Çin’deki vaka artışları konteynerde yeni kriz yarattı

Deniz KILINÇ

Geçen senenin mart ayından bu yana pandeminin getirdiği kısıtlamalar, tedarik sıkıntıları ve Ever Green gemisinin Süveyş Kanalı’nı tıkaması gibi çeşitli sorunlarla mücadele eden konteyner sektöründe problemler bitmiyor. Çin’in liman bölgelerindeki COVID-19 vaka sayısındaki artış, liman hizmetlerinde ve mal tedarikinde sıkıntılara yol açarak dünyanın önde gelen ihracatçılarından Çin’de navlun maliyetlerini artırdı. Uzmanlar, söz konusu sıkıntılardan 600 binin üzerinde konteynerin etkilendiğini belirtiyor. Bölgedeki otoriteler toparlanma sinyalleri verse de sektörün tam toparlanması için pandeminin kontrol altına alınması şart.

Süveyş krizinden daha etkili

Çin’in Guangzhou kentinde görülen 150 Delta varyantı kentin liman operasyonlarında büyük bir sıkıntıya yol açarken, Shenzhen kentinde görülen yeni vakalar da dünyanın en büyük üçüncü ve beşinci limanlarında navlun maliyetlerinde sıçramalara yol açtı. Sektörün önde gelen konteyner nakliyatı analisti Lars Jensen, Splash’e verdiği röportajda, bölgedeki sıkıntılardan 600 binin üzerinde konteynerin etkilendiğini belirtirken, “Bu da ayrıca, bölgeden ihraç edilmeyi bekleyen yaklaşık 300 bin konteynerin biriktiğini ve geri kalan konteynerlerin ithalat kargoları ve boş ithal ekipman olduğunu gösteriyor” dedi. Bu rakam, Ever Given gemisi sebebiyle Süveyş Kanalı’nın altı gün kapalı kaldığı dönemde etkilenen konteyner sayısının neredeyse iki katı.

Navlun maliyetleri yüzde 200’ün üzerinde arttı

Söz konusu sıkıntılar sebebiyle Asya-ABD Batı Yakası rotasında navlun fiyatları konteyner başına 6,614 dolara yükselirken, bu da yıllık bazda yüzde 206 artış anlamına geliyor. Asya-ABD Doğu Yakası’nda ise navlun fiyatları, yıllık yüzde 244 artışla 9,889 dolara yükselmiş durumda. Öte yandan Dewry Shipping’e göre Şangay-Rotterdam arasında da fiyatlar yüzde 300 artışla 10,522 dolara ulaştı. Hong Kong merkezli Freightos, kesintilerin limanlardaki boş konteyner kıtlığını daha da kötüleştirmesinin beklendiğini ve talep artmaya devam etse de haziran ve temmuz aylarında daha fazla sefer iptali ve limanlarda kapasitenin düşeceğini öngörüyor. Halihazırda pandemiden olumsuz etkilenen sektörün yeni sorunlarla baş edebilmek için yeterli kapasiteye sahip olmadığı belirtilirken, Freightos verileri şu an Çin’den ABD’ye yapılan deniz sevkiyatlarının geçen yılın aynı ayına göre yüzde 42 daha uzun sürdüğünü ve bu durumun toparlanmadan önce daha da kötüleşeceğini gösteriyor. Öte yandan dünyanın en büyük deniz taşımacılığı şirketi Maersk, Yantian bölgesindeki bekleme süresinin bir iki haftayı aştığını ve birçok taşıyıcının gemileri başka limanlara yönlendirdiğini belirtiyor. Yantian Uluslararası Konteyner Terminali tarafından yapılan açıklamada limandaki mevcut operasyon kapasitesinin normal düzeylerin yüzde 70’ine ulaştığı vurgulanırken, tam toparlanma için aşılama faaliyetlerinde hızlanma çağrısı yapılıyor.

“Pandeminin etkileri henüz geçmiş değil”

İtalyan-İsviçre merkezli uluslararası nakliye şirketi Mediterranean Shipping Company (MSC) Türkiye Genel Müdür Barış Dilek, aşılanma çalışmalarındaki hıza rağmen sektörün henüz tam toparlanmaya girmediğini söyledi. Dünya’ya konuşan Dilek, “Global talepteki güçlü duruş devam ediyor, ancak pandeminin etkileri henüz geçmiş değil. Liman performansları eski seviyelerine halen ulaşamadı” dedi.

Çin’deki artan COVID-19 vakaları sebebiyle Yantian ve Shekou limanlarındaki performansın yüzde 30-35 seviyelerine kadar düştüğünü belirten Dilek, “bu da zaten yüzde 35 ile tarihin en düşük seviyelerini görmüş gemi uğrak ve servis düzenlilik oranını, global servis ağları üzerinden olumsuz etkilemeye devam ediyor. Yakın dönemki aksilikler ne yazık ki bununla sınırlı değil: gemi kazaları, düşük kalite yakıt kaynaklı okyanus ortasında olan makine arızaları, gemi personelinde görülen COVID-19 vakaları sonucu seyir ve liman uğraklarındaki aksamalar. Global çapta hızlanan aşılama ve pandeminin kontrol altına alınması ile, bu koşullarda gözlenecek iyileşmenin olumlu etkilerini tedarik zincirinde de görmeyi ümit ediyorum” yorumunu yaptı.

Konteyner tedarikinde pandeminin etkileri sebebiyle sektörün genel olarak zorlanmasına rağmen MSC’nin ihracatını yüzde 20 artırdığını belirten Dilek, ithalatın düştüğü ama ihracatın arttığı bir ortamda boş pozisyonlama ihtiyaçlarının da artarak devam ettiğini söyledi ve ekledi: “İhracatçımızın talebini karşılayabilmek adına, zamanında yaptığımız yatırımlarımızın da yardımı ile Akdeniz havzasından, Amerika kıtasına kadar çok geniş bir coğrafyadan getirdiğimiz boş ekipmanları Türk Bayraklı Gemilerimizle yurt içinde dağıtabildik. MSC olarak herhangi bir ekipman problemi yaşatmıyoruz ihracatçılarımıza ve büyümemizi de arttırarak devam ettirmek hedefindeyiz.”