YYS’de izlemenin tarihsel süreci

Mehmet Altay YEGİN - Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO) Derneği
Yönetim Kurulu Başkanı

21.02.2020 tarihinde Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nde köklü değişiklikler gerçekleştirildi. En önemli değişiklik Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) sahibi firmaların izlenme dönemi 3 yıldan 5 yıla çıkarılarak gerçekleştirildi.

Bu konuda şu örnekleri vermek mümkün:

•YYS sertifika tarihi 31.12.2016 tarihinden önce olanlar: 2024 yılında izlenecek. Yani sertifika tarihi 02.10.2013 olan YYS sahibi firmanın ilk izleme süreci 02.10.2024 tarihinde başlayacaktır.

•YYS sertifika tarihi 31.12.2016 tarihinden sonra olanlar ise her 5 yılda bir izlenecek. Böylece, sertifika tarihi 02.10.2017 olan YYS sahibi firmalarda ilk izleme 02.10.2022 tarihinde gerçekleştiğinden, bir sonraki izleme dönemi 02.10.2027 tarihinde başlayacaktır. Ayrıca geçici madde gereği Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 5 yıldan az süredir sertifika sahibi olan firmalar için yapılacak yerinde izleme faaliyeti, 5 yıllık sürenin doldurulmasını müteakip bir kez ve devamında sertifikanın düzenlendiği tarihten itibaren her 5 yılda bir gerçekleştirilecektir. Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri tarafından yürütülecek ön izleme faaliyeti kapsamında, aşağıda yazılı belgelerin, sertifikanın düzenlendiği tarihten sonraki 60 aylık dönemlerin sonuna tekabül eden tarihi izleyen birinci ayın sonundan itibaren 15 iş günü içinde ön inceleme için “e-devlet” portalı üzerinden ibraz edilmesi gerekecektir.

•Ek-2 Soru Formu (v3.3.2)

•Ek-1/A Başvuru Formu

•Ek-4 SGK Borcu Yoktur Yazısı (Son 1 ay)

•Ek-5 YMM Raporu (Olumlu sonuca bağlanmış -Son 3 yıl)

•ISO 9001 ve ISO 27001 Kalite Belgeleri

•Vergi borcu yoktur yazısı (Son 2 ay)

•Adli Sicil Belgeleri (Son 2 ay)

•Ek-3 Yabancılara Ait Beyan Formu (Son 2 ay)

•Ticari Sicil Gazetesi

•Ek-10 Grup İmalatçısı Formu

•100 Adet Beyanname Kapsamında işlem gerçekleştirmek (Son 1 Yıl) Yetki talep edilmesi halinde:

•Ek-23 Performans Belgesi veya Kapasite Raporu (YYS-I ve YYS-II)

•Ek-28 SGK’lı Çalışan Sayısı (Son 1 ay)

•Ek-1B (Götürü Teminat Uygulaması)

•Ek-1C (Onaylanmış İhracatçı Yetkisi)

•Ek-1D (İhracatta Yerinde Gümrükleme Yetkisi)

•Ek-1E (İzinli Alıcı Yetkisi)

•Ek-1F (İthalatta Yerinde Gümrükleme Yetkisi)

Bölge müdürlükleri “e-devlet” portalı üzerinden gerçekleştirilen başvuru belgelerinin ibrazından sonra denetimi en geç 15 iş günü içerisinde sonuçlandırılacaktır. Bu süre başvuru sahibine bilgi verilmesi kaydıyla 15 iş günü uzatılabilecektir.

Ticaret Bakanlığı eylül ayı verilerine göre YYS sertifika sahibi firma sayısı 736’ya ulaşmış bulunmaktadır. Bu da YYS sahibi olmanın avantajlarının sektör mensupları tarafından net bir şekilde algılandığını göstermektedir.

Konumuza döndüğümüzde, 2020 tarihi itibarıyla yıllar itibarıyla yerinde izlemenin sayıları şöyledir:

2022 yılında 139 Firma

2023 yılında 166 Firma

2024 yılında 100 Firma

Önümüzdeki üç yıl itibarıyla planlanan yerinde izlemeye tabi tutulacak ve denetim süreçleri tamamlanacak firma sayıları ise şöyledir:

2025 yılında 59 Firma

2026 yılında 46 Firma

2027 yılında 66 Firma

Tamamlanan süreç hakkında ayrı bir parantez açmak gerekirse: yeni başvuru dahil yerinde izleme süreçlerinde özveri ile çalışan Ticaret Bakanlığı Müfettişleri başta olmak üzere büyük emek sarf eden Ticaretin Kolaylaştırılması Dairesi Başkan ve Ticaret Uzmanları'na teşekkürü bir borç bilirim.

Ön ve yerinde izleme dönemine girecek olan firmaların dikkat etmesi gereken en önemli husus: hali hazırda kullanılan ve geçerli olan v3.3.2 EK-2 Soru Formu üzerinden başvurularının gerçekleştirilmesidir.

Ayrıca, izleme başvurusundan önce fiziki şartların devamlılığının kontrolü ile saha denetimine gelecek olan denetim elemanı öncesinde firma yetkilileri tarafından ön denetimin gerçekleştirilmiş olması büyük önem arz etmektedir.

Temennimiz odur ki, başvuru süreçlerinde olduğu gibi v3.3.2 EK-2 soru formu ve prosedürlerinde Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği kapsamında e-Devlet üzerinde düzenlenerek elektronik ortama taşınsın.

Böylece, Ticaret Bakanlığı müfettişlerinin gerçekleştirecekleri saha denetimi ile Ticaretin Kolaylaştırılması Dairesi Ticaret Uzmanları tarafından gerçekleştirilecek olan kontroller için zaman daha efektif kullanılarak işlemlerin sistem üzerinden takibi sağlanacak; v3.3.2 EK-2 soru formunun her daim canlı tutulması temin edilmiş olacaktır.