Verimlilik ve kâr artar ama tek işçi atarsan biz de çıkar gideriz

HAKAN Cengiz, İstanbul Erkek Lisesi’nin ardından girdiği ODTÜ Makine Mühendisliği’ni 1998 yılında bitirdi. Aynı yıl Mercedes-Benz Türk’ün İstanbul Hoşdere’deki otobüs fabrikasında çalışmaya başladı.

Mercedes-Benz’deki 6 yıllık çalışma dönemini şöyle irdeledi:

-        Mercedes-Benz’deki çalışma dönemim benim için çok öğretici geçti. “Yalın Üretim” ve “Kaizen” uygulamalarını çok iyi kavradım.

O günlerde “Kaizen”in kelime anlamını ezberledi:

-        “Kai” değişim, “zen” daha iyi anlamına gelir.

Mercedes-Benz’deki öğrenme döneminde “Kaizen”i şöyle yorumladı:

-        Kaizen, kısa vadede bizim ülke ve toplum olarak refahımızı artırabilmemiz için elimizdeki yegane silahtır.

Firmalara etkisini de şöyle tanımladı:

-        Kaizen, firmalarımızın hayatını kurtarabilecek bir araçtır. İşsizlik sorunumuzu çözebileceğimiz, çalışanlarımıza daha fazla kazançlar sunabileceğimiz tek silahımızdır.

Mercedes-Benz’deki döneminde otomotiv yan sanayi firmalarını da yakından inceledi. Onların ana sanayi ile birlikte “Kaizen”i uygulamada öne çıktıklarını gördü.

Ayrıldıktan sonra bir mühendislik firmasında çalışmaya başladı. Mercedes-Benz başta olmak üzere “Kaizen”i uygulayan firmalarla, uygulamanın dışında olan, hiç bilmeyen firmaların farkını anladı.

Mühendislik firmasından ayrıldıktan sonra kendi şirketini kurdu, 2009’da kartvizitine şirketin adını şöyle yazdı:

• Erasys Yalın Üretim ve Kaizen Danışmanlığı…

O günlerde şu yorumları çokça duydu:

-        Yalın üretim, yalan üretim oldu… Yalın üretim sistemi bizim ülkemize ve insanımıza uymuyor.

Bu bakışın neden kaynaklandığını anlamakta gecikmedi:

-        Uygulamacılık yerine sahaya inmeden yapılan danışmanlık, bu söylemlerin ortaya çıkmasına yol açtı.

Bunun üzerine kartvizitindeki tanımı değiştirdi:

• Erasys, Kaizen Uygulama Uzmanlığı…

Danışmanlık ile uygulamacılık arasındaki farkı da ekibine açtı:

• DANIŞMAN: Formülü verir, uygulanmasını sizden bekler. Sahaya hemen hemen hiç inmez.
• UYGULAMACI:Formülü probleme uyarlayarak sorunu çözer. Uygulamanın da içinde olur. Zamanının çoğunu sahada geçirir.

Kendilerini “uygulamacı” olarak tanımlamalarına rağmen ilk dönemlerde sahaya takım elbise ile çıktılar. Yani, üretim bantlarının başına takım elbise ile geçtiler.

Gittikleri fabrikalardaki ustabaşılardan direnç gördüler:

-        25 yıldır burada çalışıyorum. “Danışmanız, uygulamacıyız” diye gelenler yaptığım işi benden iyi mi bilecekler.

Hakan Cengiz ve ekibi, ilk “uygulamacılık” projelerinden dersler çıkardı:

-        Hizmet verdiğimiz şirketlerin patronlarının, yöneticilerinin hayata geçireceğimiz uygulama konusunda ikna olması önemli. Ancak, mavi yakalıları da ikna etmemiz, onların uygulamayı sahiplenmesini sağlamamız gerekiyor.

Hizmet verdikleri fabrikalarda verimlilik, kârlılık konusunda başarılı örnekler ortaya çıktıkça ikna süreçleri yoluna girmeye başladı.

