Vergi yapılandırmasında öngörülebirlik hatası!

Vergi ve SGK borçları başta olmak üzere kamuya olan borçlara ödeme kolaylığı sağlayan 7256 sayılı Kanun, 17 Kasım 2020 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi.

Yetkililer, bu Kanun ile, 289 milyar TL'si vergi, 165 milyar TL'si SGK ve kalanı da diğer kurumlara olan borçlar olmak üzere yaklaşık 500 Milyar TL. tutarındaki borcun yapılandırılacağını, düzenlemeden yaklaşık 4 Milyon kişinin yararlanmasını beklediklerini ifade ettiler.

Yaklaşık 3 milyon 500 bin başvuru var!

Geçtiğimiz hafta sonu itibariyle, yapılandırma düzenlemesinin yürürlüğe girdiği 17 Kasım’dan bu yana Maliye’ye 3 Milyon 500 bin civarında başvuru yapıldı. Yanlış anlaşılmasın, bu sayı yapılan başvurulara ilişkin. Kaç kişi başvuru yaptı belli değil. Çünkü, aynı kişi birden fazla borcu için ayrı ayrı başvuru yapıyor, bu da başvuru sayısını artırıyor. SGK ve diğer kurumlara ne kadar başvuru yapıldığına ilişkin bir veri bulunmuyor.

Maliye, yapılandırma başvurularını ağırlıklı olarak interaktif vergi dairesi üzerinden alıyor. Yapılandırma Başvuru Videosu (https://youtu.be/osUogmTEXb8) izlenerek yapılandırma başvuruları vergi dairesine gidilmeden İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden kolaylıkla yapılabiliyor. Ancak, vatandaşlarımızın önemli bir kısmı hala vergi daireleri önüne giderek, fiziki olarak başvuruda bulunmaya çalışıyor. Hem insanlarımızın kendileri hem de toplum sağlığı bakımından yapılandırma başvurularının vergi dairelerine gitmeden İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden yapılmasını tavsiye ediyoruz.

Başvurular trafik cezaları, MTV ve öğrenim kredisi borçları ağırlıklı!

Yaklaşık 3 milyon 500 bin yapılandırma başvurusunun büyük bir kısmı, trafik para cezaları, MTV ve öğrenim kredisi borçlarına ilişkin. Bu aslında şaşırtıcı bir durum değil. Çünkü, vatandaşlar en çok sahip oldukları taşıtlarla ilgili vergi ve trafik para cezası borçlarından korkuyor. Bunun nedeni ise, araçların bu borçlar nedeniyle yakalanarak haczedilip satılacağı endişesi ve araç muayenelerinde sıkıntı yaşamamak! Okurken öğrenim kredisi alanlarda, alıp ödeyemedikleri ve kendilerine göre oldukça yüklü gecikme zamları ile karşı karşıya kaldıkları öğrenim kredilerini yapılandırarak daha düşük faizle ödemek istiyorlar. Normal vergi borçlarını yapılandırmak için başvuranların sayısı ise, oldukça az.

Başvuruda son tarih 31 Aralık, ilk taksit ödemelerinde son gün vergide 1 Şubat, SGK’da 1 Mart!

Vergi ve SGK borç yapılandırması için yıl sonuna kadar başvuruda bulunulması gerekiyor. Yapılandırılan vergi borçlarının ilk taksit ödemesinin 2021 yılı Ocak ayı sonuna kadar (31 Ocak 2021 tarihi Pazar gününe rastladığından, son gün 1 Şubat), SGK borçlarının ilk taksit ödemesinin ise 2021 yılı Şubat ayı sonuna kadar (28 Şubat 2021 tarihi Pazar gününe rastladığından, son gün 1 Mart) yapılması şart.

 Mükellefler yapılandırma için hem istekli hem de kararsız!

