Doların gözü Fed'in dot-plot grafiğinde

Hilal SARI

ABD Merkez Bankası’nın bu akşam sonlanacak Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında hedeflerin çok üzerinde seyreden enflasyonla mücadele için varlık alımları azaltma (tapering) hızını iki katına çıkarması, komite üyelerinin piyasaların çok yakından izleyeceği dot-plot grafiğinde 2022 için az 2 faiz artışı öngörmesi bekleniyor. Faiz artış sayısının 3’e çıkması uzmanlara göre doları güçlendirecek bir durum olacakken, 2 faiz artış tahmininin dolarda kısa vadede zayıf bir seyir getirmesi bekleniyor. 2. görev döneminin ilk FOMC toplantısının ardından konuşacak olan Fed Başkanı Jerome Powell’in konuşmasında da kasımda yüzde 6,8 ile 39 yılın zirvesine çıkan enflasyonla bankanın ne hızda mücadele edeceği sorusunun yanıtları aranacak.

Bloomberg’in ekonomistlerle yaptığı ankette Fed’in bu akşam tapering’in hızını artıracağı ve 2022’de faiz artışına ilişkin bir sinyal vereceği öngörülüyor. Ekonomistlerin yarısından fazlası Fed’in 18 üyesinin tamamının 2022 yılı boyunca iki faiz artışı öngöreceği görüşünde. Eylülde yapılan ankete göre faiz artışını 2022’de bekleyenlerin sayısında bir artış var. Tahmini piyasalarında da 2022 içinde 66 baz puanlık bir faiz artışı olacağı beklentisi hakim. Bloomberg’e konuşan Macropolicy Perspectives kıdemli ekonomisti Laura Rosner-Warburton, Fed’in 2012 yılından bu yana yayınladığı dotplot tahminleri için “Dot-plot tarihindeki en büyük şahinleşme hareketini göreceğiz” diyor. Ankete katılan ekonomistlerin yüzde 56’sı tahvil alımlarını aylık 25-30 milyar dolar azaltma kararı beklerken, yüzde 8’lik grup 30 milyar dolardan da hızlı bir tapering olabileceği görüşünde.

"2022'de 3 faiz artışı öngörüsü doları güçlendirir"

ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, FOMC üyelerinin faiz tahminlerinin yer aldığı ‘dot-plot’ grafiğinin doların kısa vadedeki yönünü belirleyeceği görüşünde. Banka müşteri notunda “Bu haftaki FOMC toplantısında dot-plot grafiğinde 2022 için iki faiz artışı öngörülürse kısa vadede dolarda bir zayıfl ık görülebilir, ancak üç veya daha fazla faiz artışı öngörüsü durumunda dolar değer kazanacaktır” değerlendirmesini yapıyor. Goldman Sachs’ın baz senaryosunda “Fed 2022’de 3 faiz artışı yapacak. Dolar özellikle gelişmekte olan ülke paraları karşısında değer kazanacak.” Doların yönünde bankaya göre enflasyon verileri de etkili olacak.

"Tapering'i 30 milyar dolara çıkarıp, 2022'de 3 faiz artışı yapacak"

ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley Fed’in aylık varlık alımlarını 15 milyar dolardan 30 milyar dolara yükseltmesini ve 2022’de üç faiz artışı yapmasını bekliyor. Banka bu artışların mayıs, temmuz ve kasım 2022 toplantılarında olacağını öngörüyor. Bankanın CEO’su James Gorman da dün yaptığı açıklamada “Fed faiz artışında geç kalmaktansa erken harekete geçmeli” diyerek Fed’in elini çabuk tutmasının daha doğru olacağı görüşünü destekliyor. Ünlü ekonomist Mohammed Al-Erian da Fed’e “para politikasını daha hızlı sıkılaştırması için” çağrılarını yinelemeye devam ediyor.

Rabobank stratejistleri de Fed’in tapering hızını iki katına çıkaracağını ve bunu Mart 2022 gibi erken bir tarihte bile faiz artırma seçeneği oluşturmak için yapacağını söylüyor.

"Omicron işleri kötüleştirmiyorsa üç faiz artışı çok daha olası"

ING Financial Markets LLC Başekonomisti James Knigtley ise kendisi 2022’de iki faiz artışı öngörse de “Omicron konusunda bilimsel veriler pandemide daha karanlık bir döneme girmiyor olduğumuzu gösterirse 2022’de üç faiz artışı yapılması çok daha olası” diyerek, pandeminin seyrinin de Fed’in faiz artış patikasında etkili olacağına dikkat çekiyor.

