Vergilemede tebligat ve Elektronik Tebligat Sistemi

Tebligatla ilgili genel esaslar Vergi Usul Kanunu’nun 93-109’uncu maddelerinde düzenlenmiştir. Vergi İdaresi’nce mükellefe bildirilmesi gereken hususların bildirilme yolu tebliğdir. Kanunun 93’üncü maddesinde “Tahakkuk fişinden gayri, vergilendirme ile ilgili olup, hüküm ifade eden bilumum vesikalar ve yazılar adresleri bilinen gerçek tüzel kişilere posta vasıtasıyla ilmühaberle taahhütlü olarak, adresleri bilinmeyenlere ilan yolu ile tebliğ edilir.

Şu kadarki, ilgilinin kabul etmesi şartı ile tebliğin daire veya komisyonda yapılması caizdir.” hükmü nelerin tebliğ yolu ile ve nasıl bildirileceğini belirtmektedir.

2010 yılında Vergi Usul Kanunu’na 107/A maddesi olarak getirilen elektronik ortamda tebliğ esaslarını içeren maddenin uygulamaya başlamasından sonra vergi idaresinin tebliğ imkân ve kolaylığı önemli ölçüde artmıştır.

Geleneksel uygulama

20 10 yılına kadar uygulama aşağıda kısaca açıklanmıştır. Elektronik ortamda, çeşitli nedenlerle tebliğlerin yapılamadığı durumlarda eskiden olduğu gibi tebligatın yapılması mümkündür.

Tebliğ yapılacak kimseler

Tebliğ mükelleflere, bunların kanuni temsilcilerine, umumi vekillerine veya vergi cezası kesilenlere yapılır. Tüzel kişilere yapılacak tebliğ, bunların başkan, müdür veya kanuni temsilcilerine, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde bunları idare edenlere veya temsilcilerine yapılır. Tüzel kişilerin birden fazla müdür veya temsilcisi varsa tebliğin bunlardan birine yapılması kâfidir.

Tebliğ, kendisine tebligat yapılacak kimsenin bulunmaması halinde ikamet adresinde bulunanlardan veya işyerlerinde memur ya da müstahdemlerinden birine yapılır. (Muhatap yerine bu şekilde kendisine tebliğ yapılacak kimsenin görüşüne nazaran 18 yaşından aşağı olmaması ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmaması gerekir.)

Veli, vasi ve kayyımlara tebliğ

 Mükellef yerine geçen veli, vasi veya kayyım gibi vergi sorumlusu birden fazla olursa, tebliğ bunlardan yalnız birine yapılabilir. Eğer tebliğin mevzuu olan işe ayrı bir vasi veya kayyım bakmakta ise, tebliğ bunlara yapılır.

Vasıtalı tebliğ

Kara, deniz, hava ve jandarma eratına yapılacak tebliğler kıta komutanı veya müessese amiri gibi en yakın üst vasıtasıyla yapılır. Bu evrakı derhal tebliğ olunacak kimseye vermediği takdirde üst tazminle mahkûm olur. Bu cihetin tebliğ evrakında yazılı olması şarttır.

Yabancı memlekette bulunanlara tebliğ

Yabancı memlekette bulunanlara tebliğ o memleketin yetkili makamı vasıtası ile yapılır. Bunun için anlaşma varsa veya o memleketin kanunları müsait ise o yerdeki Türk siyasi memuru veya konsolosu tebliğin yapılmasını yetkili makamdan ister.

Kendisine tebliğ yapılacak kişi Türk vatandaşı ise tebliğ Türk siyasi memuru veya konsolosu vasıtasıyla da yapılabilir.

Yabancı memlekette resmi görevle bulunan kimselere tebliğ olunacak evrak, tebligatı çıkaran merciin bağlı bulunduğu bakanlık vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına, oradan da Türkiye elçilik veya konsolosluğuna gönderilir.

Yabancı memlekette bulunan askeri şahıslara yapılacak tebliğ, bağlı bulundukları kara, deniz, hava komutanlıklarıyla Jandarma Gen Komutanlığı vasıtasıyla yapılır.

Elektronik ortamda tebligat -e Tebligat Sistemi

Elektronik tebligat (e-Tebligat), tebligatı yapan birim tarafından düzenlenen ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tebliği gereken belgelerin, 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde yer alan açıklamalar doğrultusunda e-Tebligat Sistemi ile mükelleflerin elektronik adreslerine tebliğ edilmesidir.

Bu tebliğ, eskiden beri, fiziki ortamda yapılan tebligat ile aynı hukuki sonucu doğurmaktadır.

 e-Tebligat Sistemi’ni kullanmak zorunda olan mükellefler

- Kurumlar vergisi mükellefleri,

- Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar (Kazançları basit usulde tespit edilenlerle gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler hariç),

- 1/1/2025 tarihinden itibaren 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listedeki (motorlu kara taşıtlar, uçak, gemi vd.) mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında adına kayıt ve tescil yapılan gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller, e-Tebligat Sistemi’ni kullanmak zorundadır.

