Yabancı tam geri dönüyordu ki...

Alaattin AKTAŞ
Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ

✔ Yabancı yatırımcı geçen hafta yaklaşık 430 milyon dolarlık DİBS aldı ama bu alımı yaptığı için herhalde bin pişman oldu. Hafta sonu operasyonuyla hem faiz arttı, hem kur ve alım yapan yabancılar büyük zarara girdi.

✔ Döviz hesapları Merkez Bankası Başkanı operasyonundan önceki hafta 2.2 milyar dolar arttı. "TL'ye geçin" çağrısı karşılık bulacak mı, bunu da zaman gösterecek.

Yabancı yatırımcılar 15 Ocak’tan 12 Mart’a kadar geçen sürede tüm haftalar boyunca hisse senedinden çıktı. Sekiz haftada gerçekleşen satış 1.2 milyar doları buldu.

Devlet iç borçlanma senedinde de 15 Ocak’tan sonra yedi hafta boyunca aralıksız devam eden alış, yerini 5-12 Mart haftasında satışa bıraktı.

Tatsız bir dönem yaşanıyor, yabancılar Türkiye’ye döviz getirmedikleri gibi çıkışa giderek daha fazla ağırlık veriyordu.

Bu olumsuz gidişat geçen hafta birden değişti. Yabancılar 12-19 Mart haftasında iki ay aradan sonra hisse senedinde yeniden net alıcı durumuna geçti. Yabancılar geçen hafta 60.4 milyon dolarlık hisse senedi alımı gerçekleştirdi.

Devlet iç borçlanma senedinde ise haftalık bazda rekor sayılabilecek bir alım vardı. Bir haftada alınan DİBS tutarı 427.2 milyon doları bulmuştu.

Böylece hisse senedi ve DİBS alımı yoluyla bir haftada 487.6 milyon dolar döviz girdi.

Bizde sürpriz bitmez!

Ama yabancı yatırımcının bilmediği bir durum vardı. Bizim sürprizlerimiz bitmezdi. Şaşırtıverirdik bir anda. Nitekim öyle de yaptık.

Hafta sonunda Merkez Bankası Başkanı’nı değiştirmek suretiyle geçen hafta hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi alan yabancıları adeta bin pişman ettik, bayağı bir zarara uğrattık.

Geçen hafta doların haftalık ortalaması 7.40 dolayında oluşmuştu. Bu kurdan giren yabancılar bir anda bu hafta için 7.90 dolayında bir ortalamayla karşılaştılar. Yani kurdan dolayı bir zarar vardı.

Ayrıca yine geçen hafta yüzde 15 dolayında bir faizle 100 lira nominal bedelli bir kağıt iskontolu olarak 87 liraya alınmışken, bu kağıtların fiyatı Merkez Bankası operasyonuyla birlikte bir anda yüzde 19’a çıktı, fiyat da 84 liraya geriledi.

Bir yandan faiz artışı ve kağıtların fiyatındaki düşüş, bir yandan kur artışı, yabancıyı zarara soktu.

Benzer durum hisse senedi piyasasında da yaşandı, hisse fiyatları hızla geriledi.

Şimdi birileri şunu söyleyebilir:

“Beter olsunlar, bizim sırtımızdan para kazanıyorlar zaten, zarar etsinler işte, daha iyi ya...”

Çok basit bir kural:

“Size borç veren biri, bu işlemden zarar ederse bir daha borç vermeye yanaşmaz. Sizin de ara ara borçlanmaya ihtiyacınız varsa bir süre sonra para borç alacak kimseyi bulamazsanız.”

Milat 19 Mart

Yabancı giriş çıkışının Merkez Bankası operasyonundan nasıl etkilendiğini aslında bir hafta sonra görebileceğiz.

Merkez Bankası 19-26 Mart verilerini açıkladığında bu operasyonun ilk maliyetinin boyutu da ortaya çıkacak.

Tabii ki oluşacak tablo bir haftayla sınırlı kalmayacak. Merkez Bankası’nda yapılan operasyon, başkanı iki haftada değiştirilen TÜİK’e de benzemeyecek. TÜİK de önemli elbette ama oradaki operasyon Merkez Bankası’yla kıyaslanamaz bile.

Merkez Bankası Başkanlığı’ndaki değişimin sancıları kolay kolay dinmeyecek. Hele hele gerçeklerden uzak bir yaklaşımla yeni bir faiz indirimi furyası başlatırsak, işimiz gerçekten çok zor. Bekleyelim, göreceğiz...

BAKALIM “DÖVİZİNİZİ SATIN” ÇAĞRISI KARŞILIK BULACAK MI?

Her ne kadar bazı meslektaşlarımız(!) bunun ilk kez dile getirilen çok dikkat çekici bir çağrı olduğunu düşünüyorlarsa da vatandaştan yastık altındaki döviz ve altınlarını ekonomiye kazandırmaları ilk kez isteniyor değil.

Yastık altında ne kadar döviz, ne kadar altın var, bunu bilme şansına sahip değiliz. Ama bankalarda altın hesapları da dahil ne miktarda döviz hesabı olduğu biliniyor.

Aslında istenen ve umulan, hem yastık altındaki döviz ve altının TL’ye döndürülmesi, hem de bankalardaki dövizden TL’ye geçilmesi.

Bir kere yastık altını unutmak gerekir. Dövizini bankaya bile yatırmamış olanların bunları satıp TL’ye geçmesini beklemek pek gerçekçi değil. Aynı durum altın için de geçerli.

Peki bankadaki döviz hesapları? Onlarda bir çözülme var mı?

Geçen haftanın verileri Merkez Bankası’nca açıklandı ve gördük ki değil çözülme, aksine artış söz konusu. Geçen haftaki artış yaklaşık 2.2 milyar dolar ve hesaplar 261.6 milyar dolara ulaşmış durumda.

Toplam hesabın 232.5 milyar doları yurtiçi yerleşiklere ait, onların hesabındaki haftalık artış da 2.2 milyar dolar, yani toplam artış yurtiçi yerleşikler kaynaklı.

Gerçek artış daha düşük

Merkez Bankası döviz hesaplarındaki değişimi parite ve altın fiyatlarındaki değişimden arındırarak da veriyor ve böylece gerçek eğilimi görebiliyoruz. Buna göre geçen haftaki 2.2 milyar dolarlık artışın 1.6 milyar doları gerçek artıştan kaynaklanmış, 528 milyon doları ise parite ve altın fiyatlarındaki artıştan.

Vatandaş ve özellikle şirketler geçen hafta kuru düşük bularak belli ki alım yapmış. Hafta sonu operasyonuyla birlikte kur yükselince bu sefer satış yapılmış mıdır, kesin durumu bir hafta sonra öğreneceğiz.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Gerçek enflasyon kaç? 12 Eylül 2024