Brüksel’de piyasalar için kritik zirve başladı

Hilal SARI

Avrupa Birliği (AB) liderleri, Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel’in daveti üzerine Brüksel’de bugün başlayan zirvede piyasalar için de kritik öneme sahip dört önemli konu başlığını ele alacak: Ukrayna savaşı, AB’nin savunma ve güvenlik stratejileri, Rus fosil yakıtlarından bağımsızlaşma ve gıda krizi.

■ Ukrayna başlığında liderler birliğin Ukrayna’ya yapacağı, insani, finansal, maddi ve siyasi destekleri ele alacak. Ayrıca Komisyon’un teklif etti yaptırımları ihlal eden Rus oligarkların mal varlıklarının “dondurulması ve el konulması” yasası da liderlerin gündeminde olacak. AB, şimdiye kadar Rus oligarkların yaklaşık 30 milyar dolar mal varlığını dondurdu.

■ Savunma konusunda AB’nin Rusya’nın agresyonu karşısında direncini artırmak için güvenlik ve savunma yatırımlarını artırması tartışılacak. Savunma yatırımlarındaki açıklara ilişkin bir analizle üyelere yeni yatırım çağrısı yapılması bekleniyor.

■ Enerji başlığı altında en kritik konu birliğin Rusya’nın fosil yakıtlarından, petrol ve kömür ithalatından en yakın sürede bağımsızlaşması. Doğalgaza ise kısa sürede çözüm olmadığından ambargo gelmesi beklenmiyor.

■ Gıda güvenliği de zirvenin ana gündemlerinden. Konuya küresel ve kapsayıcı bir şekilde yaklaşılması gerektiğini vurgulayan Avrupa Konseyi’nde bu alandaki küresel işbirlikleri ele alınacak. Ukrayna’nın limanlarında sıkışan 20 milyon ton tahılın bölgeden çıkartılması da zirvenin önemli başlıklarından olacak.

Paritenin gözü enfl asyon ve PMI verilerinde olacak

Zirveden sonraki günlerde açıklanacak Euro Bölgesi ve Avrupa Birliği enflasyon verileri ve diğer ekonomik veriler, haftanın ilerleyen günlerinde euro/dolar paritesinin seyri için etkili olacak. Pazartesi Almanya TÜFE, salı günü Fransa TÜFE ve GSYH, İtalya TÜFE ve GSYH, Euro Bölgesi Uyumlaştırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (HICP), salı ve çarşamba günü küresel İmalat PMI verileri, Almanya perakende satış verileri, perşembe günü Euro Bölgesi ÜFE, cuma günü de Hizmetler PMI verileri açıklanacak. Dolar endeksindeki gerileme ve Avrupa Merkez Bankası’ndan gelen şahin sinyallerle parite tekrar 1,07’nin üzerine çıkmış durumda. Ancak savaşın etkilerinin verilerde görünür hale gelmesi, paritede yeni düşüşler getirebilir. ABD tarafında PMI dışında gelecek kritik bir diğer veri de mayıs ayı özel sektör istihdam verileri.

Zirve kararları petrol piyasalarını etkileyebilir

Zirvenin enerji gündeminde alınacak bir Rus petrolü ambargosu kararı, küresel petrol piyasalarını da etkileyebilecek nitelikte. Bu hafta Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün aylık arz kararını aldıkları toplantısı var. Perşembe günü Viyana’da gerçekleşecek toplantıda ABD’nin ve G7 ülkelerinin hep petrolde hem doğalgazda “arzı artır” çağrılarına yanıt gelmesi beklenmiyor. Enerjiye olan talebin güçlü seyrettiği bir dönemde, Rus petrolünün ambargolarla Avrupa için piyasadan tamamen çıkması, fiyatlarda yeni bir yükseliş getirebilir. G7’nin yazılı açıklamasında “özellikle sıvılaştırılmış LNG arzının Avrupa’daki boru hattı gazının olası arz kesintilerini azaltmada önemli rol oynayacağı” belirtilmişti.

“Avrupa Rus petrolünün Asya’ya akmasına göz yumup, onlardan dizel alacak”

Uzmanlara göre, Avrupa’nın kısa vadede başka seçeneği olmaması, Rus ham petrolünün Asya’ya gitmesine de göz yumulmasına yol açıyor, çünkü sonrasında bu ülkelerden yüksek miktarda dizel alınması planlanıyor. Primary Vision Network kıdemli analisti Mark Rossano, Rusya'dan Yunanistan'a petrol akışında artış olduğunu belirterek "Bölgede Rusya'nın gemiden gemiye transfer yapmak için kılıf olarak kullanabileceği çok sayıda 'tartışmalı' su var. Bu ham petrolün çoğunluğunun Süveyş Kanalı üzerinden Asya'ya, ağırlıklı olarak Hindistan ve Çin'e, gittiğini görüyoruz" dedi. Rossano öngörülerine şöyle devam etti: “Avrupa'nın kısa vadede seçeneği olmadığı için Rus ham petrolünün Asya'ya gitmesine izin veriyor ve verecek, sonrasında da bu ülkelerden yüksek miktarlarda dizel alacak.” Uluslararası Finans Enstitüsü Başekonomisti Robin Brooks da paylaştığı verilerle Yunanistan'a ait tankerlerin Rus petrolünün yüzde 63'ünün taşınmasını sağladığına dikkat çekti.