Vahamet karşısında işletmecinin işi (2)

Geçtiğimiz hafta sizlerle bir tezimi paylaşmıştım. Elbette, tez benim yarattığım bir tez değil ama inandığım bir çıkarım. Bir ekonomik düzende kaynaklar üretim ve pazarlama işlevlerinden daha fazla para kazanmaya başlarlarsa o ekonomi artık bir üretim ekonomisi değil bir rant ekonomisi olmuş demektir. Sizler beni uyarmadan hemen bir açıklama getireyim. Burada bahsettiğim rant işletmelerin asal amacı olan üretim-pazarlama etkinliklerinin amaçlarına ulaşmaları yoluyla kazanılan hedef pazarlarda tekel veya tekel benzeri statü dolayısıyla kazanılan dönüşüm değil kaynakların durdukları yerde yarattıkları dönüşümdür.

Kaynakların üretim ve pazarlama dışında ve üstünde para kazanmalarının en tipik örneği mali kaynakların para kazanmalarıdır. Para kendi başına para kazanmaya başlayınca üretim ve pazarlama zahmetine girmenin de bir manasının kalmayacağı açıktır. Bir ürün veya hizmet üretmek için uğraşıp bunu pazarlamaya çalışanlar ne demek istediğimi gayet iyi anlayacaklardır. Hastalanan ekonomilerde sadece para para kazanmaz. Diğer kaynaklar da para kazanabilirler. Malum mali kaynakların yanı sıra işletmelerin fiziki kaynaklar ve alt yapı, stratejik iş-birlikleri ve ilişkiler, enformasyon ve know-how kaynakları ile insan kaynakları olmak üzere dört çeşit kaynağı daha vardır.

İşletmelerin fiziki kaynakları söz gelimi, hammadde stokları, alt yapıları söz gelimi, işletmeye özel patentli bir teknoloji, işletmeye özel bir iş-birliği anlaşması, işletmenin belli bir konuda enformasyonu tekeline almış olması, işletmenin bir know-how tekeline sahip olması özelleşmiş bazı hizmetlerde eksper insan kaynaklarına sahip olması hizmet/ürün üretimi ve pazarlaması gerektirmeksizin para kazanabilirler. Üretken bir ekonomik düzen diğer birtakım düzenlemeler dahil, kaynakların durup durduk yerde para kazanmasına olanak ölçüsünde engel olan düzendir.

Bu konuyu iktisatçı dostlara bırakıp işimize dönelim. Eğer kaynaklar para kazanmaya başladılar ve işletme üretim/pazarlama işlevlerinden beklediği dönüşümü sağlayamıyorsa ne yapacak? Söz gelimi kar marjları ittir kaktır %20lerde dolaşırken ve genellikle %8-10 civarındayken paranızın bunun çok üstünde para kazanma şansınız varken kim size üret ve pazarla diye tavsiyede bulunabilir. Bu tip durumlarda işletmecinin ne yapacağı bellidir. Elindeki parayı işletecek ve/veya kullanacak popüler tabiriyle kemerleri sıkarak mali kaynaklarını olanak ölçüsünde arttıracak.

Geçtiğimiz hafta ekonomilerin hastalandıkları durumlarda işletme yöneticilerinin kaynak tahsisi ve kullanımını denetlemek amacıyla pazarlama işlevinin: İletişim işlerini, satış işlerini ve ürün ve hizmetin alıcıya Ulaştırılması işini gözden geçirmesi gerektiğini söylemiştim. Şimdi birde üretim işlerine bir bakalım. İşletmelerde üretim işlevinin yönetilmesi demek üretimin dört amacına ulaşabilmesi için gereken kaynakların planlanması, temin ve tahsisi ile kullanımlarının denetimi demektir. İşletmeci vahamet karşısında aşağıdaki amaçlar için yapılan işleri, yani:

 İşletmenin sunacağı mal ve hizmetleri planlanan fiziksel ve diğer özelliklerde yeterli miktarlarda üretme işini, yani:

 - Fabrika tasarımı yapmak ve yerleştirmek: Üretim sürecinin ürünler için beklenen talebi, mevcut mekânı ve gereken fiziki tesisleri planlamak amacıyla tasarım mühendisliği çalışmaları yapmak; yeni bir tesis kurmak veya var olan tesisin değiştirilmesi seçeneklerini irdelemek. Tasarım evresinde çizilmiş olan planlar ve ayrıntılara uygun olarak bir tesisin tamamını veya bölümlerinden herhangi birini kullanıma sunmak.

- Endüstri mühendisliği yapmak: Ürünün veya parçalarının en verimli şekilde üretilebilmesi için gereken operasyonların teslimat tarihleri, ekipman, malzeme akışı, işçi elde edebilme ve işçi becerileri gibi faktörleri dikkate alarak, cinsini ve tam sırasını belirlemek ve kullanıma koymak.

- İmalat yerini değerlendirmek, seçmek ve tedarik etmek: İşletmenin hedeflerine ulaşması için işletme işlevlerinin amaçlarına hizmet edecek üretim yeri, ofis ve/veya ambar(lar) için gereken en iyi mekânların yerin belirlemek ve kullanıma açmak.

- Üretim cihaz ve gereçlerini sağlamak: Bir ürünün üretimi için gerekli aletler, tutma aygıtları ve kesme veya şekillendirme aletlerinin aksesuarlarını, bağlama tertibatları ve avadanlıklarını saptamak ve tasarımlarını yapmak ve kullanıma koymak.