"Tapering daha erken biterse faiz artışı için esneklik sağlar"

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Fed’in varlık alımlarını daha hızlı azaltmasının hem şahinleşme olarak algılanacağı, hem de 2022’nin ikinci yarısında faiz artışına başlayabilecek esneklik sağlayacağı görüşünde. FOMC’nin tahvil alımlarını Mart 2022 gibi daha erken bir tarihte sonlandıracağını duyurmasının politikada güçlü bir değişim anlamına geleceğini belirten Moody’s bu durumda bile Fed’in verilere bağlı kalmayı vurgulayacağını tahmin ediyor. Kuruluş piyasaların Fed’in eğrinin gerisinde (geç) kaldığını düşünmesi halinde enflasyon beklentilerinin ve uzun vadeli faiz oranlarının yükseleceğini, bunun da doları zayıflatabileceğini aktarıyor. Fed'in enflasyona aşırı tepki vermesi durumunda ise bunun ekonomik büyümeyi baskılayabileceği ihtimali doğabilir.

Türkiye yine en kırılgan 5'li arasında

Fed’in tapering’i sonlandırmasının ardından 2022 yılının ilk yarısında başlamasına artık neredeyse kesin gözüyle bakılan faiz artışı gelişmekte olan ekonomiler için koşulları zorlaştırması bekleniyor. ABD’de faiz oranlarının artması tüm dünyada borçlanma maliyetlerini yükseltirken, doları güçlendirip sermaye çıkışlarına - bazen de kur krizlerine - neden oluyor. Bloomberg Economics 2022 yılında küresel ekonomiye ilişkin riskleri değerlendirdiği analizinde Fed’in faiz artışını ve bunun gelişen ekonomileri zorlamasını da önemli risklerden biri olarak nitelendiriyor. Bazı ekonomilerin daha kırılgan olacağı belirtilen analizde Türkiye 2013 ve 2018’deki sıkılaşma döngülerinde olduğu gibi bu sefer de en kırılgan beş ekonomi arasında yer alıyor. Ekonomilerin cari açık, dış borç, kamu borcu, rezervler, reel politika faizi, yönetim gibi farklı risk kategorileriyle değerlendirildiği analize göre Türkiye, Arjantin’den sonra en kırılgan ikinci ekonomi. Bloomberg Economics, Brezilya, Mısır ve Güney Afrika ile birlikte bu beş ekonomiyi “canavarlar” anlamına da gelen ve ülkelerin baş harfl erinden oluşan “BEASTs” başlığı altında topladı. Listede Kolombiya, Şili, Malezya ve Filipinler ve Çin risk sıralamasında ilk ona giren diğer beş ekonomi. Güney Kore, Endonezya, Tayvan, Rusya ve Suudi Arabistan ise Fed’in faiz artışından en az etkilenmesi beklenen ekonomiler olarak görülüyor.

Gelişen piyasalara sermaye akışı durma noktasına geldi

ABD’de faiz artışlarının yükseleceği beklentisiyle kasım ayı sonlarına doğru Çin dışında gelişen piyasa varlıklarına sermaye girişlerinin Mart 2020’den bu yana ilk kez negatife düştüğü belirtiliyor. Uluslararası Finans Enstitüsü verilerine göre gelişen piyasa hisse ve tahvillerine giren sermaye akışları 2020’nin son çeyreğinde zirve yapmış olsa da, ABD’de ve diğer gelişen ekonomilerde kaydedilen ekonomik iyileşme gelişen piyasalara akışı tekrar kısmaya başladı. Fed’in tapering’i kasımda başlatmasıyla da gelişen piyasalara girişler ilk kez kasım sonunda negatife düştü. IIF’in Yeni Küresel Marko Görüşler başlıklı raporunda Arjantin, Brezilya ve Türkiye’nin sermaye akışlarındaki duruştan en olumsuz etkilenen ekonomiler olduğu belirtiliyor. IIF’in Twitter’dan da yayınladığı konuya ilişkin grafiklerde Türkiye ve Arjantin’in 2018-2021 döneminde 2014-2017 dönemine göre sermaye çıkışlarından (GSYH’ye oranla) en çok etkilenen iki ekonomi olduğu görülüyor.

"Dolar endeksi 98'e doğru yükselebilir, paritede 1,10 mümkün"

Fed’in beklentilerin üzerinde bir sıkılaşma mesajı vermesinin dolar endeksini güçlendirmesi bekleniyor. FXStreet’te yer alan teknik analizde haftaya 96 düzeyinden başlayan dolar endeksinin 96,5’in üstüne çıkması durumunda 98’e doğru hareketlenebileceği belirtiliyor. 98’e giden yolda direnç noktaları ise önce 97, sonra 30 Haziran’da görülen 97,80 seviyesi. Scotiabank ise Euro/ dolar paritesinde doların güçlenmesi durumunda 1,10 düzeyinin tekrar görülebileceğini aktarıyor.