Yabancı satışı her geçen gün yeni bir rekor kırıyor

Yabancıların ilk dört aydaki çıkışı 8.4 milyar doları buldu. Bu, dört aylık dönemlerin açık ara rekoru; yıllık bazda da 2015 hariç rekor.

Yabancı satışa devam etmesine rağmen hisse senedi ve DİBS'te stok az da olsa arttı. Bu, hisse senedinde fiyatların artmasından, DİBS'te ise faizin gerilemesinden kaynaklanıyor.

Yurtdışında yerleşikler ya da kısaca yabancılar hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi satışını sürdürüyor. Yabancılar geçen hafta 245.5 milyon dolarlık hisse senedi ve 41.8 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi daha sattı.

Böylece yabancı yatırımcıların nisan ayındaki satışları 2 milyar dolara dayandı.

Nisandaki satış, şubat ve marta göre daha az. Yabancılar ocaktaki 879 milyon dolardan sonra satışa hız vermiş ve şubatta 2.5 milyar, martta 3.1 milyar dolarlık satış yapmıştı. Dolayısıyla nisandaki satış kötünün iyisi gibi bir düzeye işaret ediyor.

Yabancı satışları tırmanıp giderken döviz kurunda da benzer bir hareket gözleniyor. Bu ilişki ters yönlü ve çok belirgin.

Doların ocak ayındaki ortalaması 5.92 idi. Sanki çok eski bir düzeyden söz ediyor gibi oluyoruz; daha ocak ayı ve doların aylık ortalaması 5.92.

Kur şubatta biraz artıyor ve 6.04 oluyor; ama yabancı çıkışı tırmanışa geçiyor.

Martta kurdaki artış da çok hızlı, çıkış da.

O dönemlerin verilerini değerlendirirken bir noktaya vurgu yapıyorduk. Söylediğimiz özet olarak şuydu:

“Yabancı eğer kur yüksekken çıkıyorsa, ki bu aslında zararınadır, ya kurun daha da yükseleceğini düşünüyor ya hisse senedi fiyatlarının daha da düşeceğini bekliyor; iç borçlanma senedi cephesinde ise faizin artacağını, yani elindeki senedin fiyatının gerileyeceğini tahmin ediyor.”

Böylesi hiç görülmedi

Yabancıların ilk dört ayda gerçekleştirdikleri satış 8.4 milyar dolar gibi rekor bir düzeye erişti.

Merkez Bankası verilerine göre, yabancı yatırımcılar yılın ilk dört ayında yaklaşık 3 milyar dolarlık hisse senedi sattı. Devlet iç borçlanma senedindeki satış ise 5.5 milyar dolara yaklaştı.

Yabancıların hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi alış satışına ilişkin verilerde ancak 2005 yılına kadar geri gidilebiliyor. Buna göre bu yıl dört ayda 8.4 milyar dolar olan satışa yaklaşılan yıl yok.

Daha önce ocak-nisan dönemi itibarıyla en yüklü satış 2.6 milyar dolarla 2009 yılında gerçekleşmişti.

Zaten bu yılın ilk dört ayındaki satış, 2005’ten bu yana olan dönemin, bir yıl hariç, yıllık satışlarının üstüne çıktı. Yabancı yatırımcılar 2015 yılının tümünde 8.8 milyar dolarlık satış yapmışlardı. Bu yıl bu tempoda gidilirse birkaç hafta sonra 2015’in tümündeki satışın aşılacağı da ortada.

Stok artışı yanıltmasın, net çıkış var

Yabancıların satış mı, yoksa alış mı yaptıkları ya da bu işlemlerin tutarı ellerinde bulunan hisse senedi ve DİBS varlıklarının stok değeri üstünden hesaplanamaz, bu yanlışa düşmemek gerekir.

Yabancılar net satış yapıyor olmalarına rağmen hisse senedinde stok iki haftadır artıyor. İç borçlanma senedinde de stok geçen hafta artış gösterdi.

Stoktaki büyüme, hisse senedi fiyatlarının artış, DİBS faizinin ise düşüş göstermesinden kaynaklanıyor.

Bu konuda hisse senediyle ilgili olarak daha önce şu örneği vermiştik:

Varsayalım bir yabancı yatırımcının elinde piyasa değeri 10 lira olan 100 adet hisse senedi var. O tarihteki dolar kuru da 5 lira. Şu durumda bu portföyün değeri (100x10=1000 TL/5=200) 200 dolar.

Hem fiyatın düştüğünü, hem kurun arttığını varsayalım. Örneğin fiyat 9 liraya düşmüş, kur da 6 liraya çıkmışsa bu durumda portföyün değeri (100x9=900 TL/6=150) 150 dolara iniyor.

Son iki haftadaki portföy büyümesini açıklamak için örneği devam ettirelim:

Son durumda hem fiyat, hem kur artıyor. Artık fiyat 11 liraya çıkmış, kur da 6.50’ye yükselmiş olsun. Şu durumda portföyün değeri (100x11=1100 TL/6.50=169) 169 dolar edecektir.