Veri tabanları…
Toplumun her kesiminin ve iş dünyasının / işletmelerin günlük yaşamlarında kullanılan toplanmış bilgilerin en küçük birimine “Veri” (Data) tanımı yapılmakta...
Database (Veri Tabanı) birbiriyle ilgili verilerin bir arada bulundurularak toplandığı, sınıflanarak depolandığı alanlara denir.
Verileri türüne göre sınıflamak, gruplamak, birbirinden ayırmak verilerin kontrol ve idaresini kolaylaştırır.
Veriler “Table” adıyla oluşturulmuş tablolarda gruplandırılır, bu “Table” denilen birimler, az çok Excell tablolarına benzeyen satırlar ve sütunlar üzerinde gruplanır, kontrol ve yönetimi de komutlar yardımıyla gerçekleşir.
Veri tabanları, yapılandırılmış bilgi veya verilerin depolandığı alanlardır.
Bilgi artışıyla birlikte bilgisayarda bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur.
Veritabanları; büyük miktardaki bilgileri depolamada geleneksel yöntem olan ‘‘dosya-işlem sistemine’’ alternatif olarak geliştirilmiştir.
Veri tabanı (Database) Türleri nelerdir?
- Dağıtık veri tabanı (Distributed Database)
Adından anlaşılacağı üzere bu veri tabanı türünde bilgiler dağıtılmış olarak farklı farklı veri tabanında dağıtılmış olarak saklanır. Her bir veri tabanı bilgisayar ağı yardımıyla birbirine bağlıdır ve tek bir veri tabanı gibi kullanılabilir. Bu şekilde kullanım, database için gelişmiş donanım özellikleri kullanıma ihtiyacı azaltır.
- İlişkisel Veritabanı (Relational Database)
Günümüzde en çok tercih edilen veri tabanı yönetim sistemleri ilişkisel veritabanı sistemini kullanmaktadır. Tablolar halindedir satırlar ve sütunlar vardır, sayısal ve sözel içeriklerden meydana gelmektedir ayrıca bilgi ekleyip çıkarmak kolaydır.
- Merkezi Veritabanı (Centralized Database)
Dağıtık veri tabanının tam tersi mantıkta çalışan veri tabanı türleridir.
Birçok bilgisayardan toplanan veri tek bir veri tabanın (Database) da saklanır.
Veri tabanı kullanan her birim kendilerine tanınan yetkilerle kendi verilerini kontrol edip yönetebilmektedir. Bu uygulama, örneğin bir otorite kontrollü işlem yapan sermaye şirketlerine ait verilerin tek bir database’de saklanması için kullanılabilir.
Böylece tüm veriler bir otorite tarafından kontrol edilmiş ve manipülasyonun önlenmesi sağlanmış olur.
Veritabanları sayesinde bilgilere ulaşılabilir ve onları düzenlenebilir.
Veri tabanları genellikle bireysel olarak satın alınamayacak kadar yüksek meblağlara sahip olmasına karşın; ücretsiz kullanıma açılan akademik veri tabanları da bulunmaktadır.
Akademik veritabanları aracılığıyla bazen bibliyografik bilgi bazen de tam metinlere erişmek mümkündür.
Veri tabanları, veri tabanı yönetim sistemleri aracılığıyla oluşturulur ve yönetilir.
Bu sistemlere; Microsoft Access, MySQL, IBM DB2, Informix, Interbase, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle ve Sysbase örnek olarak verilebilir.
Veri tabanı türleri
- Bulut veritabanı (Cloud Database)
Bulut (Cloud) platformlarda optimize edilerek sanallaştırılmış veri tabanı türleridir.
Sanal ortamda oluşturulmuş veri tabanı hem ölçeklendirme hemde kullanılabilirlik açısından daha avantajlıdır.
- Nesneye yönelik veri tabanı (Object Oriented Database)
Bu database türünde veriler nesneler biçiminde çalışır.
Sesten videoya, yazıdan grafiğe kadar çeşitlilikte veri çeşitleri özel programlar vasıtasıyla organize edilir.
Bir proglama diliyle oluşturulan nesneler veri tabanı nesnesi olarak algılanır.
- Açık Kaynak Veritabanı (Open Source Database)
Yine adından anlaşılacağı üzere açık kaynak kodlu ve erişime açık, veri tabanı üzerinde çeşitli işlemler yapmanıza olanak veren ücretsiz database türleridir.
Bu veriler farklı kaynaklardan elde edilir ve çeşitli kuruluşlarca yayınlanır.
Makine öğrenmesi ve yapay zeka modellerinde kullanılan veriler bu tarz veri tabanları üzerinden alınmaktadır.
- NoSQL veritabanı (NoSQL Database)
Çok büyük veri kümelerinin olduğu veri tabanları ilişkilendirilmiş database mantığıyla çalıştığı zaman çok fazla transaction işlemek gerekir ve bu da sistem kaynaklarına aşırı yük bindirmekteydi bu sebeple NoSQL veri tabanları oluşturuldu.
Bazı transaction özelliklerinden feragat ederek ve veriyi dağıtarak bu sorun çözüldü.
Yani büyük boyutlu ve yapılandırılmamış verileri analiz etmek için NoSQL veri tabanı sistemleri kullanmak gerekir.
- Grafik veritabanı (Graph Database)
Bu tarz veritabanı uygulamasında verilerin depolanması, indekslenmesi ve sorgulanması grafik teorisi üzerinden yapılır.
Bu database çeşidinde Node (varlıklar) ve Edge (ilişkiler) mantığı vardır.
Özellikle sosyal ağ oluşturmada bu veri tabanı modeli kullanılmaktadır.
- İlişkisel veri tabanı
NoSQL veritabanlarındaki performans sorunları ve karmaşık hiyerarşik verileri işleme sorunları ortadan kalkar.
- Kişisel Veri Tabanı (Personal Database)
Kişisel verilerin depolandığı veri tabanlarıdır.
Örneğin bir şirketin aynı departmanındaki personelin kullandığı veritabanı buna örnek olarak verilebilir.
- Belge/JSON Veri Tabanı (Document/JSON Database)
Belge odaklı bir veri tabanı türüdür veriler, satır ve sütunlar yerine JSON, XML ve BSON formatlarında oluşturulan koleksiyonlarda saklanır.
Veri tabanı yöneticiliği
Günümüzde veri tabanı sistemleri, bankacılıktan otomotiv sanayisine, sağlık bilgi sistemlerinden şirket yönetimine, telekomünikasyon sistemlerinden hava taşımacılığına, çok geniş alanlarda kullanılan bilgisayar sistemlerinin altyapısını oluşturmaktadır.
Veri tabanı fiziksel olarak bilgileri tutarken mantıksal bir hiyerarşiye de sahiptir.
Veri tabanı sistemlerinin kurulumu, konfigürasyonu, düzeni, sorgulaması, güvenliği ve denetiminin karmaşık bir hâl alması veri tabanı yöneticiliği kavramının oluşmasına neden olmuştur.
Bir veri tabanı yöneticisi mantıksal data modelleme, fiziksel veri tabanı dizaynı çıkarma, fiziksel olarak veri tabanı oluşturma, Transact-SQL kullanarak sorgu yazma, Microsoft SQL Server kurulumu ve konfigürasyonu, güvenlik yönetimi ve konfigürasyonu, veri tabanı yönetimi ve bakımı, veri tabanı denetleme ve optimize etme işlerini üstlenir.
Değerli okurlar açık kaynaklardan derlediğim “Veri tabanı”nı özetleyen bu önemli bilgileri sizlerin kullanımına sunuyorum.