YYS’de altın oran: Bin firma

Mehmet Altay Yegin
Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO) Derneği
Yönetim Kurulu Başkanı

Varlıkların bütünsel görüntüsünün parçaları ile uyum dengesini yakalamasını sağlayan matematiksel ve geometrik hesaplamaya “Altın Oran” adı verilmektedir. İlk olarak matematikte kullanılan bu deyim sonradan başka alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır.

İki miktardan büyük olanın küçüğe oranı, miktarların toplamının miktarların büyük olanına oranı ile aynı ise “Altın Oran” sağlanmış demektir. Evrenin matematiği olarak bulunan altın oran, göze hoş görünmenin de altın kuralıdır. Evrendeki tüm bilgiler bu küçük matematik hesap sistemi üzerine oturmuştur. Sanat eserleri, mimari yapılar bu hesaplama sistemiyle inşa edilmiştir. Buna bir nevi “evrenin matematiği” de denilebilir.

Matematik, sanat ve mimari gibi ölçümlemenin büyük önem taşıdığı bilim dallarında altın oran hesabı devreye girmektedir. Altın oran göze hitap eden geometrik orandır. İnsan yüzünde de altın oran hesabına en fazla yakın olan kişi diğer insanların gözüne daha hoş görünmektedir. Dünyada tüm milimetrik hesaplar, altın oran dengesiyle bağlantılıdır.

Bilhassa sanatta ve güzellikte sağladığı uyum ile ön plana çıkan altın oran dengesi, bazı yüzlerin ve sanatsal yapıtların göze hoş görünmesini sağlamaktadır. Bu kavramı içselleştiren sanatçılar, altın oran hesaplaması ile gerçekleştirdikleri eserleri ile dikkat çekmektedir. Bütünün parçaları arasındaki uyum, altın oran dengesine ne kadar yakınsa eser o kadar estetik görünmektedir. Evrende var olan her şey altın oran dengesi üzerine kurulmuştur.

Evrende var olan tüm varlıkların parçaları arasında matematiksel bir uyum söz konusudur. Bu sebeple bütün bilim dalları bu dengeyle yakından ilgilenmektedir. Altın oran hesabı 1,618 değerine denk gelmektedir. Büyük sanatçıların eserleri “Altın Oran” dengesi baz alınarak üretilmiştir.

Örneğin, Leonardo Da Vinci’nin ünlü “Mono Lisa” tablosu titizlikle bu oran gözetilerek yapılmıştır. Picasso ve Mimar Sinan gibi ünlü sanatçıların eserlerin de altın orana rastlanmaktadır. Kısacası, “Altın Oran’a mükemmelliğin ölçütü diyebiliriz.

Matematikte, sanatta ve mimaride olduğu gibi her bir döneme anlam kazandıran ve o dönemle anılan süreçler bulunur. 21 inci yüzyılda ticaretin kolaylaştırılması sürecine AEO-YYS programları damgasını vurmuş ve tüm dünyada etkili olmuştur. Türkiye’de de 2013 yılında 5911 Sayılı Kanun’la Gümrük Kanunu’na eklenen Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) günümüzde de varlığını etkin bir şekilde korumaktadır.

17-18 Ekim tarihinde açış konuşmasını Ticaret Bakan Yardımcısı Sayın Mustafa Tuzcu’nun gerçekleştirdiği Ticaretin Kolaylaştırılması Eylem Planı (2024-2028) Çalıştayı’na katılım sağladık. Bakan Yardımcımız Sayın Tuzcu: “YYS’de hali hazırda 694 firmanın mevcut olduğu ancak sayının 1000’e tamamlanmasının hedeflendiğini’ dile getirdi.

Ancak, diğer ülkelerle ile kıyaslama yapıldığında Türkiye’deki YYS sahibi firmaların sayısının ve kapsamının yetersiz olduğunu söylemek mümkündür. 2020 yılında Dünya Gümrük Örgütü (WCO) tarafından yayımlanan AEO-Özetinde (Compendium) Avrupa Birliği’nde (AB) sisteme dahil olan firma sayısı:

- AEOC-8.778,

- AEOS-706,

- AEOF-8.911, olarak ilan edilmiştir.

Aynı raporda, Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan “Customs -Trade Partnership Against Terrorism” (C-TPAT) programında ise 11.598 firmanın kayıtlı bulunduğu ifade edilmektedir.

Türkiye’de dış ticaret gerçekleştiren firma sayısı göz önüne alındığında, Sayın Tuzcu’nun da dile getirdiği “YYS’li 1000 Firma” sayısının da gözden geçirilerek, “Altın Oran”a erişmek adına, ticaret erbabının önüne farklı seçenekler sunulması ve diğer dış ticaret operatörlerinin de kademeli olarak sisteme dahil edilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Nasıl ki, “Altın Oran” mükemmelliği sembolize ediyorsa, yaklaşık 10 yıldır emek verilen YYS sisteminin de günümüz şartlarına göre yenilenerek, Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) sahibi firmaları da kapsayan yeni bir düzenleme yapma zamanın geldiği de açık bir şekilde görünüyor. Bu genişlemenin Orta Vadeli Program’da yer alan “ihracat hedefli büyüme” stratejisine de ciddi bir katkı sağlayacağı kuşkusuzdur.

2024 yılını beklediğimiz şu günlerde hedeflenen “YYS’de 1000 Firma” planından sonra Ticaret Bakanlığımızın bu konuda yeni girişimlerde bulunacağı yönündeki beklentilerimiz devam ediyor. Bu vesileyle, başta YYS sahibi firma çalışanları olmak üzere herkesin yeni yılını tebrik eder sağlıklı, mutlu ve huzurlu yeni bir yıl geçirmesini temenni ederim.