Yerleşik beceri

Yerleşik beceri; bir kasabada, bir şehirde zaman içerisinde gelişen ve gittikçe uzmanlık kazanılan yaygın bir iş yapış şeklidir. Böyle yerler kazandıkları beceri sonucu ürettikleri ürünler ile ünlenirler. Kimi yer, kazanılan beceriyi sürdürme konusunda başarılı olurken kimi yerde bu beceri zamanla sönükleşir, hafızalardan bile silinir; “en son bir ustamız vardı o da göçtü gitti, bu işi yapan kalmadı”.

Dünya artık eski bildiğimiz dünya değildir. Fiziki varlıklar önemini yitirirken fiziki olmayan varlıklar değer kazanmakta ve kazandırmaktadır. Fiziki varlıkların ömrü sınırlı olmasına rağmen fiziki olmayan, soyut değerlerin ömrü sınırsızdır. Şehirlerin adını duyurma, ziyaret için tercih edilme nedenlerinin başında sahip oldukları, koruyup- kolladıkları, yaşattıkları fiziki olmayan özellikler gelmektedir.

Ayrıca, fiziki olmayan kültürel miras sosyal inovasyon için itici güç oluşturmaktadır. Şehirler geleneklerin, kültür ve davranışların bir diğerini etkilediği, fiziki olmayan kültürel miras ile yaratıcılığın harman olduğu ve böylece yeni sosyal uygulamaların hayat bulduğu yerlerdir.

Topluluklar her dönem edindikleri bilgiyi, becerileri gelecek kuşaklara aktarmanın bir yolunu bulmuşlardır. Söz konusu bilgi ve becerilerin pek çoğu bugün de etkin olarak kullanılmaktadır. Oluşan kolektif hafızadan genç nesillerin yararlanması ve kültürel kimliklerine bağlı kalması bu şekilde gerçekleşmektedir.

“Yerleşik beceri” fiziki olmayan kültürel mirasın belki de en fiziki halidir. Geleneksel yerleşik beceri türlü şekilde ifade bulmaktadır; araç-gereç, giysi ve takı, saklama kapları, müzik aletleri, kap-kacak ve oyuncak gibi. Zaman içerisinde makineleşme, seri üretim nedeniyle bir kısmı tarihe karışsa bile özgün olma özelliklerini bugün de korumaktadır.

Geleneksel yerleşik becerileri gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla kurulacak merkezler aidiyet ve devamlılığı sağlayacak, bu becerilerin kuşaktan- kuşağa aktarılmasına imkân verecektir.

Yerleşik becerilerin sergilenebileceği yerel, geleneksel üretim ve satış yerlerinin desteklenmesi ile yeni iş kollarının yaratılması mümkün olabilmektedir. Bir diğerine tıpatıp benzeyen “global tüketici” olmak istemeyenler için yerleşik beceri ile üretilmiş özgün ürünler bu talebi karşılayacak; hem becerinin gelecek kuşaklara aktarılması sağlanmış olacak, hem de şehrin sıradan değil eşsiz bir yer olmasına katkıda bulunacaktır.

Haftanın Kasabası: WARSAW, A.B.D.

WARSAW, A.B.D.’nin Indiana Eyaleti’nde yer alan 13.500 nüfuslu bir kasabadır. Kasabanın kaderi Revra DePuy isimli becerikli bir kişinin yerleşmesi ile değişir. 1895 yılında DePuy küçük bir otel odasında o güne kadar tahtadan yapılan atelleri (vücut uzuvlarında meydana gelen yaralanma, şişlik, ağrı gibi şikâyetleri azaltmak ve uzuvları çoğunlukla hareketsiz tutmak için kullanılan tıbbi bir ürün) tel ve elyaf kullanarak yapmaya başlar. Bu buluş çok önemsenir, DePuy’un işleri hızla gelişir, otelin tamamını imalathane haline getirir. Yanında yetişen bir çalışanı, Zimmer, kendi imalathanesini kurar. Onu Biomet ve Mediotronic adlı kuruluşlar izler.

Bugün Warsaw dünya ortopedik tıbbi cihazlar üretiminde dünya lideri olmuştur. Dünya ortopedik tıbbi cihaz üretiminin yarısı bu küçük kasabada gerçekleşmektedir.

Burada yerleşik tesislerin toplam satışı 17,5 milyar dolara erişmiş, geçen süre içerisinde bu beceri alanında binlerce kişi yetişmiş ve geliştirilen patent sayısı eyalet toplamının beş katından fazlaya ulaşmıştır.