Yukarıda sayılan zorunluluk kapsamında olmayan gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerden, tebligatlarını (örneğin. Tüketici hakem yazıları, trafik para cezasını vb.) elektronik ortamda güvenli ve hızlı almak isteyenler, gönüllü olarak e-Tebligat Sistemi’ne dahil olabilirler.

- Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na Ekli (II) Sayılı Listedeki Mallardan Kayıt ve Tescile Tabi Olanların İlk İktisabında Adına Kayıt ve Tescil Yapılan Mükelleflerden e-Tebligat Sistemi’ni Kullanmak Zorunda Olmayanlar

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında adına kayıt ve tescil yapılan gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerden;

-  5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile aynı kanunun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde tanımlanan mahalli idareler,

- Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları ile ev sahibi hükümet anlaşmaları veya ülkemizin taraf olduğu diğer anlaşmalar çerçevesinde Türkiye’deki uluslararası kuruluşlar ve bunların yönetici kadrolarında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan mensupları,

- Engellilik oranı %90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler,

- 18 yaşını doldurmamış olanlar, e-Tebligat sistemini kullanmak zorunda değildir.

 Zorunlu Olarak Elektronik Tebligat Sistemi’ni kullanacaklar için başvuru şekli

Kurumlar vergisi mükelleflerinin, 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde (EK:1) yer alan “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)”ni işe başlama tarihini takip eden 15 gün içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

Gelir vergisi mükelleflerinin, 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde (EK:2) yer alan “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi”ni (Gerçek Kişiler İçin) mükellefiyet tesisi sırasında gelir vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine bizzat vermeleri veya internet vergi dairesi aracılığıyla başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Başvuru;

- Elden gelir vergisi yönünden bağlı bulunulan vergi dairesine verilmesi suretiyle,

- Dijital Vergi Dairesi (https://dijital.gib.gov.tr/) sistemi üzerinden aktivasyon başvurusu için gerekli alanları elektronik ortamda doldurup onaylayarak, yapılabilmektedir.

1/1/2025 tarihinden itibaren 4760 sayılı Kanun’a ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanları iktisap eden tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin, ilk iktisap ile ilgili işlemlerinden önce, e-Tebligat aktivasyonunun yapılmış olması gerekmektedir.

İsteğe bağlı olarak Elektronik Tebligat Sistemi’ni kullanacaklar için başvuru

İsteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep eden tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller, 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde (EK:1) yer alan “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)”ni katma değer vergisi veya gelir (stopaj) vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesi müdürlüğüne vererek başvuruda bulunabileceklerdir.

Zorunluluk kapsamına girmeyen gerçek kişi muhataplar, Dijital Vergi Dairesi (https://dijital.gib.gov.tr/) sistemi üzerinden e-Tebligat kısmında gerekli bilgi girişini yapıp onaylayarak veya 456 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde (EK:2) yer alan “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Gerçek Kişiler İçin)’ni ikametgâhlarının bulunduğu yer vergi dairesi müdürlüğüne vererek başvuruda bulunabileceklerdir.

Kurumlar vergisi mükelleflerinde merkez ve şubeler için başvuru

Kurumlar vergisi mükelleflerinin e-Tebligata başvurması zorunlu olup, merkez ve şubelerin aynı vergi numarasına sahip olmaları halinde sadece merkez tarafından başvurulması yeterli olacaktır, şubeler herhangi bir başvuruda bulunmayacaktır.

Merkez ve şubeler farklı vergi kimlik numarasına sahip ise kurumlar vergisi mükellefi olan merkezin başvurması zorunlu olup şubelerin ancak kurumlar vergisi veya ticari, zirai ve mesleki yönden gelir vergisi mükellefi olmaları durumunda başvurmaları zorunludur. Ancak merkezden farklı vergi numarasına sahip olan ve zorunluluk kapsamında olmayan şubeler isteğe bağlı olarak başvuruda bulunabilirler.

Adi ortaklık, komandit şirket ve kollektif şirket için başvuru

Adi ortaklık, komandit şirket ve kollektif şirketin kendisi (ortaklar için değil, ortaklık için) kurumlar vergisi mükellefi olmadıkları için zorunluluk kapsamında değildir ancak isteğe bağlı olarak tebligat adresi alınabilir.

Başvuru, “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)” (EK:1) formunun doldurulup bağlı olunan vergi dairesi müdürlüğüne teslim edilerek yapılır. Başvuruyu kanuni temsilcilerden birisinin yapması yeterlidir. İlgili formun kanuni temsilci alanında mevcut bütün kanuni temsilci bilgileri yazılacaktır.

Ortakların veya kanuni temsilcilerinin gelir ya da kurumlar vergisi mükellefi olmaları durumunda zorunluluk kapsamında olduklarından, ayrı ayrı kendi adlarına aktivasyon başvurusu olmalıdır.

e-Tebligat Sistemi ile gönderilen belgeler ne zaman tebliğ edilmiş sayılır?

e-Tebligat sistemi ile gönderilen belgeler, mükellefin elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılır. Söz konusu belgeler ayrıca posta yoluyla gönderilmeyecektir.,

Elektronik tebligat gönderimi yapıldığında bilgilendirme amacıyla, mükelleflerin e-Tebligat başvurusu sırasında ya da daha sonra bildirilen cep telefon numaralarına SMS ve e-Posta adreslerine bildirim kısa mesajları gönderilebilmektedir.

