Çin’de sürpriz yavaşlama piyasaları tedirgin etti

Hilal SARI

Dünyanın en büyük emtia tüketicisi Çin’de pazartesi günü Ulusal İstatistik Ofisi tarafından açıklanan veriler, ekonominin temmuzda beklenmedik şekilde yavaşladığını, sanayi üretimi ve perakende satışların beklentilerin oldukça altında kaldığını gösterdi. Gelişmeler Çin’in 2022 için yüzde 5,5 olan resmi büyüme hedefini 2015 yılından bu yana ilk kez tutturamamasıyla sonuçlanabilir. Ayrıca mayıs ve haziran aylarında görülen toparlama eğiliminin temmuzda yavaşlaması, önümüzdeki aylarda ortaya çıkabilecek yeni salgın dalgalarının ekonomiyi nasıl etkileyebileceğine dair endişeleri de güçlendiriyor. Çin'de bahar aylarında başta ülkenin en büyük kenti Şangay olmak üzere büyük nüfusu barındıran ve kritik sanayi ve iş kollarına ev sahipliği yapan şehirlerindeki COVID-19 kısıtlamalarının ekonomi üzerindeki etkisini belirgin şekilde hissedilmişti. Birçok sahada ölçülen ekonomik performans, ilk vakaların Çin'in Vuhan kentinde görüldüğü COVID-19 salgınının ilk aylarından bu yana en düşük seviyelere gerilemişti.

Sanayi üretimi %4,6 değil %3,9 arttı

Ulusal İstatistik Bürosunun (UİB) verilerine göre, temmuzda sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 3,8 artarken hazirandaki yüzde 3,9'luk artışın gerisinde kaldı. Beklenti ise bazı kısıtlamaların kalkmasıyla yıllık yüzde 4,6’lık bir artış görülmesiydi.

Perakende satışlar %5 değil %2,7 arttı

Perakende satışlar ise haziranda pozitife dönmüş ve yüzde 3,1 artmıştı. Temmuzda yüzde 5’lik artış beklentisine karşılık perakende satışlardaki artış yüzde 2,7’ye geriledi.

Çin’in genç işsizliği %20’ye dayandı

Öte yandan kentlerdeki işsizlik oranının da hala yüksek seviyede olduğu görülüyor. UİB verilerine göre, haziranda yüzde 5,5 olan işsizlik oranı, temmuzda yüzde 5,4 oldu. 16-24 yaş grubundaki işsizlik oranı haziranda yüzde 19,3 iken temmuzda yüzde 19,9'a çıktı.

Çin, COVID-19'a karşı, vakaları ortaya çıktığı yerde bastırmayı ve bulaşma zincirini kesmeyi hedefleyen "sıfır vaka" stratejisini uyguluyor. Strateji, karantina, seyahat kısıtlamaları, toplu testler, imalat, ticaret ve hizmetler sektöründeki işletmelerin faaliyetlerinin kısıtlanması gibi katı ve geniş ölçekli tedbirleri gerektiriyor. Tedbirleri, hayatın olağan akışına müdahalenin yanında ekonomik maliyeti açısından da tartışmalara yol açıyor.

PBOC’den kötü veri sonrası sürpriz faiz indirimi

Çin Merkez Bankası (PBOC) temmuz ayı göstergeleri ekonomik toparlanmada yavaşlamaya işaret ettiği için piyasaya yaklaşık 60 milyar dolar likidite sağlamak amacıyla faiz indirimine gitti. Banka beklenmedik şekilde ocak ayından bu yana ilk kez faiz indirdi. PBOC, piyasa beklentilerinin aksine bir yıl vadeli Orta Vadeli Kredi Kolaylığı (MLF) faiz oranını 10 baz puan indirerek 2,85'den yüzde 2,75'e çekti. Bankalara Merkez Bankasından menkul varlıkları karşılığı orta vadeli kredi almasını sağlayan mekanizma ile piyasaya 400 milyar yuan (yaklaşık 59,34 milyar dolar) aktarılması hedefleniyor. Banka, ayrıca yedi günlük ters repo faiz oranını da 10 baz puan indirerek yüzde 2,1'den yüzde 2'ye düşürdü. Buradan da piyasaya 2 milyar yuan (yaklaşık 300 milyon dolar) sıcak para aktarılması amaçlanıyor.

Yeni gayrimenkul satışlarında %28,9’luk düşüş

Daha bulaşıcı Omicron varyantları için temmuzda bazı imalat merkezlerinde ve turistik noktalarda yeni karantina önlemleri alınması ve mortgage boykotu geneliyle daha da kötüleşen konut sektörü, ejderhanın yavaşlamasındaki en önemli nedenler. Gayrimenkul yatırımları temmuzda yüzde 12,3 düştü - bu yılki en hızlı aylık düşüş. Yeni gayrimenkul satışlarındaki düşüş ise yüzde 28,9. Gayrimenkul yatırımları yılın ilk 7 ayında önceki yıla göre yüzde 6,4 azaldı. Doğrudan yatırımlar da beklentilerin altında Çin’e doğrudan yabancı yatırımlar da beklendiği kadar hızlı artmadı. Haziranda yıllık bazda yüzde 6,1 artan doğrudan yabancı yatırımların temmuzda yüzde 6,2 artması bekleniyordu ancak artış yüzde 5,7’de kaldı.

Petrol, Çin ve İran haberleriyle %5 düştü

Küresel emtia piyasaları Çin’in beklentilerin altında gelen temmuz verilerinden doğrudan etkilendi ve petrol fiyatlarında günlük düşüş haftanın ilk işlem gününde yüzde 5’i aştı. İran’ın nükleer görüşmeleri ‘kırmızı çizgileri aşılmaması durumunda’ tekrar canlandırmak istediğini açıklaması piyasaya daha fazla arz gireceği beklentileriyle Çin kaynaklı düşüşü daha da güçlendirdi. Brent’in varili gün içinde yüzde 5’in üzerinde düşüşle 93 doların da altına düşerken, WTI petrolde varil fiyatı TSİ 17:37 itibariyle 86,82 dolara kadar geriledi. Dolar endeksi Çin’den gelen yavaşlama sinyalleriyle tekrar güçlenerek 106’nın da üzerine çıkarken, altın hem dolardaki güçleniş hem de Çin’in faiz indirimiyle psikolojik sınır olmaya başlayan 1.800 dolar/ons düzeyinin altında 1.772 dolar düzeyine kadar geriledi. Euro/ dolar paritesi ise dolardaki güçleniş ve Avrupa’da devam eden doğalgaz darboğazıyla 1,02’nin altına geri döndü.