Enerji enflasyonu hisse ve tahvili vuruyor

Hilal SARI

İngiltere sorunları en akut olarak yaşayan ekonomi olarak öne çıksa da, Avrupa genelinde vadeli kontratlarda son bir yılda yaşanan yüzde 600’ün üzerindeki artış, enerji arzındaki açığın hızla kapatılamayacak olması ve Çin ve Hindistan gibi dev gelişmekte olan ekonomilerde yaşanan kömür darboğazı merkez bankaları ve mali otoritelerin geçici olduğunu düşündüğü “enflasyonun” kalıcı olabileceğine işaret ediyor.

Enerji enflasyonunun şirketlerin kârlılığını düşüreceği, tüketici harcamalarını frenleyeceği ve belki de merkez bankalarının uzun süredir beklenen sıkılaşmasının daha da yakınlaştığı görüşü hisse ve tahvil piyasalarında sert satışlar getiriyor.

Doğalgaz, kömür, petrol, LNG, elektrik gibi tüm enerji fiyatlarında artışın son haftalarda daha da hızlanması, küresel yatırımcılara enflasyonun beklenilenden daha kalıcı olabileceği sinyalini veriyor ve bu durum Asya’dan Avrupa ve ABD’ye hisse ve tahvil piyasalarında satışlara neden oluyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve Rusya’nın da aralarında olduğu OPEC+’ın arzı artan talebe rağmen daha hızlı artırmaya niyeti olmaması ise Brent’te 100 dolar düzeylerinin daha çok konuşulmasına neden oluyor.

Tahvil getirilerinde yükseliş hızlandı

Tüm dünyada borçlanma maliyetleri için bir gösterge olarak görülen 10 yıllık ABD Hazine tahvilinin getirisi en son haziranda görülen yüzde 1,57 düzeylerine kadar çıktı. Enerji krizinden daha çok etkilenen ülkelerin tahvil fiyatları düşerek getirileri yükseldi (Tahvilde getiri fiyatlarla ters orantılı). İngiltere’de enflasyon beklentileri 2008’den bu yana en yüksek düzeye geldi ve 10 yıllık enflasyon beklentisi bile yüzde 4’ü aşınca 10 yıllık İngiltere Hazine tahvillerinin fiyatları düştü ve getirisi 2 yıldan uzun bir süredir görülmemiş olan yüzde 1,152’ye kadar yükseldi. Almanya 10 yıllık tahvili Bund’da da getiri yüzde -0,16 ile temmuzdan bu yana en yüksek düzeye yükseldi.

Avrupa borsalarında gün içi kayıplar %2’yi aştı

ABD faizlerindeki yükselişe paralel Nikkei günü yüzde 1 kayıpla kapatırken, Güney Kore borsası KOSPI’de kayıplar yüzde 2’ye yaklaştı. Kış aylarının yaklaşmasıyla Avrupa ülkelerinin doğal gaz talebinin daha da artması, elektrik fiyatlarının daha fazla yükselmesi, hem sanayide aksamaların olması hem de yüksek enflasyonun tüketici talebini yok etmesi endişesi güçleniyor. Bu beklentiler dün Stoxx 600’ün yüzde 2’ye yakın düşmesine, Almanya’da DAX’ta kayıpların yüzde 2’yi de aşmasına neden oldu. Londra FTSE’de ise kayıplar yüzde 1,8’i aştı. TSİ 16:15 itibariyle tüm endeksler kayıplarını bir nebze toparlamış

olsa da, enflasyon beklentilerindeki artış hisse gibi riskli varlıkları vuruyor. Wall Street’te de tüm endeksler açılış öncesi vadeli işlemlerde yüzde 1’e yakın kayıpla işlem gördü.

“Yeşil dönüşüm enerji krizleri getirecek, bu daha ilki”

Ayrıca bazı uzmanlar dünya genelinde temiz enerjiye geçiş sürecinde “birçok enerji krizi yaşanabileceğini ve bugün yaşananın bu geçiş krizlerinden ilki olduğu” görüşünde.

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde enerji ve jeopolitika çalışmalarını yürüten Nikos Tsafos bugün Avrupa’da yaşanan enerji krizinin dünya genelinde de yaşanacağını söylüyor. Bloomberg’e konuşan Tsafos, “güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerjiler ucuzlasa da dünyanın birçok kısmında daha onlarca yıl doğalgaz ve fosil yakıtlara ihtiyacın devam edeceğini - ancak yeşil dönüşüm hedeflerine paralel doğalgaz ve fosil üretimine yatırımcı ilgisinin azaldığını” söylüyor ve ekliyor: “Bu da volatilite için çok iyi bir tarif. Kesinlikle çok daha kırılgan bir sisteme doğru gidiyoruz.” Dünyanın en ünlü enerji analistlerinden Daniel Yergin de enerji üretiminin üçte birinden fazlasını yenilenebilir enerjilerden sağlayan İngiltere’de yaşanan krizin bir mesaj olduğu görüşünde ve “Enerji geçişinin ne kadar karmaşık olabileceğiyle ilgili bir uyarı bu” diyor.

Avrupa Merkez Bankası’nın denetim kurulunda yer alan İspanya Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Margarita Delgado da “2. round etkilerini gördüğümüz bu yüksek enflasyon çok kalıcı hale gelebilir. Bu senaryoyu görmezden gelemeyiz” diyerek, bu yüksek enflasyonun yeni ücret anlaşmaları gerektirerek şirketlerin üretim maliyetlerini ve fiyatları daha da yükseltebileceğini söylüyor.

ABD’de enerji fiyatlarına ilişkin manipülasyon soruşturması

ABD Adalet Bakanlığı, küresel emtia piyasasındaki usulsüzlükler hakkında yürüttüğü faaliyetleri genişleterek S&P Global Platts tarafından yayımlanan gösterge enerji fiyatlarında manipülasyon yapıldığı iddiasını incelemeye başladı. Londra merkezli S&P Global Platts, enerji, metal ve tarım emtia piyasaları hakkında veri ve haber yayımlıyor. Ayrıca şirketin 44 milyar dolara almak için anlaştığı dev IHS Markit satınalması önümüzdeki aylarda otoritelerden onay gelmesini de bekliyor. Konu hakkında bilgi sahibi kaynaklar, bazı işlemcilerin petrol ve diğer enerji fiyatlarını S&P Global Platts’ın sistemine girerken manipülasyon yapıp yapmadığı hakkında ABD'li savcılar tarafından inceleme yürütüldüğünü belirtti. Gösterge fiyatların artması veya azalması, piyasada işlem yapanların kazançlarını artırmalarını mümkün hale getiriyor. ABD'li yetkililer geçen yıl petrol fiyatlarını manipüle ettikleri iddiasıyla iki Platts çalışanı aleyhine dava açmıştı. Kaynaklar şimdi de savcıların başka kuruluşlardaki işlemcilerin de benzer şekilde davranıp davranmadığını araştırdığını söyledi.