Yapay zekâ inovasyon yapabilir mi? (2)

Geçen hafta yapay zekanın (YZ) firmalarda inovasyon çalışmalarını nasıl etkileyebileceğine dair bir giriş yazısı kaleme almıştım. Bugün konuyu çeşitli örneklerle biraz daha derinleştirelim. YZ tüm inovasyon yönetimi süreçlerini etkilemeye başladı. Örneğin 150 inovasyon yöneticisinin katıldığı bir araştırmada katılımcıların %51’i önümüzdeki 5 yıl içinde şirketlerinin inovasyon çıktılarını YZ tarafından artırılacağını, %60’a yakın bir oran ürün geliştirme süresini azaltacağını belirtiyor. YZ’nin inovasyon yönetim süreçlerinde spesifik olarak en fazla trend ve müşteri eğilimlerinin saptanmasında etkili olacağı öngörülüyor. Teknoloji taraması ve konsept ürün test aşamaları takip ediyor. Zaten Christian Mühlroth ve Michael Grottke tarafından geliştirilen bir YZ modeli çeşitli alanlarda ilgili verileri toplayıp işleyerek trend olacak teknolojileri çok önceden tahmin edebildi. Bugün itibari ile YZ en çok veri analizi konusunda başarılı sonuçlar veriyor. Yaratıcılık ve sezgi alanlarında henüz insanın yerini alabilecek durumda değil. Özellikle empati konusunda bize çok uzak. 

Diğer bazı araştırmalara baktığımızda YZ’nin çeşitli domainlerdeki metinleri ve müşteri şikayetlerini tarayarak etkili çözüm fikirleri geliştirdiğini görüyoruz. 6 aydan uzun süren ve gerçek müşteri ihtiyaçlarını baz alan deneysel bir araştırma üretken YZ’nin (GenAI) PEST analizi, müşteri yolculuğu haritalama, persona oluşturma, SCAMPER yöntemi ile fikir geliştirme ve sonrasında çözüme dair ön prototip geliştirme adımlarında başarı ile kullanıldığını gösterdi. İsveçli imalat firmaları arasında yapılan başka araştırma firmaların YZ’yi kullanarak hizmet bazlı yeni ürünler geliştirdiğini ve iş modellerini değiştirdiklerini buldu.  

Kısacası YZ gelişmiş ülkelerde inovasyon yönetim süreçlerinde aktif olarak kullanılıyor. Temasta olduğum Türkiye’deki bazı büyük firmalar da bana YZ’den faydalandıklarını belirtti. Ama henüz yolun çok başındayız. Önümüzdeki 5-10 yıllık süre bandında YZ teknolojilerinin çok daha olgunlaşarak inovasyonu uçtan uca yönetebileceğini hatta tek başına nihai ürün geliştirme noktasına gelebileceğini düşünüyorum. İnovasyon Yöneticilerine ihtiyacımız kalmayacak mı bu durumda? Hem evet hem hayır. Yetkinlikleri; veri toplama, analiz etme ve fikir geliştirme-seçme-değerlendirme süreçleri ile kısıtlı kalan yöneticilere ihtiyaç kalmayacak. Hatta karmaşık problemlerin çözümü için dahi insana ihtiyacımız azalacak. Ama asıl problemlerin tespiti için yetkin yöneticiler önemli roller üstlenmeye devam edecek. Empati yaparak müşteri ihtiyaç ve problemlerinin doğru anlaşılması, bilginin içgörüye çevrilmesi, trendlerin tahmin değil set edilmesi, ürünlere duygu ve anlam katılması konusunda liyakatli yöneticiler çok daha aranır olacaklar. Bu başlıklarda YZ insanın yerini alamaz. Uzunca bir süre.