Yeni virüs, eski korkular…
Dünya piyasaları Güney Afrika’da ortaya çıkan yeni bir Covid-19 çeşidi haberiyle sert bir şekilde geriliyor. Tahvil fiyatları yükselirken, başta enerji olmak üzere emtia fiyatları düşüyor. Dolar güçlenirken gelişmekte olan ülke paraları değer kaybediyor.
Yeni virüsün ne kadar bulaşıcı ve öldürücü olduğuna dair elimizde somut bir bilgi yok. Dünya sağlık örgütü ve Güney Afrikalı bilim adamları konu üzerinde çalışıyor. İlk sonuçların iki hafta içinde alınması bekleniyor. Kötü senaryo mevcut aşıların yeni virüse karşı etkili olmaması ve yeniden kapanma tedbirlerine başvurulması.
Avrupa yeni varyanttan bağımsız olarak dördüncü dalganın etkisi altında. Kasım başında kuzey doğudan gelen soğuk dalgasıyla birlikte gelişmekte olan Avrupa ülkelerinde başlayan salgın Avusturya, Hollanda, Almanya gibi gelişmiş ülkelere yayılıyor. Güney Avrupa’ya etkilerini önümüzdeki haftalarda göreceğiz.
Kapanma önlemleri ve ekonomiye etkileri henüz sınırlı düzeyde. Google hareketlilik göstergelerinde tepe noktasına göre gerileme yüzde 7 düzeyinde. Önümüzdeki ay kapanma önlemlerinin artmasını ve hareketliliğin azalmasını bekliyoruz.
Ancak geçen kış yüzde 40’ı aşan bir daralmanın benzerini öngörmüyoruz. Salgına karşı üçüncü doz aşı kullanımı sayesinde vaka sayısındaki artışa rağmen sağlık sistemini tehdit edecek bir hastaneye kaldırılma ve yoğun bakım ihtiyacı olmayacak. Kapanmaların etkisinin geçici ve sınırlı olacağını öngörüyoruz.
Piyasalar salgın haberi karşısında önce satıp sonra değerleme yapmayı tercih ediyor. Cuma günü ekonominin kapanmasına ve büyümeye duyarlı hisselerde sert satışlar görüldü. Avrupa’daki satışlar Amerika’ya göre daha şiddetli. Doğası gereği havacılık (ABD -yüzde7, Avrupa -yüzde12) açık ara en çok değer kaybettiren konumunda. Banka, dayanıklı tüketim, enerji, giyim, hotel-restoran, otomotiv, hisselerinde yüzde 3- yüzde 7 arasında değişen kayıplar görülüyor. Sağlık, teknoloji, gıda görece daha güçlü duruyor.
Türkiye salgına karşı çoğu Avrupa ülkesinden daha başarılı bir şekilde mücadele ediyor. Vaka sayısı, Almanya, İngiltere, Avusturya gibi ülkelerden çok daha düşük. Aşılanma oranı ABD ve Avrupa’dan daha yüksek. Buna karşın cuma günü dünya piyasalarını vuran satış dalgasında MSCI Türkiye –yüzde 5 ile Arjantin ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nden sonra dolar bazında en çok değer kaybeden gelişmekte olan ülke endeksi. Kaybın yarıdan fazlası dolara karşı Türk Lirası’nın değer kaybetmesinden kaynaklanıyor.
Dünya piyasalarında salgın kaynaklı satış dalgası kısa vadede devam edebilir. Kapatmaların Avrupa’nın güneyine yayıldığı bir senaryoda gerileme yüzde 10 düzeyine ulaşabilir. Geçmiş veri bunun geçici olduğu ve alış yönünde kullanılması gerektiğini söylüyor. Türkiye cephesinde ise maalesef işler daha zor. Doların güçlenmesi, Fed’in faiz artırması, Avrupa’da kapanmaların artması gibi dışsal faktörlerin yanı sıra seçim öncesi uygulanacak makro-ekonomik politikalara yönelik endişeler başta Türk Lirası olmak üzere Türkiye varlıklarını baskılıyor. Kısa vadede dünya piyasalarına göre daha kötü bir performans öngörüyoruz.