İşletmenin sunacağı mal ve hizmetleri planlanan kalitede üretme işini, yani:

- Kalite standartlarını geliştirmek: Rekabet, müşteri tercihleri, ulusal ve uluslararası standartlar ve imalat maliyeti gibi etmenleri göz önüne alarak kabul edilir bir kalite seviyesi geliştirmek için ürünün, parçalarının ve performansının analizine yönelik standartları seçmek ve geliştirmek.

- Kalite kontrol yöntemlerini geliştirmek: Kabul edilmiş istatistiksel ve diğer tekniklerin kullanımıyla kaliteyi saptanmış sınırlar arasında tutmak için prosedürleri, kalitenin ölçülmesinde kullanılmak üzere ölçüm alet, ekipman ve tesisler gibi fiziksel araçların seçimini tasarlamak, geliştirmek ve uygulamak.

- Ürün servis bölümleri tasarlamak: Toplam kaliteyi iyileştirmek için ürün hizmet departmanlarının işlev, organizasyon ve operasyonlarının geliştirilmesini yapmak; ürün iadesi, garanti hizmetleri, tamirat, ürün toplatma, güncelleştirme, kalitesini yükseltme, destek programlarını ve tanı amaçlı test tasarımlarını yapmak ve uygulamaya koymak.

İşletmenin sunacağı mal ve hizmetleri planlanan zamanda üretmek, yani:

- Envanter gereksinimlerini saptamak: Üretim yöntemleri, ürün tasarımı, hammadde şartnamesi, satış politikaları ve fabrika düzeni gibi mevcut koşullar göz önünde bulundurularak işletmenin işi için gerekli olan optimum miktarda malzemenin belirlenmesi ve sürekliliğinin sağlanması için bir sistem oluşturulması ve uygulanması.

- Malzeme elleçlemek: Mal veya servislerin üretilmesi için gereken hammaddelerin, parçaların, araçların, ekipmanların, işlemdeki işlerin, bitmiş malların ve diğer malzemenin hareket ettirilmesi için en etkili araç ve prosedürlerin geliştirilmesi ve kullanılması.

- Satın alma ve girdi tedariki sağlamak: Üretim süreci için gereken ekipmanların ve malzemelerin doğru miktarlarda, kalitede, zamanda ve asgari maliyetle elde edilebilmesi için satın alma, nakliye, kayıt tutma ve tedarikçi araştırma yöntemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı.

- Stok yönetmek: Minimum envanter maliyetiyle yeterli seviyede işletme malzemesi bulundurulmasını sağlamak için kayıt ve sipariş prosedürlerinin geliştirilmesi, depolama düzenin tasarlanması ve uygulanması.

İşletmenin sunacağı mal ve hizmetleri planlanan maliyette üretmek

- Üretim hattını dengelemek: Ürünün üretimi için gereken parça veya malzemenin sürekli olarak ve belirli bir hızda, eş zamanlı olarak dengeli zaman aralıklarıyla yapılan tüm gerekli operasyonlardan tamamlanmaya doğru geçmesi için üretim süreçlerinin sürekli akış şeklinde düzenlenmesi ve kullanımı.

- Bakım sistemlerini geliştirmek: İşletmenin fiziksel varlıklarının bakımı, üretimin durması veya aşırı yıpranmaya sebep olabilecek durumları ortaya çıkartmak veya düzeltmek için tesis varlıklarına ve ekipmanına koruyucu bakım ve periyodik muayene sistemlerini geliştirmek ve uygulamaya koymak.

- Üretim metotlarını geliştirmek: Bir ürünün üretilmesi sürecindeki işlemlerin gerekli olanlarla, elenebilecek olanlarını ayırt edebilmek ve gerekli olanların en iyi uygulanma şeklini belirlemek için üretim işlemlerinin ayrıntılı analizini yapmak ve sonuçlarını uygulamaya geçirmek.

- Maliyet düşürme programları yapmak: Atıkların azaltılması, ve mevcut olan kaynakların daha verimli kullanılmasıyla üretim maliyetlerinin düşürülmesi için ürünlerin ve üretim süreçleri, malzeme, görünüş, performans ve imalat gereksinimlerini dikkate alan programlar tasarlamak, uygulamak ve sonuçlarını kullanmak.

 Siparişleri yerine getirmek

- Üretim maliyetlerinin tahminini yapmak: Sipariş üretim maliyetlerini; siparişi almak, tahmini imalat programları çerçevesinde üretmek ve alıcıya teslim etmek için standart prosedürler, dolaysız maliyetler, sabit gider tahsisi ve standart maliyetleri dikkate alarak tahmin etmek için sistemler geliştirmek ve uygulamaya koymak.

- İş emirlerini hazırlamak: Üretim operasyonlarını onaylayan iş ve belirli bir iş için stoktan süreç departmanlarına veya süreçten sürece hareketler için malzeme ve alet hareket emirlerini hazırlayarak üretim faaliyetlerini harekete geçirmek için prosedürler geliştirmek ve uygulamaya açmak.

 - Üretimi programlamak: Bir siparişin üretimi için bir parçanın veya ürünün tamamının gerekli imalat süreçlerinden veya operasyonlarından belirli bir sıra ile geçişini (hareketini) belirleyerek bu ürün veya parçanın imalatı için yapılması gereken her bir operasyonun ne zaman ve nerede yerine getirileceğini belirlemek için prosedürler geliştirmek ve uygulamaya açmak.

- Nakliye işlemlerini yapmak: Girdilerin üretim sürecine, ürünlerin işletmeden müşterilere fiziksel hareketini düzenlemek, kolaylaştırmak için gereken sistemleri tasarlamak ve uygulamak.

İşlerini gözden geçirmelidir.  İşletmeciler ne iş yaparlar? diye soranlara anlatırsınız.

Devam edeceğiz

Sağlıcakla kalın.