Yüklü faiz artışı nasıl gelecek?
Adım adım yüklü faiz artışına doğru gidiyoruz. Faizi “nass=malüm, aşikâr,yasal karar,kesin emir” saydık, “Heterodoks” dedik, “eklektik” davrandık… Hatta “herkes gider mersine biz gideriz tersine” olduk küresel arenada ama… “Faiz daha da inecek” diye diye, yüklü faiz artışı yapacağız. Nasıl mı? Gelin bakalım…
Küre; negatif faizden hızla reel faize dönmeye başladı. Amerika Merkez Bankası (FED) 75 baz puan, hemen ardından Avrupa Merkez Bankası (ECB) 50 puan Faiz artışlarına gitti. 41 yılın en yüksek enflasyon oranları ülkeleri acil tedbir almaya, sıkı para politikası uygulamalarına neden oluyor. Kürede önce enflasyon, şimdi de reel faiz start aldı.
FAİZ KAÇA ÇIKACAK?
Enflasyon TÜFE %78,62, ÜFE %138,31 ve Politika faizi %14 seviyesinde. Reel faiz demek; enflasyonun üzerinde faiz demek… Bizim politika faizimizin 5,6 katı enflasyonumuz var. Bu da faizin gideceği patikayı belirliyor. Enflasyonu aşmasa da ECB’nin yaptığı gibi negatif reel faizden kurtulma oranı ortada…
İKİ SORU İKİ CEVAP
Tarımsal girdi fiyatlarının artması neye neden olur?
ZAMLAR PEŞPEŞE GELECEK. 22 Temmuz’da yayınlanan TÜİK Tarımsal Girdi Fiyat verilerine göre Tarımsal girdi fiyatları yükseliyor ve ivmesi arttı. Gübre yıllık %236 arttı, hayvan yemi %135 çıktı. Enerji ve yağlar %184 arttırmandı. Tarımsal üretim azaldıkça bunun etkisi direkt fiyatlara yansıyacak.
Dünyada faiz dalgası tüm ülkeleri etkiler mi?
Eninde sonunda etkileyecektir. Küresel ekonomiyle entegre yapılar, bunu zorunlu kılar. Sonuçta ihracat ve ithalatın kur düzeyine bağımlılığı, faizin de kuru belirlemedeki etkisi hesaba katıldığında “ben faize karşıyım, arttırmam hatta indiririm” demenin pratikte bir anlamı kalmıyor. Kaldı ki faizi indirmek için dahi gerektiğine arttırıldığını biliyoruz ve geçmişte defalarca uyguladık.
NOT
ENFLASYONU HÜKÜMET DEĞİL DURGUNLUK TUTACAK
Enflasyon yükseliyor ve kur tırmandıkça ithal bağımlılığı olan tarımsal girdiler çıkıyor. Bu da enflasyonu daha da azdırıyor. Gıda fiyatları yazın en bolluk dönemlerinde bile zirve yapmış durumda. Pazarda 20 TL’den aşağı sebze bulunamaz hale geldi. Halkın filesi gidip gelip boş dönecek.
Seçime hazırlanan siyasi partiler ve seçim ekonomisi uygulayan hükümetin enflasyona bakışını şekillendiriyor. Muhalefet; yüksek enflasyonu söylem olarak kullana dursun, hükümet de enflasyona karşı alacağı her tedbirin, onu sandığa gömeceğini biliyor. Tıpkı geçmişte olduğu gibi...
Hal böyle olunca enflasyonla mücadeleyi hükümet değil, dönüşeceği durgunluk (resesyon) yapacak. Durgunluk yüzünden artık fiyatlar daha fazla artamayacak ve hatta gerilemeye yüz tutacak. Hükümet ise seçimden sonra durgunluğu da ardına alarak enflasyonla kapsamlı mücadele şansı bulabilecek.