Yapay zorlamalar artık zaman kazandıramıyor!
Küresel ölçekte temmuz ayının ikinci yarısında yaşanan piyasa eğilimleri, orta vadeli beklentiler ve sistemi oluşturan kurumsal yapı açısından iyi şeyler söylemiyor. Olabildiğince gerçekçi olunmasının sistemik çöküş anlamına geldiği giderek belirginleşiyor. Bu nedenle hem finansal eğilimler ile ekonomik olanlar geçici bir süre için ayrışmaya zorlanıyor, hem de jeopolitik uzlaşmazlıkların temelindeki çıkar çatışmaları konusunda çok sürprizli bir final aşamasına geçiliyor!
Bu yılın ilk yarısında sermaye piyasalarında yaşanan kayıplar ve bunların süratle geri alınması için para otoritelerinden gelen sınırsız destekler, hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını teyit etti. Orta vadeli ekonomik beklentiler, varlık değerlerinin gerilediği seviyelerde dalgalanmasını veya daha da gerilemesini gerektiriyordu; fakat bu duruma izin verilmedi! Zira riskten kaçınma paniğinin büyümesi ve sistemik çöküşün herkesi hazırlıksız yakalaması olasılığı, güçlü olduğu varsayılanlar tarafından kabul edilebilecek bir durum değildi.
Fakat gelişmeler umulan çizgide olmadı! Paniğin güven bunalımına dönüşerek sistemi çökertmesi önlendi, fakat büyük yan tesirleri ve katlanılabilir olmayan maliyetleri görmezden gelmek zorunda kalındı. Para otoriteleri hesapsız alımları ile paniği durdurdu, ancak riskten kaçınma eğilimini terse çeviremedi; bilançosunu hesapsızca büyüterek kimsenin almak istemediği devasa riskleri üstlenmek zorunda kaldı, eski itibarlı günlerine geri dönüşü mümkün kılacak tüm köprüleri ve gemileri yakmak durumunda bırakıldı!
Herhangi bir sebeple riskten kaçınma tercihi yeniden paniğe dönüşürse, sorunların ağırlaşması pahasına uzatmaları oynamayı zorlamanın maliyeti devreye girecek! Zaten çok sorunlu olmaya zorlanan ödemeler sistemini ayakta tutabilmek, para otoritelerinin kapasitesini aşan ve gelişmelerin tümü ile kontrolden çıkmasına sebep olan kırılmaları tetikleyebilecek. Finansal çöküş, ekonomik beklentileri iyice olumsuzlaştıracak ve çıkar çatışmalarını ön plana çıkararak istikrarsızlıkları besleyecek. Koşullar, Gelişmiş Batı'nın pazarlama gücünü hızla tükettiğine ve büyük hesaplaşma zamanının kapıyı çaldığına işaret ediyor.
Günü kurtarmak adına devreye alınan finansal zorlamalar, daha farklı düşünmeye izin vermiyor! Dolaylı zorlamalara rağmen riskten kaçınma eğilimi gücünü koruyor ve olumsuz sinyaller üretiyor. Bu olasılığın sahne almasını istemeyen para otoriteleri ve siyasiler kurumsal yapı ile birlikte hızla yıpranıyor. Çok anormal seviyelere geriletilen faizlere rağmen gerçekçi ekonomik beklentiler, finansal eğilimleri destekleyecek ölçüde düzelemiyor. Yapay zorlamalardan yardım almak zorunda kalınıyor, fakat bu kez de farklı yan tesirler evdeki hesabın çarşıya uymasına izin vermiyor. Hiç istenmeyen eğilim ve gelişmelerin daha belirleyici olacağı, meçhule sürükleniş hızlanıyor.
Nasıl mı, anlatalım! Eğer her şey göründüğü gibi olsa idi, ekonomik ve finansal eğilimler birbirinden bu ölçüde uzaklaşmaz ve sistemi oluşturan kurumsal yapı bu anormalliği yeni normalmiş gibi pazarlamaya odaklanmak durumunda kalmazdı. Amerikan dolarının diğer paralara karşı daha fazla değersizleşmesi ile eşanlı olarak para otoritelerinin bilançosunda yaşanan hesapsız büyüme uyuşmuyor. Her şey göründüğü gibi olsa ya doların bu kadar değersizleşmemesi, ya da para otoritelerinin bilançosundaki büyümenin çok daha makul düzeyler ile sınırlı kalması gerekirdi!
Döviz piyasalarındaki dolar aleyhine eğilimlerin yapay olduğu, zorlamaların kurumsal yapı üzerindeki olumsuz baskıları hafifletemediği yönündeki gerçekler gizlenemiyor. Riskten kaçınma eğilimini azaltmak için döviz piyasalarında sahneye konan yapaylıklar işe yaramıyor ve güven bunalımını derinleştirebilecek yan tesirler üretiyor. Altına yönelimin hızlanması, sistemi oluşturan kurumsal yapının ve ürettikleri iyimser senaryoların satıldığı anlamına geliyor.
Toparlanmayı destekleyecek bir şeyler yapılmaya çalışılıyor; fakat olmuyor, enflasyon beklentilerini azdırarak riskten kaçınmayı patlatacak sonuçların ortaya çıkması engellenemiyor! Gemiler ve köprüler yakıldığı için geri de dönülemiyor! Altını geriletmek için yapılması gerekenlerin, sistemik çöküşü tetikleyeceği biliniyor. Gerçekçi olabilenlerin varlığını koruyabileceği ve olamayanların her şeylerini kaybedeceği bir dönemin kapısı aralanıyor!