AB denetçileri raporladı: Yeşil dönüşüm fonları olduğundan fazla harcamalarla yanlış uygulandı
İklim krizine karşı yeşil dönüşümün öne çıkarıldığı ve Avrupa'nın öncülük ettiği programa dair Avrupa Sayıştayı'nın son raporunda çarpıcı bir sonuç ortaya çıktı. Buna göre AB ülkelerinde yeşil dönüşüm projelerine yapılan harcamalar olduğundan fazla gösterildi ve harcanan gerçek meblağlar yanlış hesaplandı.
Avrupa Sayıştayı (ECA) Çarşamba günü yayınlanan raporda, iklim projelerine yönelik Avrupa Birliği (AB) yeşil fonlarının yanlış uygulandığını öne sürdü.
Rapora göre, Hırvatistan, Yunanistan ve Portekiz, AB fonlarını iklimle ilgili tedbirler için "açıklandığı kadar yeşil olmayan" şekilde kullandığı iddia edilen üye devletler arasında yer alıyor.
AB denetçileri son raporlarında, Hırvatistan ve Portekiz'in temiz kentsel ulaşım ve orman iklim adaptasyonu gibi bazı projelerin potansiyel iklim katkılarını şişirdiğini tespit etti. AB denetçileri, iklim üzerinde olumlu bir yayılma etkisi tespit etmelerine rağmen, her iki üye ülkenin de Avrupa Komisyonu'nun formülü kapsamında "iklim eylemi" için hesaplanan ve planlanan para payını daha da arttırdığını savunuyor.
euronews'in aktardığına göre, AB denetçileri, iklim değişikliğine önemli katkı sağladığı değerlendirilen eylemlere yüzde 100 katsayı, marjinal olmayan, pozitif katkı sağlayan eylemlere yüzde 40, nötr ya da önemsiz katkı sağlayan fonlara ise yüzde 0 oran verildiğini açıkladı.
AB yürütme organına göre, AB'nin COVID-19 pandemi kurtarma fonuna cevaben oluşturulan Kurtarma ve Dayanıklılık Fonu (RRF), Şubat 2024 itibariyle AB'nin iklim hedeflerini desteklemek üzere blok genelinde 275 milyar euro harcadı. Lüksemburg merkezli AB organından gelen bugünkü denetim, RRF'nin yeşil geçişe yaptığı genel katkının "belirsiz" olduğunu ortaya koydu.
Yeşil geçişe katkı, biyoçeşitlilik, enerji verimliliği, bina yenileme ve döngüsel ekonomi de dahil olmak üzere yeşil teknolojiler ve kapasitelere yönelik reform ve yatırımları ifade ediyor.
AB denetçileri, Yunanistan'da yeni bir pompaj depolamalı hidroelektrik santralinin inşası için yeşil fon verildiğini ancak inşaatın çevresel etkilerinin değerlendirilmediğini tespit etti: "Tedbirin biyoçeşitliliğe potansiyel zararı değerlendirilmemiş ve hafifletici adımlar belirlenmemiştir."
AB denetçileri ayrıca, hidroelektrik santrallerinin, biyogaz veya biyometan tesislerinin modernizasyonu ile ilgili olarak Slovakya'yı hedefe ulaşmak için çok yüksek bir bütçe belirlediği ve projelerin hedeflerinin iddiasını sorguladığı için işaretledi.
"Slovakya'nın bu projeler için onayladığı miktar, tedbirin tahmini maliyetinin yüzde 30'una tekabül ediyor. Dolayısıyla desteğin geri kalan yüzde 70'i hedefin sadece yüzde 6'sına ulaşmayı amaçlayabiliyordu ki bu da hedef çok düşük belirlendiği için tedbirin çok daha düşük bir maliyetle gerçekleştirilebileceğini gösteriyor."
"İklim hedefleri için yatırımlar hızlanmalı"
Rapordan sorumlu ECA denetçisi Joëlle Elvinger, en az yüzde 37'sinin iklim eylemi için ayrılması gereken RRF'nin "düzgün bir şekilde uygulandığı takdirde" AB genelinde büyük bir yatırım olduğunu belirterek, "AB'nin iddialı iklim hedeflerinin gerçekleştirilmesini büyük ölçüde hızlandırması gerektiğini" söyledi.
Elvinger, "Bununla birlikte, şu anda ilgili planlarda yüksek düzeyde bir yakınlaştırmanın yanı sıra planlama ve uygulama arasında tutarsızlıklar bulunuyor ve sonuçta doğrudan yeşil geçişe ne kadar para gittiğine dair çok az gösterge sağlanmış oluyor." dedi.
Avrupa İklim Eylem Ağı'nın (CAN) finans ve sübvansiyonlar koordinatörü Olivier Vardakoulias Euronews'e yaptığı açıklamada, RRF kapsamında kullanılan iklim anaakımlaştırma metodolojisinin gerçek iklim ve yeşil dönüşüm yatırımlarının abartılmasına yol açtığını ve RRF'nin yönetişim hükümlerinin etkili bir izleme sağlamadığını ifade etti.
Vardakoulias, "Yeni ECA raporu ne yazık ki sivil toplum örgütlerinin korkularının tamamen haklı olduğunu teyit ediyor." dedi.
Vardakoulias, Komisyon'un projelerin yeşil dönüşüme katkısını değerlendirme katsayısına atıfta bulunarak, "Kısa vadede, üye devletler gerçek yeşil dönüşüm yatırımları için mevcut fonların emilimini acilen hızlandırarak raporun sonuçlarını dikkate almalı. Orta vadede ise reformdan geçirilmiş bir AB bütçesi her iki iklim 'izleme' metodolojisini de önemli ölçüde iyileştirmeli." dedi.
