Yabancı arkasına bakmadan çıkıyor
- Yabancı yatırımcı iki ayda hisse senedi ve DİBS satışında tüm yılların rekorunu kırdı. Dikkat edelim, yabancı en zarar göreceği zamanı tercih edip kur yüksekken çıkıyor. Bu tercih, kurun daha da artacağı kaygısı yaşandığının işareti olabilir.
- Bir yandan yabancı döviz getirmek şöyle dursun döviz götürecek, bir yandan virüs yüzünden tüm dünya ekonomileri sıkıntıya girecek, turizm hareketi çok çok azalacak... Ama bize döviz lazım. Nereden bulacağız ya da bulabilecek miyiz bu dövizi?
Yurtdışında yerleşiklerin ya da yaygın kullanılan ifadeyle yabancıların Türk menkul kıymetlerinden çıkışında tüm yılların rekoru kırıldı. Yabancılar iki ayda hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedinde 3.4 milyar dolarlık net satış yaptı.
Merkez Bankası yabancıların portföy yatırımlarına ilişkin istatistikleri 2005 yılından bu yana olan dönem için açıklıyor. İşte 2005'ten 2020'ye kadar geçen on altı yılın ilk iki aylık döneminde en yüksek çıkış bu yıl gerçekleşmiş durumda.
Daha önce hiç 3 milyar dolar sınırı aşılmamıştı. Bu yıldan önceki en yüklü miktarda çıkış 2.8 milyar dolarla 2008 yılında görülmüştü.
Bu yılın ilk iki ayında 1 milyar doları hisse senedinde, 2.3 milyar doları da devlet iç borçlanma senedinde gerçekleşen ve toplamda 3.4 milyar dolara yaklaşan çıkış, daha önceki yılların yıllık çıkışıyla da adeta yarışıyor. 2005-2019 döneminde yıllık bazda en yüksek çıkışlar 8.8 milyar dolarla 2015 ve 4.2 milyar dolarla 2008 yıllarında görülmüştü.
Bu yılın iki ayındaki çıkış, üçüncü sıraya yerleşti bile. Elbette şubattan sonraki aylarda gidişat değişebilir, yeniden giriş görülebilir. Ancak şu koşullarda bunun pek de kolay olmadığını söylemek gerekiyor.
Yabancı kur yüksekken çıkıyorsa, kötü...
Bu köşede 28 Şubat’ta yer alan ve yabancıların giriş-çıkışı ile bunun döviz kuruna etkisini irdelediğimiz yazımızda bir gerçeğe vurgu yapmış ve yabancıların kur yüksekken çıkmaya devam etmesinin dikkat edilmesi gereken bir durum olduğunu belirtmiştik. Yazımızdaki o bölümü hatırlamakta yarar var:
“Yabancı yatırımcı Türkiye’de yatırım yapacağı zaman hem faizin yüksek olmasını, (yani borçlanma kağıtlarının fiyatının düşük olmasını) hem de kurun yüksek bir düzeyde bulunmasını tercih eder.
Türkiye’den çıkılacağı zaman da tam tersi olsun istenir. Faiz düşük olmalıdır ki kağıt fiyatı yüksek oluşsun ve kur düşük olmalıdır ki aynı miktar TL ile daha çok döviz alınabilsin.
Yani döviz kurunun son dönemde yükselmiş olması Türkiye’deki varlıklarını satarak çıkmak isteyen yabancı için hiç tercih edilecek bir durum değil.
Dikkat edelim, alarm sinyali çalıyor olabilir. Kur yükseliyor ama yabancı buna rağmen çıkıyor. Kurun yükselmesinde kendi etkileri de var tabii ki ama yüksek kurdan çıkmayı tercih etmelerinin anlamı ne olabilir dersiniz...
Akla şu geliyor. Demek ki yabancı yatırımcı kurun daha da yükseleceğini varsaydığı için şimdiki düzeyi bir anlamda düşük buluyor ve çıkmayı tercih ediyor. Kesin böyledir denilemez tabii ki ama bu hiç de yabana atılacak bir olasılık değil.”
Tehlike çok büyük, farkında olabilene...
Korona virüsü ile başlayan ve Çin’de üretimin neredeyse durma noktasına gelmesine yol açan, daha sonra tüm dünyayı saran şok dalgası yüzünden Türkiye ekonomisi de büyük bir sıkıntı yaşamaya aday.
Bazı hayalperestler üretimde Çin’den doğan boşluğu Türkiye’nin dolduracağını sanmaya devam edebilir. Bırakın etsinler!
Türkiye’de sanayi üretiminin büyük ölçüde ithalata bağımlı olduğu gerçeği ortada. Ara mal ithalatında Çin’e bağımlı olduğumuz bir gerçek. Dolayısıyla bizim üretimimiz de sekteye uğrayacak, bundan kaçış yok.
Diğer yanda bu yıl tüm dünyada turizm hareketi adeta duracak. “Türkiye’de korona yokmuş, bizi tercih ederlermiş...” Böyle avunanlar da var. Turizmde bu yıl 2019’u arayacağız. Yani o kaynak da biraz kuruyacak.
Yabancı çıkıyor, üretim düşecek, turizm geliri azalacak... Nereden döviz bulacağız ya da döviz bulamazsak kuru nasıl tutacağız...
Bir önemli gelişme de petrol fiyatlarındaki düşüş. Bu rekor düşüş ne kadar kalıcı olur, bundan ne ölçüde yarar sağlayabiliriz, bunu zaman gösterecek.