Vatandaş enflasyonda ‘baz’a değil cebine bakar

CUMARTESİ günü öğlenden sonra Hakan Güldağ ve Servet Yıldırım’la birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’yle sohbet fırsatı yakaladık.

Basın Danışmanı Fatih Uysal’ın eşlik ettiği sohbette Bakan Nebati’yi oldukça rahatlamış gördük. Söze şöyle girdi:

- 2022, en kötü yıl olarak tarihe geçecek. 100 milyar dolar dış ticaret açığı, 50 milyar dolar cari açık söz konusu ama çok şükür bu zor dönemi geride bırakıyoruz.

Ekonomide zorluklara rağmen dış borçlar konusunda sıkıntı olmadığına işaret etti:

- Reel kesimin kısa vadeli dış borçları bile azaldı, 85 milyar dolara indi.

En fazla sabit gelirlileri vuran konuya, enflasyona girdi:

- Enflasyon aralık ayından itibaren düşmeye başlayacak…

Araya girip anımsattık:

- Enflasyonun aralık ayındaki yavaşlaması baz etkisiyle, yani matematiksel olarak düşecek…
Şu yanıtı verdi:

- Vatandaş enflasyonda “baz etkisi”ne değil, cebine bakar. Doğru, matematiksel bir düşüş göreceğiz ama hissedilecek gerileme de olacak.

Dünyada emtia fiyatlarının düştüğüne işaret etti:

- Örneğin iplik fiyatları çok geriledi. Pamuk fiyatı geçen yılın altına indi. Genelde emtia fiyatlarının inmesi, enflasyonun bir anlamda ithal yoluyla gelen tarafını ortadan kaldıracak.

Bazı ekonomistlerin Mart 2023’ten itibaren enflasyonun yeniden yönünü yukarı çevirebileceği yorumunu aktardık, yanıtladı:

- Enflasyonda baz etkisiyle gerileme mayıs ayına kadar sürecek. Ondan sonra da zaten geleneksel yaz mevsimi rahatlaması söz konusu olacak. Gıda ürünleri fiyatlarının enflasyona etkisinde negatife bile geçebiliriz.

Enflasyonda yıl sonu beklentisini yineledi:

- Bu yılı, 2023 programında da belirttiğimiz gibi yüzde 65 düzeyinde enflasyonla tamamlayacağız.

2023’e ilişkin de şu mesajı paylaştı:

- Önümüzdeki yıl çok rahatız. Bütçede tüm tedbirlerimizi alıyoruz. Enflasyon hedefimizi programa yüzde 24 koymuştuk. Orada en fazla yüzde 30’a doğru bir sapma söz konusu olabilir.

Hepimiz aralık ayından itibaren enflasyonda matematiksel olarak, yani kağıt üstünde bir düşüşü bekliyoruz.

Bakalım Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin dediği gibi enflasyon oranındaki gerilemeyi cebimizde de hissedecek miyiz?

Dövizin artması benim enflasyon planımı bozar

HAZİNE ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye ihracatçıların döviz kuru düzeyiyle ilgili yakınmalarını aktardık:

- İhracatçılar, doların 18 TL düzeyinde yatay seyir izlemesinin rekabet gücü kaybına yol açtığını savunuyor. Ürünlerine içerideki maliyetlerini karşılayacak, alıcının kabul edeceği döviz fiyatı belirlemekte zorlandıklarını belirtiyorlar.

Nebati, önce ihracatçıya şu tavsiyeyi yaptı:

- Döviz kurundan boşuna şikayet etmesinler. Optimal noktanın çok uzağında değil.

Ardından dövizle ilgili şu mesajı verdi:

- Dövizdeki artışlar benim enflasyon planımı bozar. Enflasyonu yukarı çekici etki yapabilir.

Konutu canlandıracak ‘gerçek mortgage’ için hazırlıklar var

HAZİNE ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, gayrimenkul sektöründe yaşanan sıkıntıya işaret etti:

- Sektör temsilcileri ile konuştuk. Tabi, onların beklentileri konut kredisi faizinin yüzde 0.65-0.99 düzeyine inmesi.

Ardından orta direğin hayali üzerinde durdu:

- Orta direğin hayali bir ev, bir otomobil sahibi olabilmektir değil mi?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın dar gelirliye konut kampanyasına değindi:

- Çok doğru bir adım atıldı, dar gelirli vatandaşlarımız o kampanya ile konut sahibi olma fırsatı yakalayacak.

Sonra yaptıkları hazırlıklardan ipuçları verdi:

- Konut sektörünü canlandırmaya dönük “gerçek mortgage” konusunda hazırlıklarımız var. Orta direğin konut sahibi olma hayalini bu modelle gerçekleştirebileceğini düşünüyoruz.

Hazırlıklarını yaptıkları modelde kullanılacak “mortgage kredisi”nin vadesinin 15 yıl düzeyinde olabileceğini bildirdi:

- Bu modelde kredi faizleri alınacak konut fiyatlarına göre farklı uygulanacak. Örneğin 10 milyon liranın altındaki konuta uygulanacak faiz, üstündekine göre daha düşük olacak. Yani, kademeli bir model olacak.

Asgari ücret artışı enflasyonu tetikleyecek düzeyi aşmasa iyi olur

HAZİNE ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye asgari ücretle ilgili beklentisini sorduk, önce bu yıla işaret etti:

- Asgari ücret artışı temmuz ayı ile birlikte yüzde 95’i buldu. Bu yılı yüzde 65 enflasyonla geride bırakacağız. Dolayısıyla asgari ücret artışı enflasyona 30 puan fark atmış olacak.

Ücret, maaş artışlarıyla ilgili şu noktanın altını çizdi:

- Asgari ücretliye de, memura da, emekliye de ne verilse haklarıdır. Dar gelirliye, fakir fukaraya vermek bereket getirir.

Asgari ücretle ilgili rakam paylaşmasa da şu mesajı verdi:

- Asgari ücretin enflasyonu fazla tetiklemesine yol açacak bir adım da atılmasa iyi olur.

KKM ‘yatay’a geçti artık uzatma olmaz

HAZİNE ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kur Korumalı Mevduatın (KKM) dövizdeki yüksek dalgayı frenlemede önemli bir rol oynadığını anımsattı:

- Bankalardaki mevduatın 4’te biri KKM. Ancak, artık yatay bir seyir izlemeye başladı. O nedenle KKM’de yeni bir uzatma gündeme gelmez.

Merkez Bankası’nın döviz rezervlerine işaret etti:

- Döviz rezervimiz 125 milyar doları buldu. Swap hariç rezerv 25 milyar dolar…

Rusya kaynaklı döviz girişleri olduğunu anımsattık, şu değerlendirmeyi yaptı:

- Rusya’dan döviz ufak ufak geliyor. Bu bizim için çok iyi. Yani, Rusya’dan gelen turist bankalarımızda hesap açıyor. Dövizini bizim bankalarımızda tutuyor. Onlar da öyle büyük meblağlar halinde değil ama toplamında bize katkısı oluyor.