Yapılandırma düzenlemesi, yararlananlara oldukça cazip fırsatlar sağlıyor. Buna rağmen, mükellefler, borç yapılandırmasında kararsız. Çünkü, yapılandırma kapsamındaki mükelleflerin büyük bir kısmının ödeme gücü yok ya da pandemi nedeniyle çok sınırlı. Esnaf ve işletmelerin büyük bir kısmının faaliyetleri pandemi nedeniyle durduruldu veya kısıtlandı. Satış yapacak, iş ve ciro olacak ki yapılandırdıkları borçlarını ödeyebilsinler. Çok sayıda esnaf ve işletme, yapılandırma yapsalar dahi faaliyetlerinin durdurulması veya kısıtlanması nedeniyle taksit ödemelerini yapamayacaklarını düşünüyor. Ancak, bir taraftan da, yapılandırma yaparak borçlarını ödemek istiyorlar. Yani, tam bir kaos içerisindeler!

 Reel sektör yapılandırma taksitleri için erteleme istiyor!

 Pandemi nedeniyle faaliyetleri durdurulan veya kısıtlanan esnaf ve işletmeler, taksit ödemelerinin mücbir sebep kapsamında 2021 Haziran ayı sonuna kadar ertelenmesini, ilk taksit ödemelerinin vergide Temmuz, SGK’da ise Ağustos ayından itibaren başlatılmasını talep ediyor! Bu taleplerine gerekçe olarak da, pandemi nedeniyle yapılan kısa çalışma dahil mali destek ödeme sürelerinin 1 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılmasını, aynı şekilde, KDV ve stopaj indirimlerinin süresinin de aynı tarihe kadar uzatılacağının açıklanmasını gösteriyorlar.

 Başvuru ve ilk taksit ödeme süreleri uzatılabilir mi?

Cumhurbaşkanımız; başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar, yabancı ülkelerde de faaliyette bulunan vergi mükelleflerinden, Ticaret Bakanlığı tarafından olağanüstü politik riskin gerçekleştiği tespit edilen ülkede faaliyette bulunan ve bu ülkedeki faaliyetleri nedeniyle durumları VUK’un 13. maddesine göre mücbir sebep hâli kabul edilenlerin, bu Kanun kapsamında alacakları yapılandırılan alacaklı idarelere mücbir sebep hâllerinin devam ettiği süre içinde ödemeleri gereken taksitlerin ödeme süreleri ile aynı Kanunun 15. maddesine göre mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) mücbir sebep hâlinin vukuu tarihinden itibaren ödenmesi gereken taksitlerin ödeme sürelerini, mücbir sebep hâlinin bitim tarihini takip eden aydan başlamak üzere topluca veya ayrı ayrı bir yıla kadar uzatmaya yetkili bulunuyor (7256 sayılı Kanun Mad. 3/16). 

Cumhurbaşkanımız, bu yetkisini kullanarak,

- 31 Aralık’ta sona erecek olan yapılandırma başvuru süresini 1 Şubat 2021 (31 Ocak 2021 tarihi Pazar gününe rastladığından),

- Vergi yapılandırmasında 1 Şubat 2021 tarihinde (31 Ocak 2021 tarihi Pazar gününe rastladığından) sona erecek olan ilk taksit ödeme süresini 1 Mart 2021 ((28 Şubat 2021 tarihi Pazar gününe rastladığından),

- SGK yapılandırmasında ise, 1 Mart 2021 tarihinde (28 Şubat 2021 tarihi Pazar gününe rastladığından) sona erecek olan ilk taksit ödeme süresini 31 Mart 2021

tarihine kadar uzatabilir.

Kamuoyunun erteleme talebi, yeni düzenleme yapılması gerektiriyor!

Cumhurbaşkanımız sadece başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini birer ay uzatabiliyor. Ancak, pandemi nedeniyle faaliyetleri durdurulan veya kısıtlanan esnaf ve işletmelerin bu talebi haklı bir gerekçeye dayanıyor. Ki, daha önceki yazılarımda, borçlarını yapılandıran mükelleflere pandemi nedeniyle en az 6 ay ödemesiz bir süre verilmesi gerektiğini belirtmiştim. Geldiğimiz nokta, maalesef bizi haklı çıkardı. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için, 7256 sayılı Yapılandırma Kanununda değişiklik yapılması gerekiyor.

Yapılandırma Kanununun amacı ve yaşanan süreç dikkate alındığında, Sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Hazine ve Maliye Bakanımızın bu talebi karşılıksız bırakmayacaklarını düşünüyorum.

 Yapılan hata: Pandemi süresinin uzayabileceğinin öngörülememesi!

