Çip krizi otomotiv ve elektronikte hız kesmiyor

Hilal SARI

Ticaret savaşlarına da konu olan dijitalleşmenin yarattığı en büyük darboğazlardan biri olan çip krizi hem otomotiv sektörünü hem de elektronik üreticilerini etkilemeye devam ediyor. Otomotiv sektöründe Stellantis ve Nissan gibi büyük oyunculardan yeni bant durdurma haberleri gelirken, Tesla çip fabrikası almayı bile değerlendiriyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, krizin bu yıl otomotiv sektöründe öngörülen satışların yüzde 5’ine malolacağını tahmin ediyor.

Krizin otomotiv sektörü için ikinci çeyrekte bir nebze hafifleyebileceğini ancak sorunun 2022’ye de kalabileceğini söyleyen Stellantis’in İtalya’daki çalışanlarının bağlı olduğu sendika UILM, haftasonu yaptığı açıklamada İtalya’danın güneyindeki Melfi fabrikasında haziranda bantların birkaç gün süreyle duracağını duyurdu. 3-4 Haziran, 28-30 Haziran tesisin 7 bin çalışanını da etkileyecek planlanmış bant durdurma günleri. Şirket sendikalara 1-2 Temmuz’da da bantların durdurulabileceği konusunda uyarı yapmış. Yıl başında İtalyan-Amerikan Fiat Chrysler ve Fransız PSA’nın birleşmesiyle kurulan otomotiv devinin en büyük tesislerinden biri Melfi fabrikası. Stellantis cuma günü sendikadan önce yaptığı açıklamada da “benzeri görülmemiş küresel çip krizinin” ABD, Illinois, Kanada-Windsor ve Meksika-Toluca tesislerini de etkilediğini belirtmişti.

Japon otomotiv üreticisi Nissan da cuma günü yaptığı açıklamada çip krizi nedeniyle Meksika’daki tesislerinde bant durduracağını duyurdu. Aguascalientes Plant 1 tesisi haziran ayı içinde 7 gün, Plant 2 ise bir gün üretim yapmayacak. Morelos eyaletindeki CIVAC tesisinin de haziranda 7 gün üretim yapmayacağı belirtildi. Nissan, bu yılın ilk dört ayında Meksika’da General Motors’un ardından en büyük araç montajı yapan şirketi.

“Switch oyun konsollarının üretimi de etkilenecek”

Elektronikte de sıkıntılar bitmiş değil. Apple ve Samsung gibi devlerin “üretimim etkilenecek” açıklamalarının ardından son olarak Japonya merkezli Nintendo da çip krizinin Switch oyun konsollarının üretimini de etkileyeceğini duyurdu. Mart ile biten mali yılda 28,8 milyon Switch oyun konsolu satan ve pandeminin ev oyun konsollarına ilgiyi artırması sayesinde faaliyet kârını martla biten mali yılda yüzde 82 artırarak 5,9 milyar dolara yükselten şirket, nisanla başlayan yıl boyunca yıllık satışlarda yüzde 11,5’lik bir düşüş öngörüyor ve 25,5 milyon adet satış beklentisi var. Öte yandan oyun konsollarının satışları her zaman 5. yılında bir düşüş eğiliminde oluyor. Geçtiğimiz hafta da Play Station konsollarının üreticisi Sony Group çip krizinin konsol üretimini etkileyeceğini duyurmuştu. Kantan Games kurucusu Dr. Serkan Toto Nintendo tahminlerinin kötümser olduğunu belirterek şirketin 25 ila 30 milyon adet satış yapabileceğini söylüyor.

Yatırımlar da hız kesmiyor

Çip sektörünün en büyük çip üreticilerinden ve krizle birlikte 100 milyar dolarlık çip yatırımı yapacağını duyuran Tayvanlı TSMC, geçen ay Çin’deki Nanjing tesisinde 28-nanometre çiplerin - şu anda kısıtın en sert olduğu çip türü olduğu belirtiliyor - üretimini artırmayı planladığını duyurdu. Küresel otomotiv sektöründeki çiplerin yüzde 30’unu üreten Japon çip üreticisi Renesas ise akıllı araçlarda ve 5G ağlarda kullanılan çipleri tasarlayan İngiliz-Alman Dialog Semiconductor’u satın almak için gerekli 6 milyar dolarlık finansmanı 1,99 milyar dolarlık hisse ihraç ederek destekleyeceğini söyledi. Şirket anlaşmanın yıl sonuna tamamlanacağını öngörüyor.

Tesla çipin parasını önden verecek, çip tesisi de alabilir

Elektrikli araç sektörünün lideri ve otomotiv sektörünün elektrikliye dönüşteki öncüsü Tesla ise birçok elektronik donanıma sahip Tesla araçlarında çip darboğazı yaşamamak için Tayvanlı, Güney Koreli ve ABD’li çip üreticileriyle görüşmeler yürütüyor. Financial Times’a konuşan kaynaklar Tesla’nın hem önden ödeme yaparak bu üreticilerin sevkiyatlarında öncelikli olmak istediğini hem de Tesla’nın bir çip tesisi bile almayı değerledirebileceğini aktarıyor. Kaynaklar çip tesisini satın almanın maliyetlerin çok yüksek olması nedeniyle zor olacağını çünkü Tesla’nın daha çok Tayvan ve Güney Kore’de üretilen en son nesil çiplere ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Tesla’nın otonom sürüşte kullanılan yüksek teknolojili bir çip tasarım ekibi zaten var. Geçen yıl kendi batarya hücrelerini üreteceğini de duyuran şirketin tedarik zinciri danışmanlarından Seraph Consulting kurucusu ve CEO’su Ambrose Conroy, FT’ye yaptığı açıklamada “Önce kapasite alımı yapacak ancak aktif şekilde kendi çip fabrikalarını alma konusunu değerlendiriyorlar” diyor.

Xiaomi: Fiyatlar çip yüzünden yükselecek

Çin’in en büyük akıllı ev eşyası üreticisi Xiaomi ise tüketicilerin iki yıl kadar süreyle elektronikte fiyat artışlarıyla karşı karşıya kalacağı uyarısını yapıyor. TSMC’nin Çin’de üretimi genişletmeyi planladığı 28-nanometre çiplerin şu anda krizin en yoğun hissedildiği segment olduğu belirtilirken, yeni üretim hatlarının meyvesinin alınması bir yılı bulabilir ancak akıllı aygıtlara olan talep artmaya devam ediyor. ABD-Çin ticaret savaşlarında da çip üretiminin de aralarında olduğu teknolojik ürünler önemli bir cephe olmaya devam ediyor. ABD Senatosu - Senato Çoğunluk Lideri Chuck Summer’ın cuma günkü açıklamasına göre - 8 Haziran’da Çinli teknolojilerle rekabet gücünü artırmayı hedefleyen 250 milyar dolarlık bir paketi görüşecek.