Kriz, çip yatırımlarını tetikledi
Çip tedariğindeki sorunların çeşitli sektörlerde üretim aksamalarına yol açması, çip üreticilerini yeni yatırımlar yapmaya itiyor. Asyalı çip şirketlerinden milyarlarca dolarlık yeni yatırım haberleri gelirken, AB de çip üretimini iki katına çıkarmayı hedefliyor
Deniz KILINÇ
Pandemiyle birlikte başta küresel bir arz sıkıntısına dönüşen çip krizinden, en fazla otomotiv sanayii etkileniyor. Krizin büyümesi, çip yatırımlarını da hızlandırdı. Avrupa çip üretimini ikiye katlamayı hedefleyen teşvikler açıklarken, Çin ve Tayvan gibi büyük üreticilerde de kapasite artışına gidiliyor. Çin Yarı İletken Endüstrisi Birliği yetkilisi ve Çin’in önde gelen çip üreticisi Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC) Yönetim Kurulu Başkanı Zhou Zixue’nin de belirttiği gibi, dünya eşi benzeri görülmemiş bir çip kriziyle karşı karşıya.
“Eğer sektörde deneyimli biriyseniz, 1999’da da buna benzer bir krizle karşılaşmıştık ama şu ana göre çok daha ufak bir krizdi” diyen Zixue’nin açıklamalarına paralel olarak, otomobilden elektrikli ev aletlerine, bilgisayardan savunma sanayiye kadar birçok sektörü olumsuz etkileyen küresel çip kriziyle başa çıkabilmek için şirketler yeni çip yatırımları açıklıyor.
Son olarak Japon otomobil üreticileri Toyota ve Honda da Kuzey Amerika ve Meksika’daki fabrikalarında üretimi çip darboğazı nedeniyle geçici olarak durdurdu.
Kısıtlamaların evlerde geçirilen süreyi artırmasıyla elektronik sektörünün çipe olan talebindeki yükseliş sektördeki dengeleri alt üst ederken, Türkiye'deki üreticileri de etkilemeye başlayan darboğazda sektörün en büyük oyuncuları yatırım harcamalarını hızlandırıyor.
Bu yıl 28 milyar dolar harcayacak
Ciro bakımından dünyanın en büyük üçüncü çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), küresel çip kriziyle baş edebilmek için bu yıl sermaye harcamalarını 28 milyar dolara çıkardı. Çip darboğazının yanında geçen ay Tayvan’da görülen kuraklıkla da bir darbe alan TSMC, bu harcamayla üretim kapasitesini artırmak ve teknolojisini geliştirmeyi hedefliyor. Alman hükümetinin çip darboğazında Tayvan hükümeti aracılığıyla yardım istediği Tayvanlı üreticinin Yönetim Kurulu Başkanı Mark
Liu, şirketin aşılama çalışmaları ve normalleşme beklentilerine rağmen sektördeki darboğaz döneminde artan talebi karşılamak için ABD’nin Arizona eyaletinde 12 milyar dolar değerindeki dökümhane projesi hedefinin de ekonomik faktörlere bağlı olacağını belirtti.
Çinli devden 2,35 milyar dolarlık tesis
Huawei ve Xiaomi gibi teknoloji şirketlerinin yuvası Çin'in önde gelen çip üreticisi SMIC de Shenzhen eyalet yönetimi finansmanı ile 2,35 milyar dolar değerinde bir üretim tesisi inşa edeceğini açıkladı. Sektörde rekabetin kızışacağına işaret eden ve SMIC’in geliştirip işleteceği girişim kapsamında ortaklar, üçüncü bir yatırımcıyı projeye dahil etmeyi ve 2022 yılına kadar üretime başlamayı hedefliyor. Çin’in, ciro bakımından dünyanın en büyük çip üreticisi ABD’li Intel Corp ve TSMC ile omuz omuza yarışabilecek bir teknoloji devleri topluluğu oluşturma planı kapsamında bu çabanın ayrıntıları aylardır ortaya çıkmasa da, Başbakan Li Keqiang, ABD ile küresel etki için rekabet etmek üzere teknolojik bir plan hazırlayarak, ülkenin en son beş yıllık hedeflerinde harcamaları artırma ve en gelişmiş çiplere yönelik araştırmaları ilerletme sözü verdi. ABD Başkanı Joe Biden, geçtiğimiz günlerde sektördeki darboğazın sebeplerinin araştırılması için bir kararname imzalamıştı.
AB çip üretimini iki katına çıkaracak
Asyalı şirketlerin domine ettiği en büyük beş çip üreticisi arasında şirketi bulunmayan Avrupa Birliği (AB), üretimini iki katına çıkarmayı hedefliyor. AB’nin çeşitli ileri teknoloji girişimlere finansman sağlayarak “dijital egemenliğini” güçlendirmeyi hedeflediği Dijital Pusula planı kapsamında belirlenen hedefle Avrupa, 2030 yılına kadar küresel çip üretiminin yüzde 20’sinden sorumlu olmak istiyor.
AB ayrıca bütün hanelerin 2030’a kadar 5G’ye erişim sağlaması, bloğun ilk kuantum bilgisayarına sahip olması ve bütün kamu hizmetlerinin online ortama taşınması gibi iddialı hedeflere sahip. “Önemli teknolojiler söz konusu olduğunda başkalarına olan bağımlılığımızı azaltmalıyız” diyen Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager’in açıklamasına paralel olarak, AB teknoloji yatırımlarına 800 milyar dolarlık COVID-19 teşvik paketinin yüzde 20’si olmak üzere 160 milyar dolar yatırım yapacak. Öte yandan çip sektöründeki rekabetin artmasıyla Alman elektronik şirketi Bosch da Dresden’de bir çip fabrikası açacağını duyurmuştu. Bosch Yönetim Kurulu Üyesi Harald Kroeger’e göre fabrikanın haziran ayında açılması beklenirken, şirketten projeye 1 milyar Euro yatırım yapılıyor.