Bilgilendirmelerin herhangi bir nedenle yapılamamış veya geç yapılmış olması, tebligatın geçerliliğini etkilememektedir. Bu nedenle elektronik tebligat adresinin mükellef tarafından takibi önemlidir.

 e-Tebligat Sistemi ile hangi belgeler tebliğ edilmektedir?

e-Tebligat sistemi ile sisteme kaydolmuş yani aktivasyonu olan herkese:

Ödeme emri, İhbarname, 2 No.lu İhbarname [Vergi Mahkemesi/Bölge İdare Mahkemesi/Danıştay kararına göre Vergi/Ceza İhbarnamesi (Bildirim)], KDV iade taleplerindeki eksikliklere ilişkin yazılar dâhil Kurumsal Elektronik Yazışma Sistemi tarafından hazırlanmış tüm yazılar,

Protokol imzalanan ve sisteme dâhil olan bazı kurumların idari para cezası karar tutanakları, tüketici hakem heyeti yazıları, gümrük yazıları (5326 sayılı Kabahatler Kanununun 26 ncı maddesine 7020 sayılı Kanun’un 15’inci maddesi ile eklenen hüküm gereğince idari yaptırım kararları veren kurumlar, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın kurmuş olduğu e-Tebligat Sistemi aracılığı ile idari yaptırım karar tutanaklarını gönderebilmektedir.)

 e-Tebligat Sistemi’nden nasıl çıkılır?

Zorunlu veya ihtiyari olarak elektronik tebligat sistemine dâhil olan mükelleflerin zorunlu olmadıkça sistemden çıkmaları mümkün değildir. Ancak;

- Tüzel kişilerde ticaret sicil kaydının silindiği (nevi değişikliği ve birleşme halleri dâhil) tarih itibarıyla elektronik tebligat adresi kullanıma kapatılır.

- Gerçek kişilerde ise ilgilinin ölümü veya gaipliğine karar verildiğinin idare tarafından tespit edildiği durumlarda ölüm/karar tarihi itibarıyla ilgilinin elektronik tebligat adresi re’sen kapatılır. Mirasçıların bağlı olunan vergi dairesine başvurması halinde de müteveffanın elektronik tebligat adresi kullanıma kapatılır.

e-Tebligat Aktivasyonu Olmasına Rağmen e-Tebligat Sistemi Kullanılmadan Diğer Tebliğ Usullerine Göre Tebligat İşlemi Yapılacak Durumlar

Tebligat işlemi;

- Gerçek kişilerde muhatabın, tüzel kişilerde ise şirketin tek kanuni temsilcisi olması durumunda ilgili kanuni temsilcinin, birden çok kanuni temsilcisi olması durumunda tüm kanuni temsilcilerin görme engelli olduklarının ispat ve tevsik edilmesi durumunda bu mükelleflere,

- Vergi dairesinin bilgisine girmiş olmak şartıyla tutuklulara, mükellef yerine geçen veli, vasi veya kayyım gibi vergi sorumluları ile kara, deniz, hava ve jandarma eratına,

- İflas hali kararı verilen şirketlere (İflas masasının memuru olarak atananların hepsi tarafından onaylanarak şirket adına isteğe bağlı olarak elektronik tebligat talep bildiriminin doldurularak vergi dairesi müdürlüğüne müracaat edilmesi halinde kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarfın iflas masası memuruna teslimi suretiyle e-Tebligat sisteminden gönderim yapmak mümkündür.),

- Tasfiye haline giren şirketlere (Tasfiye memuru olarak atananlar tarafından, şirket adına isteğe bağlı olarak elektronik tebligat talep bildiriminin doldurularak vergi dairesi müdürlüğüne müracaat edilmesi halinde kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarfın tasfiye memuruna teslimi suretiyle e-Tebligat Sistemi’nden gönderim yapmak mümkündür.),

- Başkanlık tarafından alınan kararla e-Tebligat Sistemi’nde yapılan teknik bakım çalışmaları sırasında,

e-Tebligat sistemi kullanılmadan, Vergi Usul Kanunu’ndaki diğer tebliğ usullerine göre yapılır.

 e-Tebligat Sistemi’ne süresinde başvurmamanın cezası

Elektronik tebligat sistemine dahil olması zorunlu olanlardan yükümlülüklere uymayan mükellefler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun ilgili ceza hükümleri uygulanır.

KUTLAMA

Yayına başlamasını izleyen iki yılda ülkemiz ekonomi gazeteciliğinde önemli bir yer edinen Nasıl Bir Ekonomi gazetemizin ikinci yıl dönümünü kutlarım. İki yılda ekonomik haber ve yorumları ekonomik konularla ilgilenen herkesçe okunur hale gelmiştir.