Küresel daralma faiz artışlarıyla derinleşiyor

HİLAL SARI

ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) kritik toplantılarının gerçekleşeceği işlem haftasının ilk gününde açıklanan öncü satınalma yöneticileri endeksi (PMI) verileri, faiz artışlarıyla küresel daralmanın temmuzda daha da derinleştiğine işaret etti.      

ECB üzerindeki “faiz artışına son ver” baskılarını artıracak

Hamburg Commercial Bank (HCOB) tarafından hazırlanan ve 20 üyeli birlikte özel sektör faaliyetlerini ölçen Euro Bölgesi temmuz ayı öncü bileşik PMI endeksi, hem hizmet hem de imalat sektöründe beklentilerden de sert şekilde sekiz ayın en düşüğüne geriledi. Bu durum perşembe günü faiz kararını açıklayacak ECB üzerindeki “faiz artışlarına son ver” baskılarını daha da güçlendirebilir.        

Euro Bölgesi İmalat PMI 38 ayın en düşüğünde

Euro Bölgesi öncü bileşik PMI verisi temmuzda beklentilerin de üzerinde düşerek hazirandaki 49,9 düzeyinden 8 ayın en düşük düzeyi olan 48,9’a geriledi. Reuters ekonomistleri öncü verinin 49,7 gelmesini bekliyordu. Hala büyüme bölgesinde olan Hizmetler PMI hazirandaki 52 düzeyinden 6 ayın en düşüğü olan 51.1’e gerilerken, imalat PMI verisi de hazirandaki 43,4 düzeyinden 38 ayın en düşük düzeyi olan 42,7 düzeyine geriledi. PMI verilerinde 50’nin altındaki her düzey daralma anlamına geliyor.

İmalat PMI 3 yıldan uzun bir sürenin en dibinde

Hizmet sektörü PMI verisinde 6 ayın en düşük düzeyi görülse de büyümeye devam ediyor. Ancak üç yıldan uzun bir sürenin en düşük düzeyde açıklanan imalat PMI verisi, sanayi şirketlerinin ve üreticilerin daralmanın derinleştiğini aktardığına işaret ediyor. Temmuzda daralmanın daha da derinleşmesi, Euro Bölgesi’nde iki çeyrek ılımlı bir daralmanın ardından resesyonun derinleşeceğine dair endişeleri de güçlendiriyor.

“ECB, daralma nedeniyle sıkılaşmayı sonlandırabilir”

Küresel faiz artışları ve geçim sıkıntılarının tüm dünyada artması, talepte ciddi bir fren yaratmış durumda ve Euro Bölgesi imalat siparişlerinde 2009’dan bu yana en sert daralma görüldü. Hizmet sektörü ise yedi ayın ardından yeni siparişlerde ilk kez bir düşüş kaydetti. İstihdam büyümesi devam etse de, bu büyümenin hızının ise iki yıldan fazla bir sürenin en düşük düzeyine gerilediği aktarılıyor. Financial Times’da yer alan bir habere göre ekonomistler ECB’nin ekonomik faaliyetlerdeki daralma devam ederse 12 aydır devam eden sıkılaşma sürecini bu hafta beklenen faiz artırımı ile sonlandıracağı görüşünde.         

“Ücret-fiyat sarmalı ECB’den eylülde de faiz artışı getirebilir”

Araştırma grubu Pantheon Macroeconomics’in ekonomisti Claus Wistesen Financial Times’a verdiği demeçte PMI anketlerinin ECB’nin bu hafta beklenen faiz artışının ardından sıkılaşmaya son vermesini bekleyen “güvercinlere” yarayacağını söylüyor. Ancak ikinci çeyrekte ücret artışlarının enflasyonu kayda değer oranda artırması durumunda Wistesen’e göre ECB eylülde tekrar faiz artışına gidebilir. ECB geçtiğimiz haftalarda ücret artışlarının ve artan hizmet fiyatlarının enflasyonu “çok uzun süre” yüzde 2 hedefinin üzerinde tutabileceği konusunda endişelerini dile getirmişti.

“Euro Bölgesi önümüzdeki aylarda daha da daralacak”

S&P Global tarafından yayınlanan ve HCOB tarafından hazırlanan PMI anketlerine ilişkin en yetkili isim olan HCOB Başekonomisti Cyrus de la Rubia konuya ilişkin değerlendirmesinde “Hizmet sektörü hız kaybetmeye devam ettikçe, Euro Bölgesi muhtemelen önümüzdeki aylarda daha da daralmaya devam edecek” diyor. De la Rubia Almanya ekonomisinin ikinci yarı yılda resesyona düşme olasılığının ise arttığına dikkat çekiyor. Fed ve ECB faiz artışları öncesinde piyasalarda petroldeki yükseliş tersine dönerken, Brent düşüşe rağmen 80 doların üzerindeki seyrini koruyor. Temmuz’a ilişkin öncü bileşik PMI verileri Avrupa’da imalat ve hizmet sektörlerinin seyrine ilişkin içgörüler verecek. Bu da merkezlerin enflasyonla mücadelesi açısından yön verici bir unsur olarak görülüyor.

İngiltere ve ABD de yavaşlıyor ama Biden’ın teşvikleri imalata yarıyor

İngiltere ekonomisi de keskin şekilde yavaşlamaya devam ediyor. İngiltere Bileşik PMI verisi temmuzda, hazirandaki 52,8’den daralma bölgesine yakın bir düzeye, yedi ayın en düşük seviyesi olan 50,7’ye geriledi. ABD’de de hizmet sektöründe büyümenin ivme kaybetmesiyle özel sektör faaliyetleri yavaşlıyor. Temmuz öncü bileşik PMI verisi hazirandaki 53,2 düzeyinden 52’ye gerilerken, hizmetler PMI 54,4’ten 5 ayın en düşük düzeyi olan 54,4’e geriledi. Ancak ABD Başkanı Biden’ın Enflasyonu Düşürme Yasası gibi yatırım ve üretim teşviklerinin etkisiyle imalat PMI verisinin hazirandaki 46,3 düzeyinden 49’a yükselmesine, daralmanın kısa zamanda büyümeye dönebileceğine işaret ediyor. Sektörün toplam üretimine ilişkin endeks ise 46,9’dan iki ayın en yüksek düzeyi olan 50,2’ye yükseltti.

Parite PMI verisi sonrası 1,10’a geriledi

Her ülkede yüzlerce şirketin kıdemli yöneticileriyle gerçekleştirilen aylık anketler sonucunda hazırlanan PMI verisi parite üzerinde de hareket getirdi. Euro/dolar paritesi pazartesi günü Euro Bölgesi’nde faaliyetlerin beklentilerden de sert daraldığını gösteren veriler sonrası gün içinde gördüğü 1,1146 zirvesinden 1,10 düzeyine kadar geriledi. TSİ 16:43 itibariyle parite 1,1095 düzeyinden işlem gördü. Dolar endeksi ise ABD’den gelen PMI verilerin yavaşlamaya işaret etmesi ancak imalat sektörünün hızlandığını göstermesiyle psikolojik sınır 100 düzeyinden 101’in de üzerine yükseldi.