Yabancı, benim bilmediğim neyi biliyor olabilir?
Yabancı neden gelir? Neden gider? Ülke büyür, ekonomik veriler olumluya işaret ediyordur, şirketler satışlarını ve karlılıklarını artırıyordur. Ülkede uluslararası finansal kurallar işliyordur. Yabancı gelir; yatırım yapar.
Yabancının yatırımı bir günden ertesi güne değil, uzun vadelidir. Borsada; ortak oldukları şirketin kârını artırma kabiliyetini, doğrudan yatırımda; şirketin büyüme potansiyelini alırlar.
Borsadaki yabancı payı 2003-2009 döneminde %62-%72 arası dalgalandı. 2007’de zirve yaptı ve o tarihten bu yana düşüyor. 2018 kur şokundan bu yana, bir süre %61-66 bandında seyretti ve salgınla birlikte şelale düşüşü yaşandı.
Yabancı hisse senetlerinde 4 yıldır satış yapıyor. 2018 Kur atağında başladı satış dalgası. 1,9 milyar $’lık satış yaptılar 2018’de. 2019’da satış dalgası azalarak devam etti 583 milyon $’lık satış oldu. 2020 salgın döneminde 4,6 milyar $ ile son 20 yılın en yüksek satışını gerçekleştirdiler.
Bu yılın ilk 2 ayında ise 698 milyon $’lık satış gerçekleşti. Böylece yabancı payı, tarihin en düşük seviyesine; %44,23’e indi. Ekonomi yönetimi diyor ki “sıcak para değil doğrudan yatırım istiyoruz.” Ne kadar yerinde ve gerekli istektir bu… Acaba banka hisselerini tarihi dip seviyelerinden satan yabancılar doğrudan yatırıma gelir mi?
Ben de tüm kalbimle yalancı sermaye (sıcak para) değil, yabancı sermaye (doğrudan yatırım) istiyorum da gereğini yapıyor muyum? Misal hukuk reformu dedim içinden anayasa talebi çıktı, yapısal reform dedim içinden salgın pansumanı çıktı. Şu yabancı benim bilmediğim neyi biliyor sahi?
YABANCI İKİ TÜRLÜ GELİR İKİ TÜRLÜ GİDER
Yabancı yatırımcı bir ülkeye 2 türlü gelir. 1- kısa vadeli sermaye hareketleri ile yüksek faize ve borsaya gelir. 2- yasaların sunacağı güvene, kurumların, yargının ve hukuk bağımsızlığının güvencesine gelir, doğrudan yatırım yapar.
Yabancı yatırımcı 2 türlü gider; 1- sermaye hareketlerinde işlemleri kısıtlanıyordur. Yüksek ya da reel faiz yoktur. 2- ülkede hukukun üstünlüğüne yönelik kaygıları artmıştır.