Yatırımı 2 milyar doları geçti, 4 yıllık ihracatı 750 milyon doları buldu

BAT Türkiye, Kafkaslar ve KKTC Genel Müdürü Alper Yüce, BAT (British American Tobacco) Türkiye ve Kuzey Afrika Hukuk ve Kurumsal İlişkiler Direktörü Murat Güven, bir süre önce İstanbul’da buluştuğumuzda davet etti:

-          Samsun’daki fabrikamız 520 dönümlük bir alanda faaliyet gösteriyor. BAT’nin dünyada 50 ülkede üretim tesisleri var. Samsun, dünyadaki ikinci büyük üretim merkezimiz. İlk sırada Bangladeş’teki fabrikamız yer alıyor. Samsun’daki tesislerimizi görmenizi isteriz.

Hafta başında küçük bir grup meslektaşımla Samsun’a gittik, tesisi gezdik. Alper Yüce, Murat Güven, BAT Türkiye Fabrika Müdürü İlker Öğretir, Mühendislik Müdürü Egemen Seven, Entegre Sistemler Müdürü Murat Sancak, İK Müdürü Emre Oğuz, Tedarik Zinciri Direktörü Ali Rıza Otlu, IT Direktörü Onur Atasayar’ı dinledik.

İlker Öğretir, BAT’nin Türkiye’de üretime Tire’den girdiğini anımsattı:

-          BAT, 2008’de Tekel’in sigara bölümünü satın aldı. Samsun’da 196 dönüm kapalı alanda üretim yapıyoruz. 835 personelimizin 725’i üretim sahasında çalışıyor. 603 personelimiz Tek Gıda-İş Sendikası üyesi.

Samsun’daki üretim kapasitesinin yıllık 60 milyar dal sigara olduğunu belirtti:

-          Şu anda yüzde 57 kapasiteyle çalışıyoruz.

Alper Yüce araya girdi:

-          Türkiye’de legal, yani kayıtlı pazar 110 milyar dal düzeyinde bulunuyor.

Öğretir sürdürdü:

-          Samsun’dan 20 ülkeye ihracat yapıyoruz.

İhracatın parasal büyüklüğünü merak ettim, Yüce yanıtladı:

-          Son 4 yıllık ihracatımız 750 milyon doları buldu. 2021’de 136 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik.

BAT’nin Türkiye’ye yaptığı yatırımın toplamını sorduk, paylaştı:

-          Tekel’in sigara bölümünü özelleştirme ihalesinde 1 milyar 720 milyon dolara almıştık. Ayrıca yapılan yatırımlarla toplam harcama 2 milyar doları geçti. Fabrikamızda 6 gün 24 saat, 3 vardiya üretim var. Bu sene Türkiye’de 20’nci yılımızı kutluyoruz.

Ali Rıza Otlu, üretim temposuyla ilgili şu bilgiyi verdi:

-          2015 yılında Samsun’daki üretimimiz 23 milyar dal düzeyindeydi. 2021’de 6 milyar dal düzeyine geriledi. Suudi Arabistan bizim için önemli bir pazardı. Orası durmuştu. İran’a ihracatımız çok azaldı.

Alper Yüce, globalde alınan karar doğrultusundaki sürdürülebilirlik adımları üzerinde durdu:

-          BAT, tüm fabrikalarında yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanmaya odaklanmış durumda. Samsun’da yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanıyoruz. Fabrikada kendi güneş santralımızı kurmak için çalışmalarımız sürüyor. 2023’te hayata geçirmek istiyoruz.

Distribütörlerini de yenilenebilir enerjiye teşvik ettiklerini vurguladı:

-          Gaziantep, Afyonkarahisar, Balıkesir, Bandırma, Edremit, Mersin ve Zonguldak depolarımızda güneş enerjisi panelleri kuruldu. 1200 araçlık filomuzu elektrikliye dönüştürme yolunda ilk aracımızı aldık.

Kapasite kullanımın yüzde 52’ye düşmesine rağmen BAT’nin Türkiye’ye dönük yatırım iştahı üzerinde durduk, Yüce elindeki ısıtılan sigarayı gösterdi:

-          Bu alanda dünyada fırsat var. Sigara üretimi giderek buraya doğru kayıyor. Türkiye, ısıtılan sigaraya kapıyı açarsa, ihracata dönük yatırım hızla gündeme gelebilir.

Philip Morris de, BAT de ısıtılan sigara üretimi konusunda hükümetten kapıyı açacak işaret bekliyor.

