WCO SAFE Çalışma Grubu’na katılıyoruz

Mehmet Altay YEGİN

Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO)

Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

Dünya Gümrük Örgütü (WCO) Genel Merkezi Brüksel’de 30’uncusu düzenlenecek olan “SAFE Çalışma Grubu” toplantısı 6 ila 8 Kasım tarihlerinde gerçekleştirilecektir. Toplantıya Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO) Derneği adına şahsım, Andaç Özsoy ve Ahmet Sultan Şahin katılacaktır.

Derneğimize hitaben, WCO Genel Sekteri Sn. Ian Sounders tarafından imzalı davet yazısında “SAFE Çalışma Grubu” toplantı başlıkları açıkça belirtilmiştir. Yazıda, artan küresel güvenlik endişeleri ve ortaya çıkan tehditler, tedarik zincirlerinin artan dijitalleşme ve ticaretin kolaylaştırılmasına yeniden odaklanılması, küresel ticaretin güvenliği ve kolaylaştırılmasını artırmak ve aynı zamanda SAFE Standartlar Çerçevesi ve Yetkili Ekonomik Operatör (AEO) programının uyumlu bir şekilde uygulanmasına yönelik yenilikçi yöntem konu başlıkları altında yapılacak müzakerelerde derneğimizin de katılımından memnuniyet duyulacağı belirtilmiştir.

Hükümetlerarası bir kuruluş olan Dünya Gümrük Örgütü (WCO) ulusal gümrük idarelerinin etkili ve verimli çalışmalarını sağlamak ve geliştirmek amacıyla kurulmuş bağımsız bir kuruluştur. GATT Anlaşmasında dile getirilen gümrük konularını incelemek ve geliştirmek üzere 1947 yılında 13 Avrupa ülkesinin oluşturduğu Çalışma Grubu’nun çalışmaları 15 Aralık 1950 tarihinde Brüksel’de imzalanan ve 4 Kasım 1952 tarihinde yürürlüğe giren “Gümrük İşbirliği Konseyi” ni kuran sözleşme ile neticelenmiştir.

Kurucu Sözleşmesini ilk onaylayan ülke olduğumuz Gümrük İşbirliği Konseyi ilk toplantısını aralarında ülkemizin de bulunduğu 17 kurucu üyenin katılımıyla 26 Ocak 1953 tarihinde Brüksel’de yapılmıştır. 1994 yılında örgütün adının Dünya Gümrük Örgütü olarak değiştirilmesi kabul edilmiştir. Bugün, uluslararası ticaretin %98’ini gerçekleştiren 182 devlet Dünya Gümrük Örgütü üyesidir.

WCO’nun temel amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:

- Uluslararası eşya ticareti ve sınırlararası insan geçişiyle ilgili gümrük rejimlerinin ve işlemlerinin basitleştirilerek uyumlaştırılması,

- Gümrük işlemlerini basitleştirirken, mevzuatın etkin uygulanmasını ve gümrük suçlarıyla etkin mücadele edilebilmesini temin edecek iş birliği ortamını yaratacak tedbirlerin alınması,

- Değişen şartlara ve mevzuata uyum sağlanması amacıyla üye ülkelere teknik yardım sağlanması,

- Gerek üye ülkeler arasında gerek diğer uluslararası kuruluşlarla olan iş birliğinin geliştirilmesine yönelik girişimlerde bulunulması,

- Gümrük idarelerindeki insan kaynakları yönetimi, şeffaflık, dürüstlük konuları ile çalışma yöntemleri ve yönetim hususlarında iyileşmeler sağlayacak girişimlerin desteklenmesi.

AEO konsepti, WCO “SAFE Standartlar Çerçevesi” içindeki ana yapı taşlarından ilkidir. Anılan standartlar 2005 yılında kabul edilmiş olup gümrükler arası iş birliği ile gümrük ve iş ortaklığa dayalı uyum yaklaşımı için bir dizi kural belirlemiştir.

SAFE Standartları dört ana temel öğeye dayanmaktadır:

- Elektronik kargo bilgilerinin uyumlaştırılması,

- Dahil olan her ülkenin, güvenlik tehditlerini ele almak için tutarlı bir risk yönetimi yaklaşımını taahhüt etmesi,

- Taraf ülkelerin gümrük idarelerinin talebi üzerine, gönderen ülkenin gümrük idaresi ile yüksek riskli konteyner ve kargoların dış denetiminin sağlanması,

- Minimum tedarik zinciri güvenlik standartlarını ve en iyi uygulamaları sağlayan işletmelere gümrük idaresinin sunacağı faydaların tanımlanması. Üç gün sürecek olan “SAFE Çalışma Grubu” toplantısında şu konuların müzakere edilmesi planlanmıştır:

- KOBİ’lerin AEO programına entegrasyonu,

- AEO konseptini sınır ötesi e-ticareti kapsayacak şekilde genişletilmesi,

- YYS konseptinin serbest bölgelerde genişletilmesi, Serbest Bölge paydaşlarına AEO programlarında basitleştirilme uygulamaları getirilmesi,

- 8- 10 Mayıs 2024 tarihinde altıncısı düzenlenen Küresel AEO Konferansı raporunun ve taslak Shenzhen Eylem Planının görüşülmesi.

AEO programları, ekonomik kalkınmanın temel taşlarından birisi olarak kabul edilmektedir. Bilhassa küresel yatırımcıların AEO programı kabul edilen ülkeleri tercih etmeleri, güvenlik ve büyüme, gümrük prosedürlerinin basitleştirilmesi tedarik zinciri verimliliğini ve güvenliğini artırırken, sınırlar arası iş birliğinin artırılması yoluyla AEO uygulamalarının daha da yaygınlaşacağı aşikardır.

Toplantı sonunda eylem planı taslağının hazırlanmış olacağını umut ediyoruz. Davetli olarak katılım sağlayacağımız ve üyelerimiz ile paylaşacağımız 30’uncu “SAFE Çalışma Grubu” toplantı notları aynı zamanda yeni dönem için bizlere ışık tutacaktır. Katılım sağlayacağımız ve derneğimize katkı sağlayacağından emin olduğumuz böyle uluslararası güçlü bir çalışma grubunun gelecek hedef ve vizyonumuz açısından gücümüze güç katacağı aşikardır. Bundan sonraki hedefimiz derneğimize “Uluslararası Dernek Statüsü” kazandırmak ve yurt dışından derneğe üye kabulünü sağlayacak tüzük değişikliğinin gerçekleştirilmesi olacaktır.