Yapay zeka için yeni bir dijital ajans kurmalıyız

“Türkiye’nin teknoloji yarışında artısı genç nüfus, eksisi ile odaklanmamak. Teknoloji yarışında genç nufüsun, eğitim sisteminin, finansmanın, üniversitelerin, şirketlerin tematik, hızlı ve çevik bir şekilde yeşeren teknolojiler çerçevesinde odaklanması gerekir” diyen Ambeent Inc. Kurucusu, İTÜ Profesörü ve Deva Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Ergen, özellikle teknoloji alanında yetenekli işgücünün yetiştirilmesi ve teknoloji ile büyüyen şirketlerin desteklemesi gerektiğinin altını çiziyor. 

“Teknoloji ile rekabetçi olan ve dünyaya açılan şirketlerin, büyük şirket kategorisine ulaştırılması gerekir ki yeniliklere ve hızlı koşmaya aç olsunlar” diyor Ergen.

Cihazlardan gelen 5G ve Wi-Fi bilgilerini bulut ortamında birleştirerek verilerin yapay zeka ile işlenmesini sağlayarak, frekans verimliliğini artırıp müşteri memnuniyetini yükselten Ambeent.ai’nin başarısı, Ergen’in sözlerini hayata geçiren bir örnek.

Dünya Genişbant Haberleşme Birliği'nin En İyi Teknoloji Ödülü'ne bu yıl Ambeent.ai ile Vodafone layık görüldü.

Ambeent.ai, daha önce 2020 yılında Avrupa Birliği'nin hızlandırıcı programına ICT alanında seçilen ilk ve tek şirket olmuştu. 2021 yılında ise, ülkemizde ABD patentleri kabul edilen Aselsan ve Vestel'den sonra üçüncü şirket oldu. Ambeent.ai, Dünya Genişbant Haberleşme Birliği'nin En İyi Teknoloji Ödülü'nü 2022 yılında ise Mellenicom ile birlikte almıştı.

Mustafa Ergen ile Yapay zekanın hayatımızdaki yerini, sunduğu fırsatları ve yol açtığı tehditleri konuştuk. Ve tabi ki, Türkiye’nin bu dönüşümün neresinde olduğunu…

Amaç bilgisayarların bir insanın yapabileceği her şeyi ve ötesini yapabilmesi

“Şu ana kadar Dar Yapay Zeka (DYZ) ile başlayan teknolojileri deneyimledik. ChatGPT ile Üretken Yapay Zeka (ÜYZ) zamanını yaşıyoruz ve Genel Yapay Zeka’ya (GYZ) doğru ilerliyoruz. DYZ ses tanıma, yüz tanıma, otonom araçlar, tanımlanış alanlarda kullanılan robotlarda kullanılıyor ve denetimli öğrenme metotları ile gerçekleştiriliyor.

Üretken Yapay Zekâ ChatGPT ile hayatımıza hızla girdi ve kamuoyunun Yapay Zekâ’ya olan ilgisini değiştirdi. ÜYZ ile sanatta, müzikte, resimde, metinde denetimsiz öğrenme metotları ile yeni içerikler yaratır hale geldik. Bir kitap yazabilecek veya herhangi bir videoyu yaratabilecek bir durum birçok iş sektörünü kolaylaştırması yanında “DeepFake” denilen yanlış kullanımlarla da kamuoyu karşılaşmaya başladı. Eskisi gibi de kolayca kurulacak algoritmalar yerini daha fazla işlemci gücü ve veri gerektiren algoritmalara bıraktı ve bu da bu kategorideki oyuncuların sayılarını azalttı. Genel Yapay Zekâ’da ise amaç bilgisayarların bir insanın yapabileceği her şeyi ve ötesini yapabilmesi amaçlanıyor. Elbette, bu noktaya doğru da hukuksal komplikasyonların sayısı üssel olarak hızla artacak. Ancak, yapay zeka teknolojilerinin olağanüstü etkileri, geçmiş sanayi devrimleri sırasında geliştirilen geleneksel denetim sistemleri için eşi görülmemiş zorluklar sunuyor. Bu dönüşümsel çağı yönlendirmek, Yapay zekanın topluma güvenli ve faydalı bir şekilde entegre edilmesini sağlamak için inovasyon ve sorumlu kullanım arasında dengeyi gerektiren bir yaklaşımı zorunlu kılıyor.

ChatGPT: Regülasyonlar mu girişimcilik mi?

