Yapışkan enflasyon

Eylül başından ABD tüketici enflasyonu verisinin açıklandığı geçtiğimiz salı gününe kadar olan dönemde piyasaların beklentisi enflasyonda net bir gerileme ve bunun doğal sonucu olarak da haftaya yapılacak FOMC toplantısında 75 baz puanlık br artışa giden ancak ilerisi için daha güvercin sinyaller veren bir Fed’di. Çekirdek enflasyonun beklentilerden ve temmuz ayı seviyesinden daha yüksek gelmesi ile bu rüya sona erdi. Daha önemlisi endeks içinde büyük bir ağırlığa sahip kon ut ve kira kalemleri bu yükseliş döngüsünün en tepe seviyesinde açıklandı. Konut piyasasında ve genel olarak enflasyonun kendisinde dönüşün başladığına dair sinyaller artmış olsa da Fed’in piyasanın umduğu gibi durması ve indirimlere gitmesi için henüz çok vakit var. Fed muhtemelen faizleri yüzde 4 seviyesinin de üzerine çıkartmak durumunda kalacak.

Son dönemde kulağınıza sık sık yapışkan ve esnek enflasyon kelimeleri çalınıyor olsa gerek. Bu konuyu biraz detaylandırmak istiyorum. Önce hangi ürün ve hizmetlerin yapışkan hangilerinin ise esnek kalemler olarak sepete dahil edildiğinden bahsetmek faydalı olabilir. Ben Atlanta Fed’in rakamlarını kullandığım için onların sepetini baz alıyorum. Son derece mantıklı bir şekilde benzin, taze meyve&sebze, elektrik, et&balık ürünleri, 2. el ve  yeni araçlar, kadın&erkek giyim, mücevher ve saat , tütün&ürünleri, alkolsüz içecekler , otel konaklaması esnek kalemler olurken araç sigortası, bebek&çocuk giyim, kira, alkollü içecekler, restoran fiyatları (bu sektör menü maliyetleri kavramını da ortaya çıkarmıştır. Bu kavrama göre şayet yeni menü basma maliyeti artan diğer maliyetlerden yüksekse restoran zam yapmak için acele etmeyecektir, bu fiyatların yapışkan olmasını sağlayan dinamiklerden bir tanesidir. Perakende için de geçerli.) , kamu ulaşımı, kişisel bakım ürünleri (Keynes buna ücretleri de ekliyor)  yapışkan kabul edilen maddeler.

Esnek kalemler ekonomik dinamiklere daha hızlı tepki verirken ( üretim koşulları, tedarik zincirinde gelişmeler, hammadde fiyatları) yapışkan kalemler çok daha yavaş hareket ediyor ve belli oranda enflasyon beklentilerini de yansıtıyor. Şimdi grafiğe bakalım.

Hemen göze çarpması gerekenler:

• Çekirdek esnek enflasyon 1970’lerde gördüğü seviyenin üzerine çıktıktan sonra geriliyor.
• Esnek enflasyon doğası gereği çok oynak.
• Çekirdek yapışkan enflasyon stagflasyon dönemine oranla çok daha düşük seviyelerde.
• Yapışkan enflasyonda oynaklık artmış ve yukarı trend devam ediyor.

Fed açısından hoş bir tablo değil. Barınma maliyetlerini çıkardığımızda ise ulaştırma ve sağlık harcamaları hizmet sektörü enflasyonuna katkıda bulunan diğer iki ana kalem. Bu durumda Fed eylül toplantısında 75 baz puanlık bir artışa gidecek, 100 baz düşünüyorsa bunu yine bir basın organına sızdıracaktır, terminal oranı yüzde 4- yüzde 4,5 bandına çekecek ve gerektiğinde 75 bazlık artışlara devam edeceğini söyleyecek. Girişte paylaştığım gibi enflasyonda yavaşlama bazı göstergelerde net bir şekilde görülüyor. Ancak bu ana endekslere yansımadan güvercin bir Fed söz konusu olamaz.