Zeytin Ağacı Günü Dünya’da ilk kez Türkiye’de kutlanacak

Esra Sultan AZİZOĞLU

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nin Geçici Listesi’nde olan Ayvalık’ın UNESCO Çalışma Grubu ‘UNESCO Zeytin Ağacı Günü’nü dünyada ilk kez Ayvalık ve Midilli’de ortak olarak kutlanmaya karar verdi.

UNESCO nezdinde temsilcilik görevinde bulunan Büyükelçi Gürcan Türkoğlu’nun teklifi büyük bir kabul gördü ve Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin bu organizasyonu Midilli ile ortak yapmayı karar verdi. Bu çalışma sürecinin verimli sonuçlanması durumunda 26 Kasım tarihinde dünyada ilk kez 2 yerel yönetim UNESCO gözlemcisinin tanıklığında her iki kara parçasına UNESCO bayrağına sarılı birer zeytin ağacı dikecek.

Tümü gönüllülerden oluşan UNESCO Çalışma Grubu, Ayvalık Cunda Bekir Çoşkun Kütüphanesi’nde yaptığı ilk çalıştayda, Ayvalık’daki aday konumunda olan endüstriyel mirasın envanterini gözden geçirdi. Çeşitli görüşlerden çıkan karar farkındaklık yaratmak adına bir endüstriyel varlığın işlik – müze olmasında oydaşıldı. Halen Türkiye’nin en işlevsel zeytin müzesini yaşama geçiren üretici Mustafa Kürşat bu konuda teknik ve know-how desteği vermeyi üstlendi. Girişimci ve zeytincilik uzmanı Halil Sucu ise bu Müze içinde yer alan parçaların onarımına katkı verecek.

Kültür tarihçisi Dr. Serhan Ada, Ayvalık ‘ın halen 20 milliyetden oluşan zengin insan varlığının UNESCO dosyasına yansıması için Ayvalık’da Yaz Okulu kuran 20 ‘ye yakın seçkin dünya üniversite ile bir ‘’ sosyal ağ ‘’ kurgulanmasını önerdi ve bu öneri kabul gördü.

Sivil toplumcu Defne Koryürek ise UNESCO Alan Yönetimi Koşulu’na dikkate çekerek yapılaşma adına yapılan zeytin ağacı katliamlarının önlenmesi konusunda çabaya odaklanılmasını istedi. Türkiye’de bir rekor hızla 2,5 yılda Bergama’yı UNESCO Listesine alınmasını sağlayan dönemin belediye başkanı Mehmet Gönenç bu olayı Bergama üstünden örnekleyerek şöyle değerlendirdi.

Bu konuda yerel yönetimi merkezi yönetim yaptığı düzenlemelerle üste çıkıyor, sizin elinizi ve kolunuzu bağlıyor. Bergama özelinde bunun üstesinden gelebilmenin tek yolunun sivil toplum dayanışması olduğunu gördük ve bunu hayata geçirdik. Bu sayede halen Bergama korunuyor. Bu yüzden paydaşlar arasında iletişim büyük önem taşıyor.

Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin bu koza esaaslı sivil toplum dayanışmasının Ayvalık’da da uygulanacağını, UNESCO Dosyasının kendisi için özel önceliği olduğunu kaydetti. Ergin bu bağlamda zeytin katliamlarının önüne geçmek için zeytinlik ortasında konut amaçlı olarak alınan zeytinhane ruhsatlarının özel takip sistemine alınacağını ve gerekirse yıkım kararı verileceğini ifade etti. Ergin ‘in bu özel takip sistemi, Türkiye’de imar alanında bir ilk olacak.

İda-Madra Jeoparkı kolaylaştırıcılarından olan coğrafyacı Prof. Dr. Abdullah Soykan, Ayvalık UNESCO Dosyası için bu jeopark varlığının bir büyük avantaj olduğuna dikkat çekti ve bu jeopark bilgisinin dosyaya eklenmesini önerdi. İda Madra Jeoparkı bu Eylül ayında UNESCO nihai istesine girmek için onaylanacak. Türkiye böylece UNESCO şemsiyesi altında buluşan iki eko-sistemi buluşturan ilk uygulamayı yaşamış olacak.

Türkiye’de Selimiye / Bergama ve Diyarbakır UNESCO Dosyalarını hazırlayan Alan Yönetimi Uzmanı Dr Yaşagül Ekinci ise odaklı çalışmada Ayvalık’da bir ilk olanın gerçekleştiğini söyleyerek, bundan kıvanç duyduğunu ve bunun süreklilik kazanmasında israrlı olacaklarını kaydetti.

Ayvalık UNESCO Çalışma Grubu Kürşat Zeytinyağı Müzesi ‘nin bir UNESCO etkinliği şeklinde açılması kararı ise bu çalıştayın en somut kararlarından bir diğeri oldu.

UNESCO Dünya Mirası Listesi için yerel ve gönüllülerden oluşan bir çalışma grubu Ayvalık olarak Türkiye’de bir ilki oluşturuyor.