“ChatGPT insan benzeri yanıtlar getirdi ve iki ayda 100 milyon kullanıcıya ulaştı. Ancak, Yapay zekanın tam spektrumu çeşitlidir ve riskleri proaktif bir şekilde yönetmek ve endüstriye geri bildirim iletmek için dikkatli bir şekilde tanımlanması ve nicelendirilmesi gerekir. ChatGPT’nin hızlı bir şekilde Google gibi gündelik hayatımıza girmesi, yetkinliklerinin kötü kullanılmasının da önünü açtı. Dil modellerinin taklit edilmesi, kişilerin konuşma tarzını taklit etmeyi sağladı. Metinleri az çaba ile hızla üretebilmesi bilgi kirliliği amaçları için ideal bir araç haline geldi. Kod üretebilmek için teknik bilgisi sınırlı bir suçlu için, bu, kötü amaçlı kod üretmek için değerli bir kaynak olabilir. Yapay Zekâ regülasyonu ile ilgili tartışmalar ChatGPT yaratıcısı OpenAI firmasında da yönetim kurulu ile kurucu CEO’nun anlaşmazlığa itti ve CEO Sam Altman, beklenmedik bir şekilde Yönetim Kurulu tarafından görevden alındı. Silikon Vadisi'nde ‘darbe’ olarak adlandırılan bu olay, bütün ekosistemi sarstı. Bu kararın, Yönetim Kurulu ile Sam Altman arasındaki regülasyon ve girişimcilik vizyonu noktasındaki farklılıklardan kaynaklanan bir çatışmanın bir sonucu olduğu belirtiliyor.  Yapay zeka'nın regülasyonu konusundaki farklı yaklaşımlar, şirketin daha fazla regülasyon talep eden Yönetim Kurulu ile CEO'nun ticarileştirmeye ve daha fazla inovasyona odaklanma çabaları arasında bir gerilime yol açtığı ifade ediliyor. OpenAI'ın girişimcilik deneyimi olmayan yönetim kurulu tarafından hızla aksiyon alması, hızla giden araca el freni çektirmesine dönüşebilir. Diğer taraftan, Microsoft gibi en kurumsal şirketlerden biri, hızlı ve pragmatik bir yaklaşım benimseyerek, OpenAI'ın kurucu ekibini bünyesine katmayı düşündüğünü açıkladı. Vadi boşluk kaldırmıyor.”

Yapay zeka eylem planına ihtiyacımız var

“Yapay Zekâ özelinde Türkiye için güçlü bir ilk adım ise, kapsamlı bir yapay zeka eylem planı oluşturmak olmalı. Mevcut plan, yapay zeka tanımlarıyla dolu 80-90 sayfalık bir belge. Yapay zeka'yı açıkça ele alan yasaları kabul etmek (bu konuda yasaya sahip olmayan az sayıda ülkeden biriyiz) ve bu kilit alana odaklanan yeni bir dijital ajans kurmak gerekir. Dijital ajansın da bütün bakanlık, özel ve kamu kurumlarını yatay kesen ilişki seti ile veri toplama, saklama ve güvenliğini sürdürmeli, eğitim, ARGE ve girişimcilik sistemini, aynı zamanda da hukuk sistemi ile regülasyonu düzenlemesi gerekir.

İnovasyon ve sorumluluk arasında denge

“İnovasyon ve sorumluluk arasındaki doğru dengeyi kurmak hayati önem taşıyor. Yapay zeka ilerlemelerini denetlemek için yeni bir düzenleme modeli ve dijital ajansın gerekli olduğu vurgulanıyor. Özellikle AB ve ABD'deki uluslararası çabaları izlerken, Türkiye’nin de, yapay zeka inovasyonunu teşvik eden, şeffaflığı destekleyen ve gelişmekte olan bir ülke olarak kamu çıkarlarını koruyan inovatif düzenleme çerçeveleri geliştirmeye çalışması gerekiyor. Ulusal ve endüstri arasında iş birliği yaparak düzenlemeleri uyumlaştırmak ve sorumlu yapay zeka dağıtımını kolaylaştırmak için bir Yapay Zekâ Paktı (AI Pact) arayışında olunmalıdır.”

Yapay zeka’da ABD ve Çin liderliği hakim

“Yakın zamanda yayınlanan Yapay Zekâ Raporuna göre Amerika ve Çin liderliğinde ilerlediğini söyleyebiliriz.  İçinde ülkemizin olmadığı yaklaşık 18’e yakın ülkenin etkinliğinden bahsedebiliriz. Yapay zeka teknolojilerine yatırım sırasında ise Amerika’yı Çin, İngiltere, İsrail, Hindistan ve Güney Kore takip ediyor. Yapay zeka inovasyonunda ilk 10 üniversiteye baktığımızda ise MIT dışında gerisi Çin üniversiteleri. İçinde Türkiye’nin olmadığı 16 ülke en azından ilk, orta veya lisede yapay zekayı müfredata almış durumda.

Yapay zeka regülasyonu için ne yapmalıyız?

“Etkili YZ denetimi, sadece teknik yönlerini değil, aynı zamanda daha geniş sosyal, ekonomik ve güvenlikle ilgili etkilerini de içeren özgül uzmanlık gerektiriyor. Hükümetlerin, Yapay zeka teknolojilerini ve etkilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirebilecek yerel uzmanlar yetiştirmesi, bu alandaki eğitime yatırım yapması gerekir. İnovasyonu teşvik etme ve hesap verebilirliği sağlama arasında hassas bir denge kurmak son derece önemli. Yapay zeka gelişiminin hızlı ilerlemesini denetleme konusundaki mevcut uzmanlık eksikliği, bu önemli boşluğu kapatmak için yatırım ve iş birliği yapma konusunda acil ihtiyacı vurguluyor.”