Yeni soğuk savaşın yansımaları
ABD ve Çin arasındaki gerginliği Trump ticaret üzerinden başlattı. Biden yönetimi; ekostratejik ve jeopolitik açılardan Çin üzerinde baskı kuracak. ABD’nin en büyük müttefiki Avrupa uzak kalmak istese de, bu soğuk savaşta, yakın bir gelecekte tercih yapmak zorunda kalabilir. Avrupa, İkinci Dünya Savaşı’ndan ABD’ye çok şey borçludur. Ama Avrupa’daki bugünkü jenerasyon bunları unuttu. Amerikan politikalarını benimsemiyor. ABD, Avrupa’nın desteğini doğal olarak NATO üzerinden isteyecek. Öte yandan, bölge ihracatının önemli bir kısmı Asya’ya gidiyor. Alman, Fransız, İtalyan ürünlerinin büyük müşterileri Çin, Hong Kong ve Tayvan’dır.
Sovyetler Birliği ile ABD arasındaki soğuk savaş ideolojikti. Kapitalizme karşı komünizm vardı. Sovyetler Birliği askeri açıdan güçlüydü. Ancak ekonomik olarak ciddi bir rakip değildi. Çin her bakımdan ABD ile boy ölçüşebiliyor. 2020’de en çok patent başvurusu yapan ülkeler sıralamasında Çin birinciydi. Teknoloji yüzyılında yapay zekâ çalışmalarında önde gidiyor. Her yıl bir milyonun üzerinde yeni mühendis sisteme giriyor. Savunma harcamalarını yıldan yıla artırıyor. Tabii Çinlilerin en önemli özelliği sabırlı olmalarıdır. Uzun vadeli düşünürler. Trump’ı maksimum dört yıl daha çekeriz diye düşünüp işleri sürüncemede bırakıyorlardı. Biden yönetimi oyuna hızlı girdi. İşe içeriden başladı. Teşvik paketleriyle trilyonlarca dolar ekonomiye boca edildi. ABD hem bu sene, hem de 2022’de iyi bir ekonomik performans gösterecek. İçeriyi toparladıktan sonra farklı gerekçelerle Çin ve Rusya’ya odaklandılar.
Yeni soğuk savaşın kaçınılmaz olarak finansal ve ekonomik sonuçları olacaktır. Küresel arz zincirlerinde, düşük maliyetten ziyade, güvenlik ve sağlamlık prensipleri öne çıkabilir. Bu tarz çatışma ve rekabet dönemlerinde emtia fiyatları yükselir. Çünkü arz sıkıntıları ortaya çıkar. Nakliye ücretleri artar. Özellikle hisse senetleri ve tahvil-bono gibi enstrümanların değerlemelerinde, yukarıdaki senaryonun risk primi yer almıyor. Riskler arttıkça finansal varlık değerlemeleri düşer. Orta-uzun vadede bu konular bizi çok meşgul edecek.