Ya bir de yüksek faize karşı olmasaydık!

✔ Türkiye son on altı yıl boyunca her saniye iç ve dış borç faizi için 1.862 lira ödedi. Yani her saniye, bir asgari ücretlinin bir ayda kazandığının üçte ikisini faize veriyoruz.

✔ Hazine, her ay 1.7 milyon asgari ücretlinin geliri kadar faiz ödemesi yapıyor.

✔ Vergi yerine borç alarak, "Bu son" diye diye sürekli af çıkararak bir yere varamayacağımızı bakalım ne zaman anlayacağız...

Öncelikle bir ricam var; bu yazıyı okumaya başladığınız an lütfen saatin kaç olduğuna bakın. Hatta mümkünse saniyeyi de kaydedin. Nedenini elbette açıklayacağım...

Bazen sayılar toplam olarak çok anlam ifade etmiyor. “Yılda şu kadar milyar lira ya da dolar borç faizi ödüyoruz” denilmesini çok kanıksadığımız, “Aman ne güzel, bir önceki yıla göre (örneğin) yüzde 20 düştü” ya da “Artış çok az” diye teselli bulduğumuz dönemler oluyor.

Ama elimize bir büyüteç alıp o sayılara çok yakından baktığımızda, zaman dilimini olabildiğince küçülttüğümüzde karşımıza öyle bir tablo çıkıyor ki, inanmakta zorluk çekiyoruz.

Sayılar küçüldükçe sorun büyüyor!

Merkezi yönetimin son on altı yılda gerçekleştirdiği iç ve dış borç faiz ödemelerini çıkardık. “Niye on altı yıl” diye düşünenler olabilir; Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın sitesinde 2005-2020 dönemi verileri yer alıyor. Daha önceki yıllara gitmek de tabii ki mümkün ama genel eğilimin pek değişmediği biliniyor.

Önce toplam tutarları verelim.

Bu on altı yıllık dönemde merkezi yönetim iç borç için 743 milyar lira, dış borç için 68 milyar dolar faiz ödemesi yapmış.

Girişte de belirttiğimiz gibi on altı yıl toplamında bu tutarlar çok anlam ifade etmiyor; büyüklüğün boyutu pek algılanamıyor. Bu yüzden faiz ödemelerini aşama aşama küçülttük.

Sayılar küçüldükçe sorun büyüdü de büyüdü...

“On altı yıllık bir süre, bu kadar ödemeden ne olur ki” diye düşünenler çıkar mı bilmiyoruz ama gelin bu 743 milyarlık ödemeye biraz yakından bakalım.

On altı yılda 743 milyar ödediğimize göre yıllık ortalama ödeme 46 milyar lira.

Bu da demektir ki aylık ödeme 3.9 milyar lira.

Aydan güne geçelim, her gün 129 milyon lira ödenmiş.

Devam edelim; saatlik ödeme 5.4 milyon, dakikalık ödeme yaklaşık 90 bin lira.

Ve son basamak... Türkiye Hazinesi, son on altı yılda her saniye; gece gündüz, yaz kış, her saniye, aldığı iç borç için 1.493 lira faiz ödemiş.

Ödeme tutarı bununla kalsa yine iyi!

Bir de dış borç için yapılan faiz ödemesi var. Bu on altı yılda toplamda 67.8 milyar dolar, yani ilgili yılların kuruyla çevrildiğinde 183.6 milyar lira dış borç faizi ödemesi yapılmış. Bu 183.6 milyar lirayı zaman dilimleriyle küçülterek saniyeye indirgediğimizde her bir saniye yapılan ödeme 369 lira.

Yani bu on altı yılda her bir saniye iç borç için 1.493, dış borç için 369 lira olmak üzere 1.862 lira faiz ödemişiz.

HER SANİYE BİR ASGARİ ÜCRETİN ÜÇTE İKİSİ

2021 yılı için net asgari ücret 2.825 lira 90 kuruş olarak belirlendi. Türkiye geride kalan on altı yılda her bir saniye için iç ve dış borç faizine ne kadar ödedi, 1.862 lira.

Yani devlet, her saniye bir asgari ücretli işçinin bir ayda kazandığının tam üçte ikisi kadar faiz ödüyor.

Bu tutarlara bir de şu yönden bakalım:

İç ve dış borç faizi için her ay yapılan ödeme, o da geride kalan on altı yıl için, ortalama 4.8 milyar lira olmuş. Bu tutar 1 milyon 708 bin asgari ücretlinin bir aylık ücretine eşit.

Sözünü ettiğimiz bu ödemelerin yalnızca faiz ödemesi olduğunu vurgulayalım. Anapara ayrı ve o zaten aldığımız borcun geri ödenmesi. Ama bu anaparanın maliyeti, yükü, işte böylesine fazla.

YAZIYI NE KADAR ZAMANDA OKUDUNUZ?

Girişte, yazıyı okumaya başlarken saate bakmanızı rica etmiştim. Tabloyu da inceleyip saate tekrar bakın. Bu yazıyı bitirmeniz herhalde on dakika kadar sürmüştür. Yani 600 saniye...

İşte devlet bu 600 saniyede tam 1.117.200 lira daha faiz ödedi. Hayır hayır yanlışlık yok; tam 1.117.200 lira.

Biz saniyede neredeyse 2 bin lira faiz ödemekten kurtulamadığımız sürece “ne uzar, ne kısalır” durumunda bile olamaz, hep kısalırız.

Yıllardır süregelen “vergi alma borç al” politikasıyla, hepsi son olan(!) vergi aflarıyla bu 2 bin lirayı aşağı çekebilmek hiçbir şekilde mümkün olmaz.