Cengiz, TÜMOSAN Motor ve Traktör Sanayi Genel Müdürü’nün açıklamalarını sonraki hizmet verdikleri şirketlerle paylaştı:

-        2015 yılının tamamında maliyetlerde sağlanan düşüş ve verimlilik artışı bilanço performansımıza yansıdı. 2015’te kârımız yüzde 54 arttı.

Cengiz ve ekibi, şirketlere şöyle garanti verir oldu:

-        Verimlilik ve kârlılık artışı olmazsa sizden hizmet bedeli almayacağız. İsterseniz hizmet bedelini verimlilik, ciro ve kâr artışı üzerinden de ödeyebilirsiniz.

Hakan Cengiz, gittikleri fabrikalarda mavi yakalı çalışanların iş kaybı tedirginliği yaşadığına tanık olunca patronlara ve işçilere ayrı ayrı şu kararını bildirdi:

• Patrona: Verimlilik artışıyla birlikte işçi çıkarmaya kalkarsanız, biz size hizmet vermeyi bırakırız.
• İşçilere:Sizi işten çıkardıkları anda biz de burada olmayız. Bu şirketle çalışmayı bırakırız.

Cengiz, TÜMOSAN örneğinden hareketle varılan sonucu şöyle özetledi:

-        Ciro hemen hemen aynıyken kâr yüzde 54 artıyorsa, işte Kaizen tam da budur…

Kaizen, firmaların hayatını kurtarıyorsa, çalışanlara daha fazla kazanç sunulmasını sağlıyorsa, ülkede refahı yükseltici etki yapıyorsa ne duruyoruz?

Verimlilik Savaşları

ERASYS Yalın Üretim & Kaizen Yönetici Ortağı Hakan Cengiz, 2009 yılından bu yana şirketlerde, fabrikalarda yaptıkları “yalın üretim & kaizen” çalışmalarını bir kitapta topladı:

• Verimlilik Savaşları, Türkiye’de Kaizen Günlükleri.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Dolgan, Hakan Güldağ ve beni Hakan Cengiz’le buluşturdu. Buluşmaya İSO Meclis Üyesi, Intercon Genel Direktörü Ata Ceylan da katıldı.

Hakan Cengiz, kısa sürede 3 baskı yapan kitabında “Kaizen Danışmanı ile Uygulamacı Özellikleri ve Farkları”nı ortaya koydu:

Danışman: Sadece teknikleri anlatır ve daha önce hiçbir uygulama yapmamış olan firma çalışanlarından bunları uygulamasını bekler.

Uygulamacı: Sorunu çözerken firmadaki çalışanlara uygulamalı olarak nasıl çözüleceğini de göstermiş olur.

Danışman: Ofiste anlatacaklarını anlatır, “Siz tespitleri yapın, şu çözümleri uygulayın” der.

Uygulamacı: Kaizen masasını mutlaka sahada çalışma yaptıkları yere kurar ve çalışma boyunca ekiple birlikte hep orada olur.

Bu aşamada şu noktanın altını çizdi:

-        Sahada olmak çok önemlidir. Çünkü saha, savaşın olduğu yerdir.

Danışman: Sürekli takım elbise giyer.

Uygulamacı: Her zaman rahat ve ortama uygun kıyafetler giyer.

Danışman: Konuşurken bol bol yabancı kelime kullanır.

Uygulamacı: Mecbur kalmadıkça Türkçe dışında kelime kullanmaz.

Danışman: Günlerce değer akış analizi yapar.

Uygulamacı: Doğrudan uygulamaya başlar.

Danışman: Hayal satar.

Uygulamacı: Gerçekçidir, sonuç odaklıdır.

6 ay veya 1 yılda sonuç almak gerekiyor

ERASYS Yalın Üretim & Kaizen Yönetici Ortağı Hakan Cengiz, hizmet verdikleri şirketlerde, fabrikalarda hedefi iddialı koyduklarını belirtti:

-        Yalın üretim & Kaizen bizimle devreye girdiğinde 6 ay veya 1 yılda sonuç almamız gerekiyor, alıyoruz da.

Firmalardaki toplam çalışma sürelerini sordum, yanıtladı:

-        1 yıl çalıştıklarımız da oluyor, 3 yıl süren de var.