Yeni ağırlıklar ocak enflasyonunu yüzde 12'ye doğru çekecek

✔Daha önce yüzde 13.5-15.5 arasında tahmin ettiğim ocak ayı TÜFE artışını aşağı yönde revize ediyorum. Yeni beklentim yüzde 12 civarı.

✔Bu revizyonda en büyük etken yeni ağırlıklar. Ocak ayında çok yüklü zam gören elektrik, doğalgaz ve sigaranın 2022 ağırlığı daha düşük olacak. Ağırlığı artan otomobilde ise zam yok. Akaryakıt zamları ise ağırlık artışıyla birlikte TÜFE oranını yukarı itecek.

Tüketici fiyatlarının ocak ayında göstereceği artışa ilişkin tahminimize bu köşede 27 Ocak’ta yer verdik. Bu tahminleri nasıl yaptığımızı olabildiğince detaylı olarak anlatıyoruz. Bu tahminlerde temel dayanağımız ve hareket noktamız, zam oranı kesinleşmiş ve TÜFE’de önemli ağırlığı bulunan kalemler. İşte bu şekilde hareket ederek geçen hafta ocak ayı artışını yüzde 13.5 ile yüzde 15.5 arasında beklediğimizi yazdık.

Ancak o gün ısrarla üstünde durduğumuz bir ayrıntı vardı. “Ocak ayı tahminini biraz el yordamıyla yapmak durumundayız” diye vurgulamıştık. Çünkü TÜİK her yıl ocakta o yıla ilişkin madde sepetini yeniler, ağırlıklar değişir. Maddelerde çok belirgin değişiklik olmaz; kullanımdaki payı çok azalan birkaç madde çıkar ve onların yerine artık daha fazla kullanılmakta olan maddeler girer. Asıl değişiklik ağırlıklarda yaşanır.

Madde ağırlıklarında ne gibi değişiklikler olabileceği aylık tahminimizi yazdıktan sonra ortaya çıkmaya başladı ve biz de bu konuyu köşemizde 31 Ocak'ta işledik.

Değil ocak ayına, bu yıla damgasını vuran zam elektrik zammıydı ve önceki günkü yazımızda elektriğin TÜFE’de geçen yıldan daha düşük bir ağırlığı olacağını belirttik.

Yalnızca elektrik değildi ağırlığı düşecek olan. TÜFE'de önemli yer tutan kalemlerden kira, sigara ve doğalgazın ağırlığında da gerileme olacaktı.

Buna karşılık otomobil ve akaryakıtın ağırlığında önemli ölçüde artış bekleniyordu.

Ağırlıkların bu yıl hangi düzeyde uygulanacağına ilişkin açıklama ocak ayı enflasyonuyla birlikte yarın yapılacak.

TÜFE kapsamındaki maddelerin ağırlıklarının hangi etkenlere bağlı olarak değiştiğine de 31 Ocak’taki yazımızda yer verdik.

Yeni tahmin yüzde 12 civarı

Ocak ayı TÜFE artışını yüzde 13.5-15.5 arasında tahmin ederken 2021 yılı ağırlıklarını esas aldığımızı, o yüzden de bu tahmini biraz el yordamıyla yapmak durumunda kaldığımızı belirtmiştik.

Şimdi 2022'nin ağırlıklarına ilişkin tablo biraz netleşir gibi oldu.

Ocak ayında ortalama olarak yüzde 70-75 arası zam gören elektriğin TÜFE’deki ağırlığı geçen yıldan daha az.

Yine geçen ay yüzde 25 zam gören doğalgazın ağırlığı da...

Aynı şekilde yüzde 47 zam yapılan sigaranın da...

Buna karşılık otomobilin ve akaryakıtın ağırlığında artış olacak. Ancak otomobil fiyatları ocak ayında neredeyse hiç değişmedi, dolayısıyla bu kalemden TÜFE’ye etki neredeyse sıfır düzeyinde kalacak. Akaryakıt zamları ise TÜFE’yi yukarı yönlü etkileyecek.

Ama sonuçta ağırlıklardaki bu değişiklik TÜFE’yi ilk tahminimizden biraz aşağı çekecek gibi görünüyor. Bu yüzden yeni tahminimiz yüzde 12 civarı. Yüzde 12’nin en fazla artı-eksi yarım puan oynayacağını düşünüyoruz.

Son günler etkilemişse...

Ayın son bir haftasında kış koşulları çok çetin geçti. Bu yüzden meyve sebze fiyatlarında görülmedik artışlar yaşandı.

Bu artışların ocak ayı tüketici fiyatları endeksine ne ölçüde yansıdığını bilmiyoruz. Bu zamlar tümüyle yansımış olsa bile ocak ayı oranına ancak dörtte bir ya da beşte bir düzeyinde etki etmiştir.

Meyve sebze fiyatlarında belirgin bir gerileme olmadığı takdirde bugünlerdeki yüksek fiyatlar etkisini şubat ayında gösterecektir.

Yıllık yüzde 49.89 olacak

Ocak ayı artışının yüzde 12 olarak gerçekleşmesi halinde tüketici fiyatlarındaki yıllık oran yüzde 50’ye dayanacak.

Aralık sonunda yüzde 36.08 olan yıllık artış, ocak sonunda yüzde 49.89’a çıkacak.

Geçen yılın şubat, mart ve mayıs aylarındaki görece düşük oranların etkisiyle yıllık TÜFE artışı genel eğilim olarak artmaya devam edecek. Fiyatlar geçen yıl şubatta yüzde 0.91, martta yüzde 1.08, mayısta ise yüzde 0.89 oranında artış göstermişti.

Üretici fiyatlarındaki artış yüzde 100'ü geçecek

Tüketici fiyatlarına öylesine odaklandık ki üretici fiyatları biraz ikinci planda kaldı. Ancak yarın üretici fiyatlarının yıllık artış oranını görünce gözlerimiz fal taşı gibi açılacak.

Üretici fiyatlarının ocak ayında yüzde 14'ün üstünde artması durumunda yıllık artış yüzde 100'ü aşacak. Belki okuyunca bile şaşırdınız; yüzde 100’de bir yanlışlık var diye düşündünüz ama yok; yanlışlık yok.

Yİ-ÜFE için aylık yüzde 14’ün üstünde bir artış hiç de şaşılacak bir oran değil. Hatırlayalım; üretici fiyatları aralık ayında tam yüzde 19.08 artmış ve yılı yüzde 79.89 düzeyinden kapatmıştı.