Yeni ekonomik sistem dış ticarette rekor getirdi
Eylülde başlayarak dört ay boyunca faizi indirdik ama sonuçlara bakıyoruz; pek bir kazanım yok!
✔ Dış ticaret iyileyecek diye bekledik; ihracat rekor kırdı ama ithalat da ondan geri kalmadı.
✔ Enflasyonun düşeceğini umduk; tam ters oldu.
✔ Politika faizi indi ama diğer faizler, "önemsizleşen" politika faizine bakmadı bile
Doğrusu artık hangi adla anmamız gerektiğini karıştırdık. Çok sık değişir oldu çünkü. Yalnızca adı değişse iyi; temel felsefede de değişiklik var.
Örneğin eylül ayında faiz indirimini izah ederken temel olarak ne dedik:
“Faiz inecek; böylece enflasyon düşecek, ayrıca döviz değer kazanacak ama böylece rekabetçi kur oluşacak, bu sayede ihracat artarken ithalat yavaşlayacak ve cari dengede fazla verir hale geleceğiz; gibi gibi...
Aradan henüz üç ay geçmiş ve aralık ayına gelmiştik ki, bu sefer elimizde kur artışını frenleyecek ne varsa kullanmaya karar verdik. Rekabetçi kuru bir anda unuttuk. Şapkadan tavşan üstüne tavşan çıktı! Kur korumalı mevduatı icat ederek TL'yi dövize endeksledik ve "Gel vatandaş gel” diye reklam yapmaya başladık. Bu çağrı yeterli olmadı; dövizi tutabilmek için kamu bankaları eliyle döviz satışına yeniden gündeme aldık. Amaç kuru tutmaksa, ki öyle, yapılanlar şimdilik de olsa işe yaramışa benziyor. Maliyetini sormayın; dolar 13.50’lerde kaldı mı, kalmadı mı; şimdilik önemli olan o.
Peki bu programların kuru tutma ayağı dışında işe yarayanı var mı?
En başta gelen hedef olan enflasyonda ne durumdayız; belli. Şunun şurasında iki gün sonra ocak ayı sonunda nasıl bir tablo oluştuğunu göreceğiz. Yüzde 50’nin altında kalacak yıllık oran çok büyük sürpriz olur. Peki dış ticaret; ihracatın tırmanması, ithalatın gerilemese bile yavaşlaması...
Nerede... Son veriler aralık ayına ait ve TÜİK tarafından dün açıklandı.
REKOR ÜSTÜNE REKOR!
Aralık ayı hem ihracat, hem de ithalatta rekor kırılan bir ay oldu. Aralıkta 22.3 milyar dolarlık ihracat, 29.1 milyar dolarlık da ithalat yapıldı.
2021 yılının tümünde gerçekleşen ihracat ve ithalat da rekor düzeyde. Geçen yılki ihracat 225 milyar doları, ithalat 271 milyar doları buldu.
SON ÇEYREKTE NE OLDU?
Faizi düşürme operasyonu eylülde başladı. İlk faiz indiriminin eylül ayına pek etkisi olduğu söylenemez. O yüzden yılın son çeyreğinde neler olduğuna baktık.
2020’nin son çeyreğinde 51 milyar dolar olan ihracat yüzde 26’lık artışla geçen yılın aynı döneminde 64 milyara çıktı.
İthalat da ihracattan geri kalmadı. Son çeyrekteki ithalat yüzde 24 artışla 63 milyardan 78 milyara yükseldi.
Son çeyrekte 2020’de 12 milyar dolar olan ticaret açığı geçen yıl 13 milyar dolara çıktı.
Demek ki faiz indiriminin dış ticaret üstünde hiç de öyle sanıldığı gibi bir etkisi olmamış.
İşte resmi veriler ortada! Faizi indirmişiz ama ne piyasadaki faiz düşmüş, ne enflasyon gerilemiş, ne dış ticaret verilerinde bir iyileşme olmuş!
Geçenlerde sormuştuk; bir kez daha sormak gerekiyor:
“Sahi biz bu faizi niye indirdik?"
TÜFE’DE AĞIRLIK DEĞİŞMİYOR, AYLIK ORANA ETKİ DEĞİŞİYOR
TÜFE’de bu yıla ilişkin ağırlıkları ele aldığım dünkü yazımda madde ağırlıklarının fiyat hareketlerine bağlı olarak yıl içinde değişebileceğini belirttim. Ortaya çıkacak oranları etkilemiyor olmakla birlikte ifadede bir hata yapmışım, onu düzeltmek istiyorum.
TÜFE’de madde ağırlıkları yılda bir kez belirleniyor ve tüm yıl boyunca sabit kalıyor. Ancak herhangi bir ürünün fiyatı genel eğilimden çok farklı artış ya da azalış gösterdiğinde o ürünün bir sonraki ayın endeksine olan etkisi değişikliğe uğruyor. Yani ağırlığı değil, etkisi değişikliğe uğruyor.
Dünkü yazımda bu konuda elektrik örneği üstünde ısrarla durdum. Elektriğin geçen yılki TÜFE’de yüzde 2.71 olan ağırlığı bu yıl büyük olasılıkla yüzde 2.3-2.4 arasında oluşacak. Bu ağırlık tüm yıl boyunca sabit kalacak.
Ancak özellikle ocak ayında elektriğe gelen zam yüzde 75 dolayında olacağı, TÜFE'deki genel artış da tabii ki yüzde 75'i bulmayacağı için elektriğin şubat endeksine etkisi daha fazla olacak.