Veri odaklı yaklaşıma devam
Veri odaklı yaklaşım yine, yeni, yeniden ön planda. Bakmayın siz Fed’in “iletişim için doğru zamanlama olmayabilir, çok fazla belirsizlik var” dediğine. Hem doğru, hem tam olarak doğru değil. Doğru, yüksek belirsizlik dönemindeyiz.
Pandemi sonrası süreçteki hızlı enflasyon yükselişi ve buna karşı gösterilen para politikası tepkilerinin en ciddi etkisi kısa vadeli işlemler üzerinden piyasa yaklaşımı içerisindeki piyasa temsilcilerine oldu. Artan volatilite ve öngörülemezlik trade cephesindeki puslu havayı kayda değer süre hayatımızda tutarken, aynı şeyleri orta-uzun vade açısından konuşmak için henüz erken olabilir. Neden? Zira enflasyon eğilimlerinin temelinde kırılım olup olmadığını yorumlamak kolay değil. Konuya sadece içerideki yüksek enflasyon ve beklentilerin bozulması başlığı üzerinden bakmak oldukça sığ bir yaklaşım olur. Bizim son 4-5 yıllık ortalama enflasyon seyrimiz zaten daha uzun dönemli resmimizden yukarı yönde saptığı için burada yeni bir durum söz konusu değil. Dış alemdeki resim ise daha farklı. O nedenle Fed’in, ECB’nin ve hatta BOE’nin yaklaşımlarının ne ölçekte kalıcı olacağını ya da farklı bir faza geçtiğini yorumlamak hem kolay değil hem de zamanlama olarak sağlıklı değil.
Fed’in Haziran ve Temmuz toplantılarında ortalığı yüksek sesle dağıtarak attığı adımlar risk iştahında sendelemeye neden olsa da beklentilerin çoğunlukla yeniden şekillenmesine ve belirli bir patikaya oturmasına imkan tanıdı. Şimdilerde biliyoruz ki küresel enerji fiyatlarındaki seyir gelişmiş ülke ekonomilerindeki enflasyon seyri ve doğal olarak para politikası tepkilerinin de temelini oluşturuyor. Ve yine biliyoruz ki başta ABD olmak üzere yakın gelecekteki beklentiler de çıpalanmış durumda. Bunu da yine Fed’in Haziran’daki o gürültülü hamlesine borçluyuz. Not düşmekte fayda var.
Veri odaklı yaklaşım yine, yeni, yeniden ön planda. Bakmayın siz Fed’in “iletişim için doğru zamanlama olmayabilir, çok fazla belirsizlik var” dediğine. Hem doğru, hem tam olarak doğru değil. Doğru, yüksek belirsizlik dönemindeyiz. Rusya’nın işgalinden global ekonominin sağlığına uzanan zorlu yolculukta henüz kritik köşe başları dönülebilmiş değil. Takip edilen revizyonlar aşağı yönlü. Öncü göstergelerin çoğunluğu da yavaşlamaya işaret ediyor. İmalat cephesi en dikkat çeken kısım. Öte yandan hizmetteki güçlü seyir ise genel olarak korunuyor. Bir yerde tüketim tercihlerindeki değişim ve yeniden açılmaların etkisi de devam ediyor. Tam olarak doğru değil; Fed’in Eylül’de nasıl bir Dot Plot paylaşacağını ya da nötr faizlerin ne ölçekte üzerinde kalacağını kestiremiyoruz. O nedenle enflasyonu, istihdamı işaret edip beklentiyi yönetmeden yönetmeye çalışıyor.
Bu noktada ABD’yi izlemekte fayda var. Esasen Fed hiç iletişim yapmadı değil. Temmuz FOMC toplantısında Eylül’e dek 2 istihdam 2 enflasyon verisi geleceğini işaret etti. Anlamak isteyene, her ne kadar Fed kontrollü şahin duruşa geçse de verilerin işaret edilmesi durumu söz konusu. Geçtiğimiz hafta takip edilen istihdam piyasası verilerinin okuması da böyle olmalı. Müthiş sıkı koşullar tüm hızıyla devam ediyor. Öyle ki ABD ekonomisi tarım dışı sektörlerdeki istihdam açısından pandemi öncesi döneme ulaşmakla kalmadı, geçti de. Ücretler artıyor, işsizlik oranı geriliyor, genele yayılır iyileşme sürüyor. Bardağın diğer kısmında ise, gecikmeli ama önemli göstergelerden, açık iş pozisyonları Haziran’da geriliyor, yüksek faiz ve enflasyon ortamında hassas sektörlerin negatif tepki göstermeye başladığına işaret ediyor. Tüm bunları herkes için birlikte eleyip konuşmak gerekiyor.
Vites düşüren ABD ekonomisi henüz sorun değil. Yılın ikinci yarısında Avrupa kıtasındaki yavaşlama ise kuvvetle ihtimal resesyon ile sonuçlanacak. Tüm bunlar olurken Türk ekonomisinin etkilenmemesini beklemek yanlış olur. Henüz ciddi bir küresel yavaşlama noktasında değiliz. Bu, olumlu. Yavaşlamak herkes için kötü değil. Mesela bizim açımızdan enflasyondaki talebin seyri üzerinden pozitif olabilir. Emtia fiyatlarının seyri için de olumsuz değil. Ciddi zayıflamadan ziyade kısmen konsolidasyon beklemek mantıklı. Şu an hali hazırda başlamış durumda. $100 aşağısındaki petrol fiyatları nispeten yönetilebilir-kabul edilebilir patika.