Yeni yıla merhaba derken

2021 yılının son haftasında herkese sağlık, mutluluk ve barış diliyorum.  2021 yılında ülkemiz pandemi ve  iklim değişikliği gibi global gündemlerin yanında siyasi gündemin de sıcak ve canlı kaldığı bir süreç geçirdi.

Yılın sonuna geldiğimiz şu günlerde ben de inovasyon dünyasının süreçlerden nasıl etkilendiğine dair ufak bir özet ortaya koyarken, özellikle bu sıralamalarda Türkiye’nin bulunduğu yeri sizlere sunmak istedim.

WIPO olarak bilinen Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı, her sene Global İnovasyon İndeksi raporu yayımlıyor. Bu rapora göre WIPO üyesi ülkelerin, inovasyon çalışmalarının yıllara göre istatistiksel gelişmelerini global olarak takip edebilmek ve yorumlamak mümkün olabiliyor. İnovasyona ayrılan bütçe ve inovasyon çalışmalarının sayısı ülkelerin ekonomik gelişimleri üzerinde önemli bir göstergedir. Bu nedenle verileri takip etmenin tüm ülkeler için çıkarımlar yapmak açısından katkısı yadsınamaz.

Bu tablolardan ilki yukarıda yer alan, 2017 ila 2021 arasındaki ilk 15 inovasyon lideri ülkenin, yıllar bazında sıralama değişikliğini takip edebilmemize yardımcı oluyor. Buna göre 10 yıldır ilk 3’teki yerlerini kaptırmayan iki ülke bulunuyor; İsveç ve İsviçre.

İlk 15’te 5 Asya ülkesi göze çarpıyor; Kore Cumhuriyeti , Singapur, Çin , Japonya ve Hong Kong. Özellikle Kore’nin 11. Sıralardan istikrarlı yükselişlerle 2021’de ilk 5’e giren ülkelerden olması dikkat çekiyor. İlk 50 ile ilgili raporda paylaşılan bilgiler arasında en çok dikkat çekenler ise  Malezya’nin ilk 35’e yaklaşması, Türkiye’nin 41. Sıra ile ilk 50’ye girmesi olmuştur.

Bölgesel olarak karşılaştırma yapıldığında ise Avrupa bölgesinin birincisi İsviçre, Kuzey Amerika bölgesinin birincisi ABD, Latin Amerika bölgesinin birincisi Şili, Orta ve Güney Asya bölgesinin birincisi Hindistan, Güney ve Doğu Asya bölgesinin birincisi Kore, Kuzey ve Batı Asya bölgesinin birincisi ise İsrail olmuştur. Kuzey ve Batı Asya sıralamasında Türkiye yukarıdaki gibi ilk 3’te yer alarak 2021 yılında hızlı bir çıkış yapmış görünmektedir.

Türkiye aynı zamanda gelir karşılaştırmasına göre yüksek- orta gelir ekonomiye sahip ülkeler listesinde de inovasyon kapasitesi olarak Çin, Bulgaristan ve Malezya’dan sonra 4. Sırada yer almıştır.

2020 ve 2021 verilerine göre Türkiye açısından iyimser sayılabilecek bu tabloların hangi faaliyetlerle hızlandığını, ilgili raporda Türkiye İhracatçılar Meclisi başkanı Sayın İsmail Gülle paylaşmıştır. Sayın Gülle’nin yazısında; inovasyona katkı sağlamaya yönelik projelerin bazılarından bahsedilmiştir.  Üniversite - sanayi işbirliğine dayanan mentorlük programı olan InoSuit , inovasyon geliştirme programı olan InovaLEAGUE , öğrenci yetiştirmeye odaklanarak hayata geçirilen İnovaTİM gibi projelerin bu hedefleri gerçekleştirmedeki önemi üzerinde durulmuştur. TİM-TEB Girişim Evleri projesi ile de 10 ilde kurulan girişim evi sayesinde ihracat potansiyeline sahip girişimcilerin desteklendiği anlatılmıştır. 

Bu etkinlik ve hedeflerin gözle görülür şekilde artması 2022 ve sonrası için ülkemiz adına umut verici gelişmelerdir.

SONUÇ

Raporun sonunda ortaya konan sonuçlara göre yapılabilecek yorumlar özetle şu şekildedir. Öncelikle yüksek gelirli ekonomiler olarak, özellikle Kuzey Amerika ve Avrupa’nın inovasyon liderliğini sürdürdüğü açıktır. Dünyanın karşı karşıya kaldığı küresel krizin bu verileri etkilemeye devam ettiği aşikardır. Bu krizin kısa ve orta vadeli etkilerinin izlenmesi ve bu bulgulara göre ülkelerin hareket etmesi gerekir. Her ne kadar TVIP  diye adlandırılan (Türkiye, Vietnam, Hindistan ve Filipinler) gibi birkaç orta gelirli lider olsa da  inovasyona ve AR-GE çalışmalarına verilen desteğin bazı ülkelerde kriz dolayısı ile azaltıldığı görülmektedir.  Bu durumun ise uzun vadede ülkelerin gelişimin önünde engel oluşturması kaçınılmazdır.

Son olarak aşağıdaki tablonun her ne kadar 2021 için veriler henüz hazır olmasa da, ülkemiz açısından  yorumlara bir ışık tuttuğunu görmek zor değildir. Koyulan hedefler doğrultusunda gerçekleştirilen faaliyetler ile inkar edilemez bir gelişme göstererek istatistiklerde ilk 50 içinde yer almayı başaran ülkemizin Ar-Ge teşvikine bütçede ayırdığı yer konusunda hala diğer ülkelere nazaran gelişmeye ihtiyacı olduğu açıktır.

Hükümetlerin AR-GE teşvikine ayırdığı bütçeye göre sıralama