BAT’nin 2 milyar dolarlık yatırımına yenisini eklemesi için ısıtılan sigara üretimine izin çıkar mı?

35 milyon dolarlık ısıtılan sigara işini Özbekistan aldı

BAT Türkiye, Kafkaslar ve KKTC Genel Müdürü Alper Yüce, Samsun’dan geçen yıl gerçekleşen 136 milyon dolarlık ihracatı rahatlıkla ikiye katlayabileceklerini belirtti:

-          Isıtılan sigara üretimine izin verilmesi halinde ülkemizin lojistik avantajlarının desteğiyle ihracatımız rahatlıkla iki katına çıkabilir.

Rusya ve Ukrayna’nın durmasıyla birlikte oralardaki ısıtılan sigara üretimini Türkiye’ye kaydırmayı çok istediklerini bildirdi:

-          Eğer mevzuat müsaade etseydi, bu dönemde ısıtılan sigara yatırımı Rusya’dan Türkiye’ye kaymış olacaktı.

BAT Türkiye Tedarik Zinciri Direktörü Ali Rıza Otlu araya girdi:

-          Isıtılan sigara üretimi Rusya’dan Özbekistan’a kaydı. İlk aşamada 30-35 milyon dolarlık yatırım Özbekistan’a gitmiş oldu. Mevzuatımız izin verseydi o yatırım ülkemize gelecekti.

Her 4 sigaradan biri kaçak, vergi kaybı 50 milyar lira

BAT Türkiye, Kafkaslar ve KKTC Genel Müdürü Alper Yüce, Türkiye’de kaçak ve kayıtdışı sarma sigara tüketiminin toplam pazarın yüzde 25’ini geçtiğine işaret etti:

-          Yani, tüketilen her 4 sigaradan biri kaçak-kayıtdışı. Bunun yüzde 80’i kayıtdışı sarma sigaradan oluşuyor.

Kaçak ve kayıtdışının yarattığı vergi kaybına dikkat çekti:

-          Yükselen vergilerin yukarı doğru tetiklediği fiyatlar tiryakiyi kaçak ve kayıtdışı sigara tüketimine yönlendiriyor. Kaçak sigara ve kayıtdışı sarma sigaranın yarattığı vergi kaybı bu yıl sonunda 50 milyar lirayı bulacak gibi görünüyor.

Devletin kaçak sigara ile mücadele konusunda önemli adımlar attığını vurguladı:

-          Yakın dönemde yapılan “Nefes Operasyonu”, sarma sigara diye bilinen ürün için büyük tesisler kurulduğunu ortaya koydu. Baskınların artması, kayıtdışı sarma sigara üretiminin kontrol altına alınacağını umuyoruz.

2022 yılı başında sigara üzerindeki vergilerin ÜFE’ye bağlı formül nedeniyle çok arttığını anımsattı:

-          Neyse ki yılın ikinci yarısı için sigara üzerindeki vergi artışı yüzde 10’da tutuldu.

Vergi artışlarını ÜFE’ye bağlayan formülün düşük enflasyon döneminde dizayn edildiğine dikkat çekti:

-          Son 1-1.5 yıldır ÜFE’nin ulaştığı düzey ortada. Bu durumda, sigara üzerindeki vergilerin artışıyla ilgili formülü ÜFE’den, enflasyondan bağımsız hale taşınmasında yarar görüyoruz.

Geleneksel olarak “boş paket araştırması” yaptıkları üzerinde durdu:

-          Kayıtdışı sarma sigara, araştırmayı farklılaştırmayı gerektirdi. 12 bölge, 29 il ve 110 ilçede 5 bin kişiyle yüz yüze anket yapıldı, tükettikleri tütün mamulleri soruldu. Bu anketi 6 ayda bir yaptıracağız.

Türkiye’den 13 bin ton tütün alıyoruz yüzde 75’i ihraç ediliyor

BAT Türkiye Fabrika Müdürü İlker Öğretir, sigaralarında yüzde 18 oranında Türk tütünü kullandıklarını belirtti:

-          Bu oran zamanla yüzde 30’a doğru çıkacak.

BAT Türkiye, Kafkaslar ve KKTC Genel Müdürü Alper Yüce, grubun Türk Tütün adlı şirket üzerinden yılda 13 bin ton tütün aldığını vurguladı:

-          Bunun yüzde 25’i Samsun’daki tesislerimizde kullanılıyor. Kalanı BAT’nin dünyadaki diğer şirketlerine ihraç ediliyor.

Tütün ihracatının parasal büyüklüğünü merak ettim, hesapladı:

-          Yılda 100 milyon doları buluyor.