 Pandeminin ne kadar daha devam edeceği, ne zaman normal hayatımıza geri döneceğimiz veya dönme ihtimalimiz olup olmadığı belli değil. Bu, yapılandırma düzenlemesi hazırlanırken de biliniyordu, yasalaştırma aşaması ve yasalaştıktan sonra da. 

Peki, şimdi şu soruyu sorabiliriz: Başvuru ve ödeme süreleri için genel olarak birer ay uzatma yetkisi verilirken, yabancı ülkelerde de faaliyette bulunan vergi mükelleflerinden, Ticaret Bakanlığı tarafından olağanüstü politik riskin gerçekleştiği tespit edilen ülkede faaliyette bulunan ve bu ülkedeki faaliyetleri nedeniyle durumları VUK’un 13. maddesine göre mücbir sebep hâli kabul edilenlerin, yapılandırılan alacakları için neden bir yıla kadar uzatma yetkisi verildi? Aynı yetki, pandemi nedeniyle faaliyetleri durdurulan veya kısıtlanan esnaf ve işletmeler için de verilemez miydi?

Evet, verilebilirdi. Verilmemesi için bir neden de bulunmuyor. Yurt dışında iş yapan işletmeler için verilen uzatma yetkisi, yurt içinde pandemi nedeniyle faaliyetleri durdurulan veya kısıtlanan esnaf ve işletmeler için de verilebilirdi. Tabi, daha yasa hazırlanırken pandeminin devam edeceğinin, bu nedenle esnaf ve işletmelerin faaliyetlerinin durdurulabileceği veya kısıtlanabileceğinin öngörülmesi ve söz konusu yetki düzenlemesinin yapılması gerekirdi.

Bu konuda bir öngörülebilirlik hatası yapıldığı ortada. Bu konuda yasa değişikliği dışında artık yapılabilecek bir şey yok. Yalnız alınacak çok ders var, bu ve benzeri düzenlemeler yapılırken, etki analizinin yanında öngörülebilirlik boyutunun da ihmal edilmemesi gerekiyor. Kolaylıkla yapılabilecek bir şeyi zorlaştırmanın bir anlamı bulunmuyor.

Ekonomik Reform Paketi’nde taksit öteleme dışında birkaç önemli düzenleme de yer almalı!

2021 yılı Bütçesi TBMM’de kabul edildi. Yani, Meclis bütçe görüşmeleri tamamlandı. Sırada, ekonomik ve yargı reform paketleri var! Hemen herkes bu paketlerin Meclise sunulmasını bekliyor. Bu konuda çok sayıda STK ve iş dünyası, reel sektör ile görüşmeler yapıldı, beklentileri ve önerileri alındı. Bunlardan ne kadarının değerlendirme kapsamına alındığını bekleyip göreceğiz.

Yeni çıkarılan Yapılandırma düzenlemesinde bazı değişiklikler yapılması şart. Öncelikle, sahadan gelen yapılandırmanın ilk taksit ödemelerinin 2021 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında başlatılması önerisi son derece önemli ve hayati. Ayrıca, reel sektör, yapılandırmada milat olarak alınan 31 Ağustos 2020 tarihinin, 31 Aralık 2020 tarihine çekilmesini talep ediyor. Bu şekilde, pandemi nedeniyle ödemesi ertelenen ancak süresinde ödenemeyen vergi ve SGK primleri de yapılandırma kapsamına dahil edilmiş olur ve bu konuda yapılan eleştiriler de son bulur. Ayrıca, yargıda bulunan ihtilaflı dosyalar, inceleme ve tarhiyat aşamasındaki alacaklar, stok, kasa ve cari hesap düzeltmeleri ile vergi ve matrah artırımı düzenlemelerinin de eklenmesini bekliyorlar. Nitekim, bu konudaki taleplerini Hazine ve Maliye Bakanımız ile yaptıkları görüşmelerde yazılı ve sözlü olarak ilk elden ilettiler. Bu konuda CİMER’e de onbinlerce başvuru yapıldığı ifade ediliyor.

Bugünlerde kamuoyu ve iş dünyasına moral ve iyi haberler verilmesi şart, hatta gerekli!

Ne dersiniz?