Avrupa'yı vuran selin ekonomiye etkisi nasıl olacak?
Selin vurduğu Orta Avrupa, yaşanan afet nedeniyle milyarlarca dolarlık ekonomik kayıpla karşı karşıya.
Orta Avrupa'da yaşanan sel felaketinin yol açtığı ekonomik kayıplar oldukça büyük. İlk tahminler sadece mevcut sellerin maliyetinin 1 milyar Euro'yu aşabileceğini gösteriyor. Ancak Boris Fırtınası etkisinin sürmesi nedeniyle kesin maliyetler henüz hesaplanmadı.
Reuters haber ajansı, kredi derecelendirme kuruluşu Morningstar DBRS'nin ilk tahminlerine dayanarak, bir tahmine göre yaşanan felaketinin neden olduğu hasarın birkaç yüz milyon Euro ile 1 milyar Euro arasında değişebileceğini bildirdi.
Morningstar DBRS'de küresel sigorta ve emeklilik derecelendirmelerinden sorumlu başkan yardımcısı Mario De Cicco, Euronews Business'a e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, "eldeki son bilgilere dayanarak, en yüksek sigortalı kayıpların muhtemelen son olumsuz hava olaylarından en çok etkilenen ülkelerden biri olan Çekya'da meydana gelebileceğini" belirterek, doğal afetler için sigortanın etkilenen diğer ülkelere göre daha yaygın olduğunu sözlerine ekledi.
Ülkeler nasıl etkileniyor?
İngiltere Çevre danışmanı JBA Risk Management'a göre, Avrupa'da sel halihazırda en maliyetli doğal afet olarak nitelendiriliyor. Sadece nehir taşkınları her yıl 7.8 milyar euro'ya mal olmakta ve ekonomiler taşkın riski yüksek bölgelerde büyümeye devam ettikçe ve iklim değişikliği daha fazla ve daha yoğun yağışlara yol açtıkça bu maliyetin artması bekleniyor.
Bu kez sel felaketi Avusturya, Çekya, Polonya ve Romanya'nın bazı bölgelerini sular altında bırakmış olup, Slovakya ve Macaristan'ı da etkilemesi bekleniyor.
Polonya, Romanya ve Avusturya hükümetleri yüz milyonlarca Euro'luk acil durum fonlarını serbest bırakırken Çek hükümeti de selin yol açtığı zararlar nedeniyle 2024 bütçesinde değişikliğe gitmeyi düşünüyor.
Conotoxia Invest'in piyasa analisti Grzegorz Dróżdż'ye göre, altyapı, binalar ve mülklere verilen zarar ile kurtarma ve yardım harcamalarındaki artış, üretim ve ekonomik faaliyetlerde düşüşü de tetikleyebilir.
Dróżdż, "Bu faktörler genellikle bütçeler ve ticaret üzerinde olumsuz bir etkiye yol açarak, ihracatın azalması ve ithalatın artması nedeniyle açığın artması ve ticaret dengesinin kötüleşmesi şeklinde kendini gösterir" dedi.
"Polonya, Çekya ve Avusturya'nın şu anda karşı karşıya olduğu sel felaketi, nüfus için kesinlikle çok acı verici ve maliyetli olacak ve zaten yüklü olan bütçeleri olumsuz etkileyecektir," diyerek ekledi.
İşletmeler nasıl etkileniyor?
Bloomberg'in Ipopema aracı kurumunun verilerine dayandırdığı haberine göre, Polonya'nın en büyük sigorta şirketi PZU, hava koşullarıyla ilgili tazminatlar nedeniyle kârında yüzde 10'luk bir düşüşle karşı karşıya.
Reuters'ın aktardığına göre, selden etkilenen bazı fabrika ve mağazalar üretim hatlarını kapattı. Bunların arasında Çekya'nın Ostrava kentindeki BorsodChem kimya fabrikası, Çek merkezli içecek üreticisi Kofola CeskoSlovensko ve Avrupa'nın en büyük döküm kok üreticilerinden biri olan OKK Koksovny kimyasal üretimini durdurdu.
Polonya ve Çekya'nın yanı sıra Macaristan ve Avusturya arasında demiryolu seferleri askıya alındı.
Uzun vadede ekonomik beklentiler
Ekonomi üzerindeki genel etkiyle ilgili olarak Erste Group analistleri sınırlı bir etki beklemekle birlikte net bir şey söylemek için henüz çok erken olduğunu belirtiyor.
Erste Group CEE Makro Analisti Katarzyna Rzentarzewska Euronews'e yaptığı açıklamada, "Örneğin, Çekya'da mülk ve üretimdeki hasarlarla ilgili birleşik ekonomik etkinin GSYİH'nın yüzde 0.2-0.5'i olabileceğini ve GSYİH büyümesi üzerindeki genel etkinin çok daha küçük, muhtemelen bu aralığın alt ucunda olduğunu görebiliriz" dedi.
Kısa vadede (bu yılın sonuna kadar), selden etkilenen tüm ülkelerde sanayi sektörünün olumsuz etkileneceğini ve bölgelerdeki turizmin de zarar görebileceğini tahmin ediyor. Rzentarzewska, "Son olarak, mahsullere verilen zararın enflasyonist etkileri olabilir" diyerek ekledi.
Analistler ayrıca uzun vadede tablonun oldukça farklı olduğu konusunda hemfikir, zira Rzentarzewska, restorasyon çalışmalarının inşaat sektörüne ivme kazandıracağını ve "orta vadeli ufukta GSYH'ye katkıda bulunacağını" belirtti.
Dróżdż ise, "Bu aynı zamanda modern teknolojiye yeni yatırımların yanı sıra daha dayanıklı ve gelişmiş bir altyapıyı da teşvik edebilir" dedi.
