ne düzenlenen saldırı ile ilişkili olmadığını vurguladı.

“KIRIM KÖPRÜSÜ SALDIRILARIYLA İLGİSİ YOK”

Açıklamada, Tahıl Anlaşması'nın sona erdirilmesi kararının Putin tarafından Kırım Köprüsü saldırısından önce alındığını hatırlattı. Rusya çok uzun bir süredir Türkiye’nin aracılığıyla yapılan anlaşma kapsamında Rusya’nın kendi tahıl ürünlerinin küresel piyasalara ihracatında hala engeller olduğunu söylüyor ve anlaşmanın sadece Ukrayna tahılının değil, Rusya tahılının da dış pazarlara ulaştırılmasına imkan sağlamasını talep ediyordu. Ancak Batı’nın Rus bankalara uyguladığı yaptırımlar nedeniyle küresel bir gıda kıtlığı yaşanıyor olmasına rağmen, Rusya’nın tarımsal emtialarının ülkeden çıkışında sorunlar yaşanıyordu. Anlaşma Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle tırmanan küresel gıda krizi ile mücadele etmek amacıyla BM ve Türkiye arabuluculuğunda geçen yıl temmuzda imzalanmıştı. Öte yandan Ukrayna tahılının iç pazarlarını tehdit ettiğini belirten beş AB ülkesi geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren Ukrayna tahıl yasağının uzatılmasını istiyor.

RUSYA: ŞARTLAR UYGULANSIN, ANLAŞMAYA DÖNERİZ

Açıklamada, Tahıl Anlaşması'nın sona erdirilmesi kararının Putin tarafından Kırım Köprüsü saldırısından önce alındığını hatırlattı. Rusya çok uzun bir süredir Türkiye’nin aracılığıyla yapılan anlaşma kapsamında Rusya’nın kendi tahıl ürünlerinin küresel piyasalara ihracatında hala engeller olduğunu söylüyor ve anlaşmanın sadece Ukrayna tahılının değil, Rusya tahılının da dış pazarlara ulaştırılmasına imkan sağlamasını talep ediyordu. Ancak Batı’nın Rus bankalara uyguladığı yaptırımlar nedeniyle küresel bir gıda kıtlığı yaşanıyor olmasına rağmen, Rusya’nın tarımsal emtialarının ülkeden çıkışında sorunlar yaşanıyordu. Anlaşma Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle tırmanan küresel gıda krizi ile mücadele etmek amacıyla BM ve Türkiye arabuluculuğunda geçen yıl temmuzda imzalanmıştı. Öte yandan Ukrayna tahılının iç pazarlarını tehdit ettiğini belirten beş AB ülkesi geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren Ukrayna tahıl yasağının uzatılmasını istiyor. 

AB’DEN KREMLİN KARARINA KINAMA

Açıklamada, Tahıl Anlaşması'nın sona erdirilmesi kararının Putin tarafından Kırım Köprüsü saldırısından önce alındığını hatırlattı. Rusya çok uzun bir süredir Türkiye’nin aracılığıyla yapılan anlaşma kapsamında Rusya’nın kendi tahıl ürünlerinin küresel piyasalara ihracatında hala engeller olduğunu söylüyor ve anlaşmanın sadece Ukrayna tahılının değil, Rusya tahılının da dış pazarlara ulaştırılmasına imkan sağlamasını talep ediyordu. Ancak Batı’nın Rus bankalara uyguladığı yaptırımlar nedeniyle küresel bir gıda kıtlığı yaşanıyor olmasına rağmen, Rusya’nın tarımsal emtialarının ülkeden çıkışında sorunlar yaşanıyordu. Anlaşma Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle tırmanan küresel gıda krizi ile mücadele etmek amacıyla BM ve Türkiye arabuluculuğunda geçen yıl temmuzda imzalanmıştı.

Öte yandan Ukrayna tahılının iç pazarlarını tehdit ettiğini belirten beş AB ülkesi geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren Ukrayna tahıl yasağının uzatılmasını istiyor. Açıklamada, Tahıl Anlaşması'nın sona erdirilmesi kararının Putin tarafından Kırım Köprüsü saldırısından önce alındığını hatırlattı. Rusya çok uzun bir süredir Türkiye’nin aracılığıyla yapılan anlaşma kapsamında Rusya’nın kendi tahıl ürünlerinin küresel piyasalara ihracatında hala engeller olduğunu söylüyor ve anlaşmanın sadece Ukrayna tahılının değil, Rusya tahılının da dış pazarlara ulaştırılmasına imkan sağlamasını talep ediyordu. Ancak Batı’nın Rus bankalara uyguladığı yaptırımlar nedeniyle küresel bir gıda kıtlığı yaşanıyor olmasına rağmen, Rusya’nın tarımsal emtialarının ülkeden çıkışında sorunlar yaşanıyordu. Anlaşma Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle tırmanan küresel gıda krizi ile mücadele etmek amacıyla BM ve Türkiye arabuluculuğunda geçen yıl temmuzda imzalanmıştı.

Öte yandan Ukrayna tahılının iç pazarlarını tehdit ettiğini belirten beş AB ülkesi geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren Ukrayna tahıl yasağının uzatılmasını istiyor. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya'nın Karadeniz tahıl koridoru anlaşmasını bitirmesini kuvvetle kınadıklarını bildirdi. Von der Leyen, konuyla ilgili açıklamasında, "Birleşmiş Milletler ve Türkiye'nin çabalarına rağmen Rusya'nın Karadeniz Tahıl Girişimini bitirmeye yönelik hareketini kuvvetle kınıyorum." ifadesini kullandı. AB'nin, dünyada zor durumda olanlar için gıda güvenliğini sağlamak üzere çalıştığını belirten von der Leyen, AB tarafından daha önce oluşturulan kara bağlantılarıyla gıda ürünlerinin Ukrayna'dan taşınmaya devam edeceğini kaydetti. Avusturya, Rusya’ya anlaşmanın acil uzatılması çağrısında bulundu.