Vergi İncelemesi “İn” Varlık Barışı “Out”
Mesud ALTUNDAĞ
Vergi Müfettişi
Giriş
Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, bu maddedeki hükümler çerçevesinde, 31/12/2019 (5058 Sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, 30.06.2022) tarihine kadar Türkiye'deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilirler.
Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak %1 oranında hesapladıkları vergiyi, bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede öderler.
Birinci fıkra kapsamına giren varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31/12/2019 (5058 Sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, 30.06.2022) tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılır.
Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler, bu madde kapsamında Türkiye'ye getirilen varlıklarını, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dâhil edebilecekleri gibi aynı varlıkları vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebilirler.
Ödenecek Vergi Tutarı
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31/12/2019 (5058 Sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, 30.06.2022) tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilir. Beyan edilen söz konusu varlıklar, bu tarihine kadar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın kanuni defterlere kaydedilebilir. Bu takdirde, söz konusu varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir. Bu fıkra kapsamında beyan edilen taşınmazların ayni sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması hâlinde, sermaye artırım kararının beyan tarihi itibarıyla alınmış olması ve söz konusu kararın beyan tarihini izleyen onuncu ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla, bu madde hükümlerinden faydalanılabilir. Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %1 oranında vergi tarh edilir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenir.
“Türkiye'de bulunan ve taşınmazlar dışındaki bildirime konu varlıkların ise banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını gösterir belgelerle tevsik edilmesi, gerekmektedir.” Burada dikkat edilmesi gerekli olan "bildirimlere/beyanlara ilişkin ödenen vergilerin inceleme sonucu ortaya çıkan matrah farkı başta olmak üzere diğer vergilerden mahsubu" ile " bildirilen/beyan edilen varlıklar nedeniyle ödenen vergilerin mükelleflerin alacağı olarak emanet hesaplarına alınması" hususunun Gelir Vergisi Kanununun geçici 93 üncü maddesi kapsamında dikkate alınmayacaktır.
Sonuç
Varlık Barışı hükümlerinden yararlanan mükellefler yararlandıkları tutarı kanıtlayarak ilgili tutarlarla ilgili vergi incelemesine tabi olmayacaktır. Diğer taraftan “Varlık Barışı” hükümleri mükelleflerin yapmış oldukları diğer iş/işlemlerle ilgili tam bir koruma kalkanı da olmayacaktır. 30.06.2022 olarak güncellenen tarihten sonra da mükelleflerin tüm iş/işlemleri vergi incelemesi kapsamında olacağı konusuna dikkat edilmesi gerekmektedir.